Андре Вейл

Андре Вейл
фр. André Weil
Таърихи таваллуд	6 май 1906(1906-05-06)[…]
Зодгоҳ	Порис, Фаронса
Таърихи даргузашт	6 август 1998(1998-08-06)[…] (92 сол)
Маҳалли даргузашт	Принстон[d], Мерсер[d], Ню-Ҷерси, Иёлоти Муттаҳидаи Амрико
Кишвар	Фаронса
Фазои илмӣ	ҳандасаи ҷабрӣ, назарияи ададҳо[d] ва риёзиёт
Ҷойҳои кор	Донишгоҳи Чикаго University of São Paulo[d] Донишгоҳи исломии Алигар[d] University of Strasbourg[d] Haverford College[d] Lehigh University[d] Institute for Advanced Study[d]
Алма-матер	École Normale Supérieure[d] (1925) Science Faculty of Paris[d] (1928) Lycée Saint-Louis[d] (1922) Lycée Montaigne[d] (1914) Донишгоҳи Гёттинген (1927)
Роҳбари илмӣ	Жак Адамар ва Charles Émile Picard[d]
Шогирдон	Elza Furtado Gomide[d], Teruhisa Matsusaka[d] ва Carlos Benjamin de Lyra[d]
Ҷоизаҳо	стипендияи Гуггенҳайм[d] (1944, 1952) Kyoto Prize in Basic Sciences[d] (1994) Wolf Prize in Mathematics[d] (1979) Leroy P. Steele Prize[d] (1980) Barnard Medal for Meritorious Service to Science[d] (1980) Foreign Member of the Royal Society[d] (1966) Prix Francoeur[d] (1935) Cours Peccot[d] (1932)
Парвандаҳо дар Викианбор

Андре́ Вейл (фр. André Weil; 6 май 1906^[…], Порис — 6 август 1998^[…], Принстон^[d], Ню-Ҷерси) — риёзидони фаронсавӣ. Шогирди Жак Адамар ва Эмил Пикар. Яке аз асосгузорони гурӯҳи математикони Н. Бурбаки.

Зиндагинома

Соли 1928 Мактаби олии муқаррарии Порисро хатм кардааст. Дар донишгоҳҳои Гёттинген ва Рим таҳсил намудааст. Профессори Донишгоҳи Алигора (Ҳиндустон, 1930—1932), Донишгоҳи Страсбург (1945—1947), Донишгоҳи Сан-Паулу (Бразилия, 1945—1947), Донишгоҳи Чикаго (1947—1958). Аз соли 1958 проф. Мактаби математикии Институти таҳқиқоти дурнамои Принстон (ИМА). Дар соҳаи геометрияи алгебравии абстрактӣ ва назарияи гурӯҳҳои бефосила таҳқиқот анҷом додааст. Андре Вейл яке аз асосгузорони геометрияи алгебравӣ мебошад (1946). Ӯ назарияи каҷиҳои алгебравӣ ва бисёршаклҳои Абелро инкишоф дод (1948), «Фарзияи Риман»-ро барои майдонҳои функсияи андозаашон 1 муқаррар ва алоқаи байни назарияи ададҳо ва геометрияи алгебравиро ошкор намуд. Ӯ ба математика усулҳои когомологӣ ва назарияи майдони синфҳоро ворид карда, назарияи когомолияҳои бисёршакли алгебравии зарибҳояшон дар майдони тавсифоти сифрӣ (когомолияи Вейл)-ро таҳқиқ кардааст. Соли 1947 мавҷуд будани назарияи когомолияҳоро, ки барояшон формулаи Лефшес эҳтимолан татбиқпазир бошад, пешгӯӣ кард. Андре Вейл исбот намуд, ки ҳар як бисёршаклии алгебравӣ метавонад яке аз топологияҳои Зарискаро дошта бошад. Дорандаи мукофоти Волф (1979).

Адабиёт

• Вейл Андре // Боз — Вичкут. — Д. : СИЭМТ, 2014. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2021, ҷ. 3). — ISBN 978-99947-33-46-0.