Анкилоз
| Анкилоз | |
|---|---|
| Ихтисос | Rheumatology  |
_(14803296453).jpg) | |
| МКБ-10 | M24.6 |
| МКБ-9 | 718.5 |
| DiseasesDB | 29910 |
| eMedicine | / |
| MeSH | D000844 |
Анкилоз (аз юн.-қад. ἀγκύλος — хамида, пушти хамида) — сахтшавии буғум аст, ки бо сабаби часпиши ғайримуқаррарӣ ва беҳаракатии устухонҳои буғум ба амал меояд. Ин ҳолат метавонад натиҷаи осеб ё беморӣ бошад. Сахтшавӣ метавонад пурра ё қисман бошад ва метавонад аз сабаби илтиҳоб дар бофтаҳои пайвандӣ ё мушакӣ берун аз буғум ё худ дар бофтаҳои худи буғум ба вуҷуд ояд.[1]
Вақте ки сохторҳои берун аз буғум зарар мебинанд, истилоҳи «анкилози бардурӯғ» истифода мешавад барои фарқ гузоштан аз «анкилози ҳақиқӣ», ки беморӣ дар дохили буғум аст. Агар илтиҳоб боиси якҷо шудани нӯгҳои устухонҳо дар буғум шавад, ин гуна анкилозро устухонӣ ё пурра меноманд ва он мисоли синостоз мебошад. Ҳатто баъди бартарафсозии буғуми пурра анкилозшудаи шона ё оринҷ, ҳаракат ва қобилияти истифодаи узв метавонад барқарор гардад. «Анкилоз» инчунин ҳамчун истилоҳи анатомӣ истифода мешавад, яъне устухонҳо вақте ки қаблан ҷудо буданд, ба ҳам мепайванданд ва дигар ҳаракат байни онҳо имкон надорад.[1]
Сабабҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]Анкилоз кардани спондилит як навъи артрит аст, ки дар он буғумҳои сутунмӯҳра дарозмуддат илтиҳоб мешаванд.[2] *Навъҳои дигари артрит, ба монанди артрити ревматоидӣ ва артрити реактивӣ, низ метавонанд боиси анкилоз шаванд. *Остеоартрит одатан остеофит месозад, ки метавонад дар ниҳоят боиси пайвастшавии буғумҳо гардад. Сабаби остеоартрит фишори механикӣ ба буғум ва равандҳои илтиҳобии суст дониста мешавад.[3] *Артродез — ин ба таври сунъӣ ба вуҷуд овардани анкилоз дар буғум аст. *Нома — як бемории гангренозӣ мебошад, ки ҳанӯз ҳам дар байни кӯдакони гӯсна дар канори биёбони Саҳро паҳн аст. Он метавонад боиси анкилози максилла ва мандибула гардад ва қобилияти сухан гуфтан ва хӯрданро маҳдуд созад.[4] *Фибродисплазияи оссификанс прогрессива як бемории нодири устухон аст, ки дар он мушакҳо, пайҳо ва лигаментҳо ба устухон табдил меёбанд. Ин боиси анкилози пешрави қариб тамоми буғумҳо мешавад.[5]
Ҷомеа ва фарҳанг
[вироиш | вироиши манбаъ]Далелҳои анкилоз, ки дар ҳафриёт пайдо шудаанд, аз ҷониби палеопатологҳо — мутахассисони бемориҳо ва осебҳои қадимӣ омӯхта мешаванд. Анкилоз дар боқимондаҳои динозаврҳо аз якчанд намуд, аз ҷумла Allosaurus fragilis, Becklespinax altispinax, Poekilopleuron bucklandii, ва Tyrannosaurus rex (аз ҷумла намунаи Стэн) гузориш шудааст.[6]
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ 1.0 1.1 One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Ankylosis" (in en). Encyclopædia Britannica. 2 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 58.
- ↑ Questions and Answers about Ankylosing Spondylitis. NIAMS (June 2016).
- ↑ (January 2013) «Osteoarthritis as an inflammatory disease (osteoarthritis is not osteoarthrosis!)». Osteoarthritis and Cartilage 21 (1): 16–21. doi:10.1016/j.joca.2012.11.012. PMID 23194896.
- ↑ (November 1999) «Noma: report of a case resulting in bony ankylosis of the maxilla and mandible». Dento Maxillo Facial Radiology 28 (6): 378–382. doi:10.1038/sj.dmfr.4600475. PMID 10578195..
- ↑ (December 2011) «Fibrodysplasia ossificans progressiva: clinical and genetic aspects». Orphanet Journal of Rare Diseases 6 (1): 80. doi:10.1186/1750-1172-6-80. PMID 22133093.
- ↑ Molnar RD (2001). "Theropod paleopathology: a literature survey". In Tanke DH, Carpenter K. Mesozoic Vertebrate Life. Indiana University Press. pp. 337–363. ISBN 978-0-253-33907-2.
