Энергетикаи Тоҷикистон: Тафовут байни таҳрирҳо

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Content deleted Content added
Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ
ислоҳ
Сатри 4: Сатри 4:


==Таърих==
==Таърих==
Истифодабари нерӯҳои энергетикӣ дар кишвар баъд аз ташклёбии ҶМШС Тоҷикисто (1924-1928) оғоз ёфтааст. Дар асоси нақшаи ГОЭЛРОИ СССР (бо ташаббуси В.И. Ленин) аввалин нерӯгоҳҳои барқии дизелӣ дар Душанбе (с. 1926, 78 кВт) ва (с. 1928, 48 кВт) ба кор даромаданд. Қадами нахустин дар ин ҷода сохтмони НБО Варзоб - 1 гардид, ки соли 1937 бо иқтидори 7,1 ҳаз. кВт ба кор даромад. Силсилаи НБО-и [[Варзоб]] (НБО Варзоб-1 (с. 1937), НБО Варзоб-2 (с. 1949) ва НБО Варзоб-3 (с. 1952)) - бо иқтидори умумии 25.7 МВт., дар дарёи Варзоб низ сохта шуданд. Соли 2006 дар инҷо корҳои тармим гузаронида шудааст.
Истифодабари нерӯҳои энергетикӣ дар кишвар баъд аз ташклёбии ҶМШС Тоҷикистон (1924-1928) оғоз ёфтааст. Дар асоси нақшаи ГОЭЛРОИ СССР (бо ташаббуси В.И. Ленин) аввалин нерӯгоҳҳои барқии дизелӣ дар Душанбе (с. 1926, 78 кВт) ва (с. 1928, 48 кВт) ба кор даромаданд. Қадами нахустин дар ин ҷода сохтмони НБО Варзоб - 1 гардид, ки соли 1937 бо иқтидори 7,1 ҳаз. кВт ба кор даромад. Силсилаи НБО-и [[Варзоб]] (НБО Варзоб-1 (с. 1937), НБО Варзоб-2 (с. 1949) ва НБО Варзоб-3 (с. 1952)) - бо иқтидори умумии 25.7 МВт., дар дарёи Варзоб низ сохта шуданд. Соли 2006 дар инҷо корҳои тармим гузаронида шудааст.
Дар солҳои 30-ум сохтмони нерӯгоҳҳои ноҳиявӣ давом мекард, ҳамагӣ 121 НБО-и хурд ба истифода дода шуд. Соли 1946 [[НБО Хоруғ]] ба истифода дода шуд. Асосан 1949 – 1958 дар деҳоту колхозҳо нерӯгоҳҳои барқии дизелӣ ва 9 НБО-и хурд ба истифода дода шуд, ки ҳаҷми иқтидорашлн 6630 кВт-ро ташкил мекард.
Дар солҳои 30-ум сохтмони нерӯгоҳҳои ноҳиявӣ давом мекард, ҳамагӣ 121 НБО-и хурд ба истифода дода шуд. Соли 1946 [[НБО Хоруғ]] ба истифода дода шуд. Асосан 1949 – 1958 дар деҳоту колхозҳо нерӯгоҳҳои барқии дизелӣ ва 9 НБО-и хурд ба истифода дода шуд, ки ҳаҷми иқтидорашлн 6630 кВт-ро ташкил мекард.
7 апрели соли 1956 маҷрои [[Сирдарё]] дар шимоли Тоҷикистон баста шуд ва сохтумони [[НБО Қайроққум]] – бо иқтидори 126 МВт, сар шуд, ки [[13 апрел]]и [[соли 1960]] ба истифода дода шуд. Минбаъд, [[НБО Шаршара]] ([[1959]]) – бо иқтидори 29,9 МВт, [[НБО Сарбанд]] ([[1063]]) – бо иқтидори 240 МВт, [[НБО Марказӣ]] ([[1964]]) – бо иқтидори 15,1 МВт, дар дарёи Вахш сохта шудаанд.<ref>[http://www.tnu.tj/Dissertatsii/KholovAI.pdf ХОЛОВ АХЛИДДИН ИБОДУЛЛОЕВИЧ Освоение гидроэнергетических ресурсов Таджикистана в годы независимости (1991 – 2014гг.) Диссертация - Душанбе, 2015]</ref>
7 апрели соли 1956 маҷрои [[Сирдарё]] дар шимоли Тоҷикистон баста шуд ва сохтумони [[НБО Қайроққум]] – бо иқтидори 126 МВт, сар шуд, ки [[13 апрел]]и [[соли 1960]] ба истифода дода шуд. Минбаъд, [[НБО Шаршара]] ([[1959]]) – бо иқтидори 29,9 МВт, [[НБО Сарбанд]] ([[1063]]) – бо иқтидори 240 МВт, [[НБО Марказӣ]] ([[1964]]) – бо иқтидори 15,1 МВт, дар дарёи Вахш сохта шудаанд.<ref>[http://www.tnu.tj/Dissertatsii/KholovAI.pdf ХОЛОВ АХЛИДДИН ИБОДУЛЛОЕВИЧ Освоение гидроэнергетических ресурсов Таджикистана в годы независимости (1991 – 2014гг.) Диссертация - Душанбе, 2015]</ref>


Соли 1957 таҳқиқи [[дарёи Вахш]] барои сохтмони бузургтарин [[НБО Норак]] – бо иқтидори 3000 МВт,
Соли 1957 таҳқиқи [[дарёи Вахш]] барои сохтмони бузургтарин [[НБО Норак]] – бо иқтидори 3000 МВт, сар шуд ва соли 1960 сохтмон шурӯъ гардид. Агрегати нахустини [[НБО Норак]]
сар шуд ва соли 1960 сохтмон шурӯъ гардид. Агрегати нахустини [[НБО Норак]]
[[16 ноябр]]и [[1972]] ва арегати 9 [[30 сентябр]]и [[соли 1979]] ба истифода дода шуд. Аввалин хати барқии баландиқтидор ЛЭП-500 [[НБО Норак]]-ро бо Корхонаи арзизи Регар пайваст намуд. Солҳои 80-ум [[НБО Бойғозӣ]]– бо иқтидори 600 МВт, дар дарёи Вахш ба истифода дода шуд.
[[16 ноябр]]и [[1972]] ва арегати 9 [[30 сентябр]]и [[соли 1979]] ба истифода дода шуд. Аввалин хати барқии баландиқтидор ЛЭП-500 [[НБО Норак]]-ро бо Корхонаи арзизи Регар пайваст намуд. Солҳои 80-ум [[НБО Бойғозӣ]]– бо иқтидори 600 МВт, дар дарёи Вахш ба истифода дода шуд.


Дар замони истиқлолияти [[Тоҷикистон]] бо ҳамкориву маблағгузориҳои [[Русия]] ва [[Эрон]] [[НБО Сангтӯда – 1]] – бо иқтидори 670 МВт ва [[НБО Сангтӯда-2]] - бо иқтидори 220 МВт, дар дарёи Вахш ба истифрда дода шудаанд..<ref>[http://www.tnu.tj/Dissertatsii/KholovAI.pdf ХОЛОВ АХЛИДДИН ИБОДУЛЛОЕВИЧ Освоение гидроэнергетических ресурсов Таджикистана в годы независимости (1991 – 2014гг.) Диссертация - Душанбе, 2015]</ref>
Дар замони истиқлолияти [[Тоҷикистон]] бо ҳамкориву маблағгузориҳои [[Русия]] ва [[Эрон]] [[НБО Сангтӯда – 1]] – бо иқтидори 670 МВт ва [[НБО Сангтӯда-2]] - бо иқтидори 220 МВт, дар дарёи Вахш ба истифода дода шудаанд.<ref>[http://www.tnu.tj/Dissertatsii/KholovAI.pdf ХОЛОВ АХЛИДДИН ИБОДУЛЛОЕВИЧ Освоение гидроэнергетических ресурсов Таджикистана в годы независимости (1991 – 2014гг.) Диссертация - Душанбе, 2015]</ref>





Нусха 13:57, 27 Декабри 2018

Нерӯи асоси энергетикаи Тоҷикистонро нерӯгоҳҳои барқии обӣ истеҳсол мекунанд. Ҳаҷми умумии муайяншудаи иқтидори нерӯгоҳҳои барқии обӣ - 4070 МВт аст. Тоҷикистон дорои захираҳои бойи гидроэнергетикӣ мебошад. Ҳаҷми умумии захираҳои гидроэнергетикӣ - 527 млрд. кВт. соатро ташкил медиҳад. Аз рӯи ҳаҷми умумии захираҳои гидроэнергетикӣ Тоҷикистон дар ҷаҳон ҷойи ҳаштумро ишғол мекунад. Дар шароити имӯрза энергетикаи кишвар – аз нерӯгоҳҳои барқии обӣ бо иқтидори 4,4 миллион киловатт, 60 ҳазор километр хати барқ садҳо подстансияи барқӣ ва нуқтаҳо трансформаторӣ мебошад. Аз ин миқдор танҳо 6 фоизи захираҳо мавриди истифода мебошад.

Таърих

Истифодабари нерӯҳои энергетикӣ дар кишвар баъд аз ташклёбии ҶМШС Тоҷикистон (1924-1928) оғоз ёфтааст. Дар асоси нақшаи ГОЭЛРОИ СССР (бо ташаббуси В.И. Ленин) аввалин нерӯгоҳҳои барқии дизелӣ дар Душанбе (с. 1926, 78 кВт) ва (с. 1928, 48 кВт) ба кор даромаданд. Қадами нахустин дар ин ҷода сохтмони НБО Варзоб - 1 гардид, ки соли 1937 бо иқтидори 7,1 ҳаз. кВт ба кор даромад. Силсилаи НБО-и Варзоб (НБО Варзоб-1 (с. 1937), НБО Варзоб-2 (с. 1949) ва НБО Варзоб-3 (с. 1952)) - бо иқтидори умумии 25.7 МВт., дар дарёи Варзоб низ сохта шуданд. Соли 2006 дар инҷо корҳои тармим гузаронида шудааст. Дар солҳои 30-ум сохтмони нерӯгоҳҳои ноҳиявӣ давом мекард, ҳамагӣ 121 НБО-и хурд ба истифода дода шуд. Соли 1946 НБО Хоруғ ба истифода дода шуд. Асосан 1949 – 1958 дар деҳоту колхозҳо нерӯгоҳҳои барқии дизелӣ ва 9 НБО-и хурд ба истифода дода шуд, ки ҳаҷми иқтидорашлн 6630 кВт-ро ташкил мекард. 7 апрели соли 1956 маҷрои Сирдарё дар шимоли Тоҷикистон баста шуд ва сохтумони НБО Қайроққум – бо иқтидори 126 МВт, сар шуд, ки 13 апрели соли 1960 ба истифода дода шуд. Минбаъд, НБО Шаршара (1959) – бо иқтидори 29,9 МВт, НБО Сарбанд (1063) – бо иқтидори 240 МВт, НБО Марказӣ (1964) – бо иқтидори 15,1 МВт, дар дарёи Вахш сохта шудаанд.[1]

Соли 1957 таҳқиқи дарёи Вахш барои сохтмони бузургтарин НБО Норак – бо иқтидори 3000 МВт, сар шуд ва соли 1960 сохтмон шурӯъ гардид. Агрегати нахустини НБО Норак 16 ноябри 1972 ва арегати 9 30 сентябри соли 1979 ба истифода дода шуд. Аввалин хати барқии баландиқтидор ЛЭП-500 НБО Норак-ро бо Корхонаи арзизи Регар пайваст намуд. Солҳои 80-ум НБО Бойғозӣ– бо иқтидори 600 МВт, дар дарёи Вахш ба истифода дода шуд.

Дар замони истиқлолияти Тоҷикистон бо ҳамкориву маблағгузориҳои Русия ва Эрон НБО Сангтӯда – 1 – бо иқтидори 670 МВт ва НБО Сангтӯда-2 - бо иқтидори 220 МВт, дар дарёи Вахш ба истифода дода шудаанд.[2]


Дар Тоҷикистон ҳоло чунин Нерӯгоҳҳои барқии обӣ амал мекунанд:

1.1. НБО Норак – бо иқтидори 3000 МВт, дар дарёи Вахш


1.2. НБО Бойғозӣ– бо иқтидори 600 МВт, дар дарёи Вахш


1.3. НБО Сангтӯда – 1 – бо иқтидори 670 МВт, дар дарёи Вахш


1.4. НБО Сангтӯда-2 - бо иқтидори 220 МВт, дар дарёи Вахш


1.5. НБО Сарбанд – бо иқтидори 240 МВт, дар дарёи Вахш


1.6. НБО Шаршара – бо иқтидори 29,9 МВт, дар дарёи Вахш


1.7. НБО Марказӣ – бо иқтидори 15,1 МВт, дар дарёи Вахш


1.8 НБО Қайроққум – бо иқтидори 126 МВт, дар Сирдарё


1.9. Силсилаи НБО Варзоб (НБО Варзоб-1, НБО Варзоб-2 ва НБО Варзоб-3) - бо иқтидори умумии 25.7 МВт., дар дарёи Варзоб


1.10. НБО Хоруғ - бо иқтидори 9 МВт, дар дарёи Ғунд

1.11. Силсилаи НБО – и хурд.

Имрӯз дар Тоҷикистон сохтмони НБО Роғун – бо иқтидори 3600 МВт ва якчанд НБО – и хурд бо кӯмак ва маблағгузориҳои давлату хазинаву бонкҳои хориҷӣ идома ёфта истодааст. Дар соли 2010 истеҳсоли нерӯи барқ 14 млрд. 614 млн.кВт. соатро ташкил дод. Норасоии нерӯи барқ дар Тоҷикистон аз моҳҳои октябр то май давом мекунад. Дар ин мӯҳлат бо қарори Ҳукумати Тоҷикистон барои муассисаю корхонаҳо ва хонадони аҳолии шаҳру ноҳияҳои ғайри пойтахт – ш. Душанбе, якчанд сол аст (аз миёнаи солҳои 90-уми асри XX то имрӯз [соли 2018]), ки лимити истифодаи барқ ҷорӣ карда мешавад. Ин амал барои рушди иқтисодиёт ва беҳдошти саломатии аҳолӣ зарар мерасонад.

Сохтмони НБО Роғун – бо иқтидори 3600 МВт аз нав дар соли 2010 сар шудааст. Ба истифода супоридани якчанд НБО – и хурд ва махсусан НБО Роғун норасоии нерӯи барқ дар Тоҷикистон бартараф хоҳад шуд.

Эзоҳ

Пайнавиштҳо