Иморат: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) →Сарчашма: гурӯҳбандӣ |
Шухрат Саъдиев (баҳс | ҳисса) No edit summary |
||
| Сатри 1: | Сатри 1: | ||
'''Имора́т''' (аз {{lang-ar|أمیر}} — амрдиҳанда, фармондиҳанда, ҳукмраво), '''Аморат''' — мулк ё давлат дар мамолики исломии [[Осиё]] ва [[Африка]], ичунин мавзеъҳои мусулмоннишини таърихии Европа, мас., Аморати Кордова (756—929) ва Аморати Гранада (1228—1492) дар Испания, Аморати Барӣ (847—871) ва Аморати Ситсилия (965—1072) дар Италия, Аморати Тбилисӣ (736—1122), ки амир (ҳокими мутлақи маврусӣ) идора мекард. Сараввал Аморатҳо дар хилофати Араб ба вуҷуд омаданд ва ҳокимонашонро халифа таъйин мекард. Бино ба таълимоти динӣ, ҳокимияти динӣ — [[имомат]] ва ҳокимияти сиёсӣ — ''Аморат'' ягона буда, ҷудоӣ надоранд. Яъне [[халифа]]ҳо — «амир-ал-мӯъминин» (ниг. Амиралмӯъминин) ҳокими ҳамаи [[мусулмон]]он мебошанд; 2) воҳиди тақсимоти маъмурӣ (вилоят) дар сохтори давлатҳои исломӣ (мас., [[Аморати Муттаҳидаи Араб]], [[Арабистони Саудӣ]]). |
'''Имора́т''' (аз {{lang-ar|أمیر}} — амрдиҳанда, фармондиҳанда, ҳукмраво), '''Аморат''' — мулк ё давлат дар мамолики исломии [[Осиё]] ва [[Африка]], ичунин мавзеъҳои мусулмоннишини таърихии Европа, мас., Аморати Кордова (756—929) ва Аморати Гранада (1228—1492) дар Испания, Аморати Барӣ (847—871) ва Аморати Ситсилия (965—1072) дар Италия, Аморати Тбилисӣ (736—1122), ки амир (ҳокими мутлақи маврусӣ) идора мекард. Сараввал Аморатҳо дар хилофати Араб ба вуҷуд омаданд ва ҳокимонашонро халифа таъйин мекард. Бино ба таълимоти динӣ, ҳокимияти динӣ — [[имомат]] ва ҳокимияти сиёсӣ — ''Аморат'' ягона буда, ҷудоӣ надоранд. Яъне [[халифа]]ҳо — «амир-ал-мӯъминин» (ниг. Амиралмӯъминин) ҳокими ҳамаи [[мусулмон]]он мебошанд; 2) воҳиди тақсимоти маъмурӣ (вилоят) дар сохтори давлатҳои исломӣ (мас., [[Аморати Муттаҳидаи Араб]], [[Арабистони Саудӣ]]). |
||
== Аморатҳои таърихӣ == |
|||
<small>(нопурра)</small> |
|||
{| class="wikitable sortable" |
|||
! [[Кишвар]] |
|||
! [[Пойтахт]] |
|||
! Солҳои мавҷудият |
|||
! эзоҳ |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Албаниё]]'' ||[[Двин]],[[ Барда ]] || [[637]]—[[885]]|| Тобеи [[Хилофати Араб]] |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Дарбанд]]'' ||[[Дарбанд (шаҳр)|Дарбанд ]] || [[735]]—[[1239]]|| Тобеи [[Хилофати Араб]], ба Аморати Армания (аль-Арминийа) то соли 885 тобеъ буд |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Тифлис]]'' ||[[Тифлис]] || [[736]]—[[1122]]|| Тобеи [[Хилофати Араб]], ба Аморати Армания (аль-Арминийа) то соли 885 тобеъ буд |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Кордова]]'' ||[[Кордова]] || [[756]]—[[929]]|| Тобеи [[Хилофати Араб]], дертар ҳамчун [[Аморати Кордова]] |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Крит]]'' ||[[Ираклион|Ираклион]] || [[825]]—[[961]]|| Тобеи [[Хилофати Араб]] |
|||
|- |
|||
| ''[[ Аморати Бари]]'' ||[[Бари]] || [[847]]—[[871]]|| Тобеи [[Хилофати Араб]] |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Ситсилия]]'' ||[[Палермо]] || [[965]]—[[1072]]|| |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Гранада]]'' ||[[Гранада]] || [[1228]]—[[1492]]|| |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Айдын]]'' ||[[Смирна]] || [[1308]]—[[1425]]|| |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Бухоро]]'' (хонигарӣ) ||[[Бухоро]] || [[1785]]—[[1920]]|| Аз соли [[1868]] тобеи [[Империяи Русия]]. |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Афғонистон]]'' ||[[Кобул]] || [[1823]]—[[1929]]|| То соли [[1919]], сипас [[шоҳигарӣ]]. |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Наҷд]]'' || || [[1902]]—[[1921]]|| Сипас [[султония]]. |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Кавкази Шимолӣ]]'' ||[[Ведено]] || [[1919]]—[[1920]]|| Тобеи [[Имперотурии Усмонӣ]]. |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Урдун]]'' ||[[Уммон]] || [[1921]]—[[1946]]||Зери тобеъияти [[Бритониё]]. |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Исломии Афғонистон]]'' ||[[Кобул]] || [[1996]]—[[2001]]||Кишвари қисман эътирофшуда. |
|||
|- |
|||
| ''[[Аморати Баҳрейн|Баҳрейн]]'' ||[[Манама]] || [[1971]]—[[2002]]||Аз соли 2002 [[шоҳигарӣ]]. |
|||
|} |
|||
== Нигаред низ == |
== Нигаред низ == |
||
* [[Аморати |
* [[Аморати Муттаҳидаи Араб]] |
||
* [[ Аморати Муттаҳидаи Араб]] |
|||
== Эзоҳ == |
== Эзоҳ == |
||
{{эзоҳ}} |
{{эзоҳ}} |
||
Нусха 06:23, 18 октябри 2019
Имора́т (аз ар. أمیر — амрдиҳанда, фармондиҳанда, ҳукмраво), Аморат — мулк ё давлат дар мамолики исломии Осиё ва Африка, ичунин мавзеъҳои мусулмоннишини таърихии Европа, мас., Аморати Кордова (756—929) ва Аморати Гранада (1228—1492) дар Испания, Аморати Барӣ (847—871) ва Аморати Ситсилия (965—1072) дар Италия, Аморати Тбилисӣ (736—1122), ки амир (ҳокими мутлақи маврусӣ) идора мекард. Сараввал Аморатҳо дар хилофати Араб ба вуҷуд омаданд ва ҳокимонашонро халифа таъйин мекард. Бино ба таълимоти динӣ, ҳокимияти динӣ — имомат ва ҳокимияти сиёсӣ — Аморат ягона буда, ҷудоӣ надоранд. Яъне халифаҳо — «амир-ал-мӯъминин» (ниг. Амиралмӯъминин) ҳокими ҳамаи мусулмонон мебошанд; 2) воҳиди тақсимоти маъмурӣ (вилоят) дар сохтори давлатҳои исломӣ (мас., Аморати Муттаҳидаи Араб, Арабистони Саудӣ).
Аморатҳои таърихӣ
(нопурра)
Нигаред низ
Эзоҳ
Сарчашма
- Аморат // А — Асос. — Д. : СИЭМТ, 2011. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов ; 2011—2023, ҷ. 1). — ISBN 978-99947-33-45-3.