Вазирони давлати Сомониён: Тафовут байни таҳрирҳо
Content deleted Content added
Ислоҳи чанд иштибоҳи имлоию иншоӣ Барчасбҳо: вироиш тавассути телефони ҳамроҳ вироиш тавассути мурургари телефони ҳамроҳ |
No edit summary |
||
| Сатри 12: | Сатри 12: | ||
* [[Абутаййиби Мусъабӣ|Абутаййиб Муҳаммад ибни Ҳотими Мусъабӣ]] → [[Насри II ибни Аҳмад]] |
* [[Абутаййиби Мусъабӣ|Абутаййиб Муҳаммад ибни Ҳотими Мусъабӣ]] → [[Насри II ибни Аҳмад]] |
||
* [[Абулфазл Муҳаммад ибни Аҳмади Салмии Марвазӣ]] (Ҳокими Ҷалил, Шамсу-л-Аъимма) (?–Рабиъу-л-охири 334 ё Ҷумода-л-увлои 335 ҲҚ) → [[Нӯҳ ибни Насри II]] |
* [[Абулфазл Муҳаммад ибни Аҳмади Салмии Марвазӣ]] (Ҳокими Ҷалил, Шамсу-л-Аъимма) (?–Рабиъу-л-охири 334 ё Ҷумода-л-увлои 335 ҲҚ) → [[Нӯҳ ибни Насри II]] |
||
* [[Абузар Юсуфи Омирии Нишопурӣ]]{{Efn|Ё Абузар Муҳаммад ибни Юсуфи Омирии Нишопурӣ ва ӯ падари филсӯфи номдор Абулҳасан Муҳаммади |
* [[Абузар Юсуфи Омирии Нишопурӣ]]{{Efn|Ё Абузар Муҳаммад ибни Юсуфи Омирии Нишопурӣ ва ӯ падари филсӯфи номдор [[Абулҳасан Муҳаммади Омирӣ]] аст.}} (335–343 ҲҚ) → [[Нӯҳ ибни Насри II]] |
||
* [[Абумансур Муҳаммад ибни Узайри Тӯсӣ]] (343–345 ҲҚ) → [[Абдумалики I ибни Нӯҳ]] |
* [[Абумансур Муҳаммад ибни Узайри Тӯсӣ]] (343–345 ҲҚ) → [[Абдумалики I ибни Нӯҳ]] |
||
* [[Абӯҷаъфар ал-Атабӣ|Абуҷаъфар Аҳмад ибни Ҳусайни Утбӣ]] (345–348 ҲҚ) → [[Абдумалики I ибни Нӯҳ]] |
* [[Абӯҷаъфар ал-Атабӣ|Абуҷаъфар Аҳмад ибни Ҳусайни Утбӣ]] (345–348 ҲҚ) → [[Абдумалики I ибни Нӯҳ]] |
||
Нусха 12:43, 3 марти 2020
Мақолаи асосӣ: Давлати Сомониён
Дар нухустин давлати таърихии тоҷикон - Давлати Сомониён ҳамроҳи амирони хонадони Сомониён дар идораву рушди кишвар вазирон саҳми хешро гузоштаанд. Дар асари Сайфиддинҳоҷӣ «Осор ул-вузаро» оиди вазирони давлати Сомониён маълумоти мухтасаре оварда шудааст:
- Дабир (котиб)[lower-alpha 1]
- Абубакр ибни Ҳомиди Насафӣ → Исмоили Сомонӣ, Аҳмад ибни Исмоил
- Абӯабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ (солҳои 914-919/921 М, Ҷумода-л-охираи 301–? ҲҚ)[lower-alpha 2] → Аҳмад ибни Исмоил, Насри II ибни Аҳмад
- Вазир[lower-alpha 3]
- Абулфазл ибни Яъқуби Нишопурӣ → Насри II ибни Аҳмад
- Абулфазл Муҳаммад ибни Убайдуллоҳи Балъамӣ (солҳои 921-937 М, 309–326 ҲҚ) → Насри II ибни Аҳмад
- Абуалӣ Муҳаммад ибни Муҳаммади Ҷайҳонӣ (326–? ҲҚ) → Насри II ибни Аҳмад
- Абутаййиб Муҳаммад ибни Ҳотими Мусъабӣ → Насри II ибни Аҳмад
- Абулфазл Муҳаммад ибни Аҳмади Салмии Марвазӣ (Ҳокими Ҷалил, Шамсу-л-Аъимма) (?–Рабиъу-л-охири 334 ё Ҷумода-л-увлои 335 ҲҚ) → Нӯҳ ибни Насри II
- Абузар Юсуфи Омирии Нишопурӣ[lower-alpha 4] (335–343 ҲҚ) → Нӯҳ ибни Насри II
- Абумансур Муҳаммад ибни Узайри Тӯсӣ (343–345 ҲҚ) → Абдумалики I ибни Нӯҳ
- Абуҷаъфар Аҳмад ибни Ҳусайни Утбӣ (345–348 ҲҚ) → Абдумалики I ибни Нӯҳ
- Абумансур Юсуф ибни Исҳоқ (348–? ҲҚ) → Абдумалики I ибни Нӯҳ
- Абӯали Муҳаммад ибни Муҳаммади Балъамӣ (?–363 ҲҚ) → Абдумалики I ибни Нӯҳ, Мансури I ибни Нӯҳ
- Абуҷаъфар Аҳмад ибни Ҳусайни Утбӣ (бори дувум, ҳамзамон бо Балъамӣ дар замони Мансури I) (?–363 ҲҚ) → Мансури I ибни Нӯҳ
- Абумансур Юсуф ибни Исҳоқ (бори дувум) (363 ҲҚ) → Мансури I ибни Нӯҳ
- Абӯабдуллоҳ Аҳмад ибни Муҳаммади Ҷайҳонӣ (365–Рабиъу-л-охири 367 ҲҚ) → Мансури I ибни Нӯҳ, Нӯҳи II ибни Мансур
- Абулҳусайн Убайдуллоҳ ибни Аҳмади Утбӣ (Рабиъу-л-охири 367–371 ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абулҳусайн Муҳаммади Музнӣ → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абумуҳаммад Абд-ур-Раҳмон ибни Аҳмади Порсӣ (Истахрӣ, ?–Рабиъу-л-аввали 376 ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абумуҳаммад Абдуллоҳ ибни Узайри Тӯсӣ (Рабиъу-л-аввали 376–Ҷумода-л-охира 377 ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абуалӣ Муҳаммад ибни Исои Домғонӣ (10 Рабиъу-л-аввали 378–? ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абӯнаср Муҳаммад ибни Аҳмад ибни Абӯзайд (?–380 ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абуалӣ Муҳаммад ибни Исои Домғонӣ (бори дувум, 380–? ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абуалии Балъамӣ[lower-alpha 5] → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абумуҳаммад Абдуллоҳ ибни Узайри Тӯсӣ (бори дувум, Рабиъу-л-аввали 383–? ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абӯнаср Муҳаммад ибни Аҳмад ибни Абӯзайд (бори дувум, авосити 386–авохири 386 ё авойили 387 ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур
- Абулмузаффар Муҳаммад ибни Иброҳими Бузғушӣ (ё Бурғушӣ, авохири 386 ё авойили 387–388 ҲҚ) → Нӯҳи II ибни Мансур, Мансури II ибни Нӯҳ
- Абулқосим Аббос ибни Муҳаммади Бармакӣ (388–авохири 388 ё авойили 389) → Мансури II ибни Нӯҳ
- Абулҳусайн Муҳаммад ибни Алии Ҳамӯлӣ (ё Ҳамӯӣ) → Мансури II ибни Нӯҳ
- Абулфазл Муҳаммад ибни Аҳмади Хуноматӣ[lower-alpha 6] → Мансури II ибни Нӯҳ
- Абӯабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Шилӣ (ё Шиблӣ)
Ёддошт
- ↑ Дар бисёре аз манобеъи мутаъаххиртар аз Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ ба унвони вазири Сомониён ёд шудааст вале дар сафарномаи "Ибни фазлон" (оғози сафар дар панҷшанбе 11 сафари 309 ҲҚ) ки манбаъе дасти аввал ба шумор мераваду шахсан ӣн давлатмарди Сомониро дидааст аз ӯ бо лақаби "Шайх-ул-ъамид" ёд кардау ӯро котиб (дабир) дониста аст (Таърихи Бухоро [ҳавошӣ ва таълиқот], сафҳаи 320).
- ↑ Дар сафҳаи 321 бахши ҳавошӣ ва таълиқоти "Таърихи Бухоро" виростаи Муҳаммад-Тақии Мударриси Разавӣ ба нақл аз китоби "Иршод-ул-ариб" асари Ёқӯти Ҳамавӣ оғози вазорати Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳониро Ҷумода-л-охираи 301 ҲҚ зикр шудааст. Дар ҳамин сафҳа ин бор на ба нақл аз ҷое навишта шуда ки зоҳиран поёни вазорати ӯ дар 309 ҲҚ будаву пас аз ӯ Утбӣ ба ҷояш нишастааст. Ин матлаб бо дигар навиштаҳои таърихӣ ҳамхонӣ надорад. Бояд таваҷҷӯҳ дошт ки чанд тан аз хонадони Ҷайҳониу Утбӣ ба вазорат расидаанду танҳо Утбӣе ки ҷонишини касе аз хонадони Ҷайҳонӣ шудааст, "Абулҳусайн Убайдуллаҳ ибни Аҳмади Утбӣ" аст ки дар Рабиъу-л-охири 367 ҲҚ ҷонишини "Абуабдуллоҳ Аҳмад ибни Муҳаммади Ҷайҳонӣ" (наваи Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ) шудааст.
- ↑ Ин ки дақиқан аз чӣ замоне симати вазир дар дивонсолории Сомониён эҷод шудааст ба дурустӣ дониста несту ниёз ба пажӯҳиши бештар дорад вале бо таваҷҷӯҳ ба сафарномаи Ибни Фазлон, Абуабдуллоҳ Муҳамамд ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ котиб (дабир) будааст.
- ↑ Ё Абузар Муҳаммад ибни Юсуфи Омирии Нишопурӣ ва ӯ падари филсӯфи номдор Абулҳасан Муҳаммади Омирӣ аст.
- ↑ Гардизӣ дар Зайн-ул-ахбор (Таърихи Гардизӣ) таърихи марги Абуалӣ Муҳаммад ибни Муҳаммади Балъамиро Ҷумода-л-охираи 363 ҲҚ овардааст. Абунаср Муҳаммади Утбӣ дар зикри рухдодҳои 382 ҲҚ аз Абуалии Балъамӣ ёд кардааст. Ошкор нест ки ин Абуалии Балъамӣ ҳамон вазири Абдумалики I ва Мансур I асту Гардизӣ дар зикри таърихи марги ӯ иштибоҳ кардааст ё ин ки фарде дигар аз хонадони Балъамӣ бо куняи Абуалист.
- ↑ Ба навиштаи "Донишномаи Ҷаҳони Ислом" дароянди "Ҷайҳонӣ (хонадон)" бархе номи ин фардро ки дар "Таърихи Гардизӣ" омадааст ба иштибоҳ Ҷайҳонӣ хондаанду эҳтимол додаанд фарзанди "Абуабдуллоҳ Аҳмад ибни Муҳаммади Ҷайҳонӣ" бошад.
Пайнавиштҳо
- Мухторов А. Амирон ва вазирони Сомонӣ. – Душанбе:Оли Сомон,1997, с. 56-57
- История таджикского народа. Том II. Эпоха формировании таджикского народа. – Душанбе, 1999, – с. 504.
- Наршахӣ, Абубакр Муҳаммад ибни Ҷаъфар (1387 ҲХ) Мударриси Разавӣ, Муҳаммад-Тақӣ, Виростор. Таърихи Бухоро. Теҳрон: Тӯс ISBN 978-964-3152-69-7.
- C. E. Bosworth, “Abu Ahmad B. Abi Bakr Kateb,” Encyclopædia Iranica, I/3, p. 251; an updated version is available online at http://www.iranicaonline.org/articles/abu-ahmad-b (accessed on 26 January 2014).
- Баҳромиён, Алӣ (1383 ҲХ) Доирату-л-маорифи бузурги Исломӣ. 12 (Вирости 1). Теҳрон: Маркази Доирату-л-маорифи бузурги Исломӣ. С. 477–480. ISBN 978-964-7025-24-6
- Ноҷӣ, Муҳаммад-Ризо (1387 ҲХ) "Ҷайҳонӣ (Хондон)" Донишномаи Ҷаҳони Ислом. 11 (Вирости 1). Теҳрон: Бунёли Доирату-д-маорифи исломӣ. ISBN 978-964-4470-12-5
- Луғатномаи Деҳхудо, "Мансур ибни Нӯҳи Сомонӣ"
- C. E. Bosworth, “ʿOTBI,” Encyclopædia Iranica, a version is available online at http://www.iranicaonline.org/articles/otbi-family-name
- Азкоӣ, Парвиз (1377 ҲХ) "Бузғушӣ (Бурғушӣ)" Донишномаи Ҷаҳони Ислом. 3 (Вирости 1). Теҳрон: Бунёли Доирату-д-маорифи исломӣ. ISBN 978-964-4470-03-5