Вазирони давлати Сомониён: Тафовут байни таҳрирҳо

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Content deleted Content added
No edit summary
х ислоҳи вожаҳо using AWB
Сатри 4: Сатри 4:
;Дабир (котиб){{Efn|Дар бисёре аз манобеъи мутаъаххиртар аз Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ ба унвони вазири Сомониён ёд шудааст вале дар сафарномаи "Ибни фазлон" (оғози сафар дар панҷшанбе 11 сафари 309 ҲҚ) ки манбаъе дасти аввал ба шумор мераваду шахсан ӣн давлатмарди Сомониро дидааст аз ӯ бо лақаби "Шайх-‌ул-ъамид" ёд кардау ӯро котиб (дабир) дониста аст (Таърихи Бухоро [ҳавошӣ ва таълиқот], сафҳаи 320).}}
;Дабир (котиб){{Efn|Дар бисёре аз манобеъи мутаъаххиртар аз Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ ба унвони вазири Сомониён ёд шудааст вале дар сафарномаи "Ибни фазлон" (оғози сафар дар панҷшанбе 11 сафари 309 ҲҚ) ки манбаъе дасти аввал ба шумор мераваду шахсан ӣн давлатмарди Сомониро дидааст аз ӯ бо лақаби "Шайх-‌ул-ъамид" ёд кардау ӯро котиб (дабир) дониста аст (Таърихи Бухоро [ҳавошӣ ва таълиқот], сафҳаи 320).}}
* [[Абубакр ибни Ҳомиди Насафӣ]] → [[Исмоили Сомонӣ]], [[Аҳмад ибни Исмоил]]
* [[Абубакр ибни Ҳомиди Насафӣ]] → [[Исмоили Сомонӣ]], [[Аҳмад ибни Исмоил]]
* [[Абӯабдуллоҳ Ҷайҳонӣ|Абӯабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ]] (солҳои 914-919/921 М, Ҷумода-л-охираи 301–? ҲҚ){{Efn|Дар сафҳаи 321 бахши ҳавошӣ ва таълиқоти "Таърихи Бухоро" виростаи Муҳаммад-Тақии Мударриси Разавӣ ба нақл аз китоби "Иршод-ул-ариб" асари Ёқӯти Ҳамавӣ оғози вазорати Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳониро Ҷумода-л-охираи 301 ҲҚ зикр шудааст. Дар ҳамин сафҳа ин бор на ба нақл аз ҷое навишта шуда ки зоҳиран поёни вазорати ӯ дар 309 ҲҚ будаву пас аз ӯ Утбӣ ба ҷояш нишастааст. Ин матлаб бо дигар навиштаҳои таърихӣ ҳамхонӣ надорад. Бояд таваҷҷӯҳ дошт ки чанд тан аз хонадони Ҷайҳониу Утбӣ ба вазорат расидаанду танҳо Утбӣе ки ҷонишини касе аз хонадони Ҷайҳонӣ шудааст, "Абулҳусайн Убайдуллаҳ ибни Аҳмади Утбӣ" аст ки дар Рабиъу-л-охири 367 ҲҚ ҷонишини "Абуабдуллоҳ Аҳмад ибни Муҳаммади Ҷайҳонӣ" (наваи Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ) шудааст.}} → [[Аҳмад ибни Исмоил]], [[Насри II ибни Аҳмад]]
* [[Абӯабдуллоҳ Ҷайҳонӣ|Абӯабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ]] (солҳои 914-919/921 М, Ҷумода-л-охираи 301–? ҲҚ){{Efn|Дар сафҳаи 321 бахши ҳавошӣ ва таълиқоти "Таърихи Бухоро" виростаи Муҳаммад-Тақии Мударриси Разавӣ ба нақл аз китоби "Иршоду-л-ариб" асари Ёқӯти Ҳамавӣ оғози вазорати Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳониро Ҷумода-л-охираи 301 ҲҚ зикр шудааст. Дар ҳамин сафҳа ин бор на ба нақл аз ҷое навишта шуда ки зоҳиран поёни вазорати ӯ дар 309 ҲҚ будаву пас аз ӯ Утбӣ ба ҷояш нишастааст. Ин матлаб бо дигар навиштаҳои таърихӣ ҳамхонӣ надорад. Бояд таваҷҷуҳ дошт ки чанд тан аз хонадони Ҷайҳониу Утбӣ ба вазорат расидаанду танҳо Утбӣе ки ҷонишини касе аз хонадони Ҷайҳонӣ шудааст, "Абулҳусайн Убайдуллаҳ ибни Аҳмади Утбӣ" аст ки дар Рабиъу-л-охири 367 ҲҚ ҷонишини "Абуабдуллоҳ Аҳмад ибни Муҳаммади Ҷайҳонӣ" (наваи Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ) шудааст.}} → [[Аҳмад ибни Исмоил]], [[Насри II ибни Аҳмад]]


;Вазир{{Efn|Ин ки дақиқан аз чӣ замоне симати вазир дар дивонсолории Сомониён эҷод шудааст ба дурустӣ дониста несту ниёз ба пажӯҳиши бештар дорад вале бо таваҷҷӯҳ ба сафарномаи Ибни Фазлон, Абуабдуллоҳ Муҳамамд ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ котиб (дабир) будааст.}}
;Вазир{{Efn|Ин ки дақиқан аз чӣ замоне симати вазир дар дивонсолории Сомониён эҷод шудааст ба дурустӣ дониста несту ниёз ба пажӯҳиши бештар дорад вале бо таваҷҷуҳ ба сафарномаи Ибни Фазлон, Абуабдуллоҳ Муҳамамд ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ котиб (дабир) будааст.}}
* [[Абулфазл ибни Яъқуби Нишопурӣ]] → [[Насри II ибни Аҳмад]]
* [[Абулфазл ибни Яъқуби Нишопурӣ]] → [[Насри II ибни Аҳмад]]
* [[Абулфазли Балъамӣ|Абулфазл Муҳаммад ибни Убайдуллоҳи Балъамӣ]] (солҳои 921-937 М, 309–326 ҲҚ) → [[Насри II ибни Аҳмад]]
* [[Абулфазли Балъамӣ|Абулфазл Муҳаммад ибни Убайдуллоҳи Балъамӣ]] (солҳои 921-937 М, 309–326 ҲҚ) → [[Насри II ибни Аҳмад]]
Сатри 27: Сатри 27:
* [[Абӯнаср бини Абӯзайд|Абӯнаср Муҳаммад ибни Аҳмад ибни Абӯзайд]] (?–380 ҲҚ) → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* [[Абӯнаср бини Абӯзайд|Абӯнаср Муҳаммад ибни Аҳмад ибни Абӯзайд]] (?–380 ҲҚ) → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* [[Абуалӣ Муҳаммад ибни Исои Домғонӣ]] (бори дувум, 380–? ҲҚ) → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* [[Абуалӣ Муҳаммад ибни Исои Домғонӣ]] (бори дувум, 380–? ҲҚ) → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* Абуалии Балъамӣ{{Efn|Гардизӣ дар Зайн-ул-ахбор (Таърихи Гардизӣ) таърихи марги Абуалӣ Муҳаммад ибни Муҳаммади Балъамиро Ҷумода-л-охираи 363 ҲҚ овардааст. Абунаср Муҳаммади Утбӣ дар зикри рухдодҳои 382 ҲҚ аз Абуалии Балъамӣ ёд кардааст. Ошкор нест ки ин Абуалии Балъамӣ ҳамон вазири Абдумалики I ва Мансур I асту Гардизӣ дар зикри таърихи марги ӯ иштибоҳ кардааст ё ин ки фарде дигар аз хонадони Балъамӣ бо куняи Абуалист.}} → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* Абуалии Балъамӣ{{Efn|Гардизӣ дар Зайну-л-ахбор (Таърихи Гардизӣ) таърихи даргузашти Абуалӣ Муҳаммад ибни Муҳаммади Балъамиро Ҷумода-л-охираи 363 ҲҚ овардааст. Абунаср Муҳаммади Утбӣ дар зикри рухдодҳои 382 ҲҚ аз Абуалии Балъамӣ ёд кардааст. Ошкор нест ки ин Абуалии Балъамӣ ҳамон вазири Абдумалики I ва Мансур I асту Гардизӣ дар зикри таърихи даргузашти ӯ иштибоҳ кардааст ё ин ки фарде дигар аз хонадони Балъамӣ бо куняи Абуалист.}} → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* [[Абдулло бини Азиз|Абумуҳаммад Абдуллоҳ ибни Узайри Тӯсӣ]] (бори дувум, Рабиъу-л-аввали 383–? ҲҚ) → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* [[Абдулло бини Азиз|Абумуҳаммад Абдуллоҳ ибни Узайри Тӯсӣ]] (бори дувум, Рабиъу-л-аввали 383–? ҲҚ) → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* [[Абӯнаср бини Абӯзайд|Абӯнаср Муҳаммад ибни Аҳмад ибни Абӯзайд]] (бори дувум, авосити 386–авохири 386 ё авойили 387 ҲҚ) → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
* [[Абӯнаср бини Абӯзайд|Абӯнаср Муҳаммад ибни Аҳмад ибни Абӯзайд]] (бори дувум, авосити 386–авохири 386 ё авойили 387 ҲҚ) → [[Нӯҳи II ибни Мансур]]
Сатри 43: Сатри 43:
* История таджикского народа. Том II. Эпоха формировании таджикского народа. – Душанбе, 1999, – с. 504.
* История таджикского народа. Том II. Эпоха формировании таджикского народа. – Душанбе, 1999, – с. 504.
* [[Наршахӣ|Наршахӣ, Абубакр Муҳаммад ибни Ҷаъфар]] (1387 ҲХ) Мударриси Разавӣ, Муҳаммад-Тақӣ, Виростор. ''Таърихи Бухоро''. Теҳрон: Тӯс ISBN 978-964-3152-69-7.
* [[Наршахӣ|Наршахӣ, Абубакр Муҳаммад ибни Ҷаъфар]] (1387 ҲХ) Мударриси Разавӣ, Муҳаммад-Тақӣ, Виростор. ''Таърихи Бухоро''. Теҳрон: Тӯс ISBN 978-964-3152-69-7.
* C. E. Bosworth, “Abu Ahmad B. Abi Bakr Kateb,” Encyclopædia Iranica, I/3, p. 251; an updated version is available online at http://www.iranicaonline.org/articles/abu-ahmad-b (accessed on 26 January 2014).
* C. E. Bosworth, “Abu Ahmad B. Abi Bakr Kateb,” Encyclopædia Iranica, I/3, p. 251; an updated version is available online at http://www.iranicaonline.org/articles/abu-ahmad-b (accessed on 26 January 2014).
* Баҳромиён, Алӣ (1383 ҲХ) Доирату-л-маорифи бузурги Исломӣ. 12 (Вирости 1). Теҳрон: Маркази Доирату-л-маорифи бузурги Исломӣ. С. 477–480. ISBN 978-964-7025-24-6
* Баҳромиён, Алӣ (1383 ҲХ) Доирату-л-маорифи бузурги Исломӣ. 12 (Вирости 1). Теҳрон: Маркази Доирату-л-маорифи бузурги Исломӣ. С. 477–480. ISBN 978-964-7025-24-6
* Ноҷӣ, Муҳаммад-Ризо (1387 ҲХ) "Ҷайҳонӣ (Хондон)" [https://rch.ac.ir/article/Details/7786 Донишномаи Ҷаҳони Ислом]. 11 (Вирости 1). Теҳрон: Бунёли Доирату-д-маорифи исломӣ. ISBN 978-964-4470-12-5
* Ноҷӣ, Муҳаммад-Ризо (1387 ҲХ) "Ҷайҳонӣ (Хондон)" [https://rch.ac.ir/article/Details/7786 Донишномаи Ҷаҳони Ислом]. 11 (Вирости 1). Теҳрон: Бунёли Доирату-д-маорифи исломӣ. ISBN 978-964-4470-12-5

Нусха 06:05, 6 Январ 2021

Мақолаи асосӣ: Давлати Сомониён

Дар нухустин давлати таърихии тоҷикон - Давлати Сомониён ҳамроҳи амирони хонадони Сомониён дар идораву рушди кишвар вазирон саҳми хешро гузоштаанд. Дар асари Сайфиддинҳоҷӣ «Осор ул-вузаро» оиди вазирони давлати Сомониён маълумоти мухтасаре оварда шудааст:

Дабир (котиб)[lower-alpha 1]
Вазир[lower-alpha 3]

Ёддошт

  1. Дар бисёре аз манобеъи мутаъаххиртар аз Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ ба унвони вазири Сомониён ёд шудааст вале дар сафарномаи "Ибни фазлон" (оғози сафар дар панҷшанбе 11 сафари 309 ҲҚ) ки манбаъе дасти аввал ба шумор мераваду шахсан ӣн давлатмарди Сомониро дидааст аз ӯ бо лақаби "Шайх-‌ул-ъамид" ёд кардау ӯро котиб (дабир) дониста аст (Таърихи Бухоро [ҳавошӣ ва таълиқот], сафҳаи 320).
  2. Дар сафҳаи 321 бахши ҳавошӣ ва таълиқоти "Таърихи Бухоро" виростаи Муҳаммад-Тақии Мударриси Разавӣ ба нақл аз китоби "Иршоду-л-ариб" асари Ёқӯти Ҳамавӣ оғози вазорати Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳониро Ҷумода-л-охираи 301 ҲҚ зикр шудааст. Дар ҳамин сафҳа ин бор на ба нақл аз ҷое навишта шуда ки зоҳиран поёни вазорати ӯ дар 309 ҲҚ будаву пас аз ӯ Утбӣ ба ҷояш нишастааст. Ин матлаб бо дигар навиштаҳои таърихӣ ҳамхонӣ надорад. Бояд таваҷҷуҳ дошт ки чанд тан аз хонадони Ҷайҳониу Утбӣ ба вазорат расидаанду танҳо Утбӣе ки ҷонишини касе аз хонадони Ҷайҳонӣ шудааст, "Абулҳусайн Убайдуллаҳ ибни Аҳмади Утбӣ" аст ки дар Рабиъу-л-охири 367 ҲҚ ҷонишини "Абуабдуллоҳ Аҳмад ибни Муҳаммади Ҷайҳонӣ" (наваи Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ) шудааст.
  3. Ин ки дақиқан аз чӣ замоне симати вазир дар дивонсолории Сомониён эҷод шудааст ба дурустӣ дониста несту ниёз ба пажӯҳиши бештар дорад вале бо таваҷҷуҳ ба сафарномаи Ибни Фазлон, Абуабдуллоҳ Муҳамамд ибни Аҳмади Ҷайҳонӣ котиб (дабир) будааст.
  4. Ё Абузар Муҳаммад ибни Юсуфи Омирии Нишопурӣ ва ӯ падари филсӯфи номдор Абулҳасан Муҳаммади Омирӣ аст.
  5. Гардизӣ дар Зайну-л-ахбор (Таърихи Гардизӣ) таърихи даргузашти Абуалӣ Муҳаммад ибни Муҳаммади Балъамиро Ҷумода-л-охираи 363 ҲҚ овардааст. Абунаср Муҳаммади Утбӣ дар зикри рухдодҳои 382 ҲҚ аз Абуалии Балъамӣ ёд кардааст. Ошкор нест ки ин Абуалии Балъамӣ ҳамон вазири Абдумалики I ва Мансур I асту Гардизӣ дар зикри таърихи даргузашти ӯ иштибоҳ кардааст ё ин ки фарде дигар аз хонадони Балъамӣ бо куняи Абуалист.
  6. Ба навиштаи "Донишномаи Ҷаҳони Ислом" дароянди "Ҷайҳонӣ (хонадон)" бархе номи ин фардро ки дар "Таърихи Гардизӣ" омадааст ба иштибоҳ Ҷайҳонӣ хондаанду эҳтимол додаанд фарзанди "Абуабдуллоҳ Аҳмад ибни Муҳаммади Ҷайҳонӣ" бошад.

Пайнавиштҳо