Забони арабӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added

Inline

Нусха 20:07, 7 марти 2013

Забони арабӣ (арабӣ: اللغة العربية — "ал-луғату л-ъарабия", ё عربي — "ъарабӣ") — аз оилаи забонҳои Хоми-Соми ва ба гурӯҳи Сомӣ мансуб аст. Арабиро дар нимҷазираи Араб ва шимоли Африқо гап мезананд. Ба забони Арабӣ навишта шудани Қуръон, забони Арабӣ дар дини Ислом ҷои махсусеро дорад. Дар забони Арабӣ 28 ҳарф вуҷуд дорад. Аз ин 17 тоаш шакли тамро дорад. Навишта ва хондани Арабӣ аз тарафи рост ба тарафи чап мебошад. Забони арабӣ ба шохаи забонҳои сомиву ҳомии оилаи забонҳои афроосиёӣ дохил мешавад.

Маълумоти умумӣ

Забони кунунии арабӣ ба 5 шева ҷудо мешавад: шарқӣ (Ироқ), арабӣ, марказиарабистонӣ, мисриву-суданӣ, шимолиафриқоӣ (мағрибӣ). Забони адабӣ барои ҳама ягона аст.

Баъзе шеваҳои забони арабӣ аз ҳамдигар он қадар фарқ мекунанд, ки намояндагони онҳо ҳамдигар қариб намефаҳманд. Филмҳо, телевизион, рӯзномаву маҷаллаҳо ва дигар ВАО дар ҳамаи кишварҳои арабзабон бо забони адабиянд.

Забони арабӣ забонест, ки миқдори зиёди шеваву лаҳҷаҳоро дар давоми ҳазору панҷсад соли охир ҷамъ дар атрофи худ ҷамъ намудааст. Дини ислом ва пеш аз ҳама Қуръон сабаби муттаҳидшавии ин шеваву лаҳҷаҳо гардидааст. Бо забони арабӣ бештар аз 250 млн. одамон ҳарф мезананд (соли 2000).

Хат дар асоси алифбои арабӣ. Забони расмӣ ва кории Ассамблеяи Генералии СММ ва дигар мақомоти СММ. Забони давлатии ҳамаи мамолики арабзабон, Сомалия, Ҷибути.

Таърих

Забони арабӣ дар ниҷазираи Арабистон дар шакли забони фасеҳи шоирона ҳанӯз то ислом вуҷуд дошт. Забони Қуръон низ ба ин забон наздик аст.

Дар давоми қарнҳо забон пайваста дар таҳаввулот буд, вале дар навишт ин он қадар аён набуд, чунки дар навишт ҳарфҳои кӯтоҳи садонокро наменавиштанд.

Китобу рӯзномаҳо дар ҳама ҷо бо ин забон нашр мешаванд (ба истиснои Тунис, Марокаш ва Алҷазоир, ки дар забони арабӣ забони фаронсавӣ низ дар истифода аст). Дар соҳаи илм ва техника дар дигар мамолики арабзабон бошад, ҳангоми норасоии захираи луғавӣ забони англисӣ истифода мешавад.

Фонетика

Хат

Дар забони арабӣ аз рост ба чап менависанд.

Талаффуз

Дар аксари мамолики араб ҳоло кӯшиш мекунанд, ки талаффузашон ба забони тиловати Қуръон наздик бошад. Чӣ гуна будани талаффузи калимаҳо дар забони қадимаи арабӣ то ҳол мавриди баҳсҳо қарор дорад.

Грамматика

Захираи луғавӣ

Аксари калимаҳои арабӣ аз решаҳои ҳамсадо иборатанд, ки бо дигаршавии садонокҳояшон калимоти гуногунро ташкил медиҳанд. Масалан, аз ҳамсадоҳои «К-Т-Б» чунин калимаҳо сохта шудаанд:

KaTaБa : навишт
яКTуБу : менависад
KиTaaБ : китоб
KуTуБ : китобҳо
KaaTиб : нависанда
KuTTaaБ : нависандагон
KaTaБaҳ : нависандагон (шакли дигараш)
мaKTaБaҳ : китобхона

Дар забони арабӣ миқдори зиёди калимаҳои иқтибосӣ истифода мешаванд, ки аз забонҳои оромӣ, юнонӣ, форсӣ, англисӣ гирифта шудаанд. Аз тарафи дигар, калимаҳои забони арабӣ дар дигар забонҳо, аз қабили форсӣ, туркӣ, испанӣ бисёр иқтибос шудаанд. Масалан, тақрибан 10% калимаҳои испанӣ арабиасланд.

Инҷоро ҳам бингаред

Адабиёти араб

Ин мақолаи хурд дар бораи яке аз забонҳои ҷаҳон аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед.

Шаблон:Link FA

@@ Сатри 58: / Сатри 58: @@
 {{Link FA|ms}}
-[[ace:Bahsa Arab]]
-[[af:Arabies]]
-[[als:Arabische Sprache]]
-[[am:ዓረብኛ]]
-[[an:Idioma arabe]]
-[[ang:Arabisc sprǣc]]
-[[ar:لغة عربية]]
-[[arc:ܠܫܢܐ ܥܪܒܝܐ]]
-[[arz:لغه عربى]]
-[[ast:Árabe]]
-[[az:Ərəb dili]]
-[[ba:Ғәрәп теле]]
-[[bat-smg:Arabu kalba]]
-[[bcl:Arabe]]
-[[be:Арабская мова]]
-[[be-x-old:Арабская мова]]
-[[bg:Арабски език]]
-[[bjn:Bahasa Arap]]
-[[bn:আরবি ভাষা]]
-[[bo:ཨ་རབ་སྐད།]]
-[[bs:Arapski jezik]]
-[[ca:Àrab]]
-[[ce:Jarboyn mott]]
-[[ceb:Inarabigo]]
-[[ckb:زمانی عەرەبی]]
-[[co:Lingua àraba]]
-[[crh:Arap tili]]
-[[cs:Arabština]]
-[[cu:Аравьскъ ѩꙁꙑкъ]]
-[[cv:Арап чĕлхи]]
-[[cy:Arabeg]]
-[[da:Arabisk (sprog)]]
-[[de:Arabische Sprache]]
-[[diq:Erebki]]
-[[dsb:Arabska rěc]]
-[[dv:ޢަރަބި]]
-[[el:Αραβική γλώσσα]]
-[[eml:Areb]]
-[[en:Arabic language]]
-[[eo:Araba lingvo]]
-[[es:Idioma árabe]]
-[[et:Araabia keel]]
-[[eu:Arabiera]]
-[[ext:Luenga árabi]]
-[[fa:زبان عربی]]
-[[fi:Arabian kieli]]
-[[fiu-vro:Araabia kiil]]
-[[fo:Arábiskt mál]]
-[[fr:Arabe]]
-[[frp:Arabo]]
-[[frr:Araabisk]]
-[[fy:Arabysk]]
-[[ga:An Araibis]]
-[[gag:Arab dili]]
-[[gan:阿拉伯語]]
-[[gd:Arabais]]
-[[gl:Lingua árabe]]
-[[gn:Áraveñe'ẽ]]
-[[got:𐌰𐍂𐌰𐌱𐌹𐍃𐌺𐍃]]
-[[gv:Arabish]]
-[[hak:Â-lâ-pak-ngî]]
-[[haw:‘Ōlelo ‘Alapia]]
-[[he:ערבית]]
-[[hi:अरबी भाषा]]
-[[hif:Arbii bhasa]]
-[[hr:Arapski jezik]]
-[[hsb:Arabšćina]]
-[[hu:Arab nyelv]]
-[[hy:Արաբերեն]]
-[[ia:Lingua arabe]]
-[[id:Bahasa Arab]]
-[[ilo:Pagsasao nga Arábiko]]
-[[io:Arabiana linguo]]
-[[is:Arabíska]]
-[[it:Lingua araba]]
-[[iu:ᐊᕋᕕ]]
-[[ja:アラビア語]]
-[[jv:Basa Arab]]
-[[ka:არაბული ენა]]
-[[kaa:Arab tili]]
-[[kab:Taɛrabt]]
-[[kbd:Хьэрыпыбзэ]]
-[[kg:Kilabu]]
-[[kk:Араб тілі]]
-[[kl:Arabiamiutut]]
-[[km:ភាសាអារ៉ាប់]]
-[[kn:ಅರಬ್ಬೀ ಭಾಷೆ]]
-[[ko:아랍어]]
-[[koi:Араб кыв]]
-[[krc:Араб тил]]
-[[ksh:Arabische Sprooch]]
-[[ku:Zimanê erebî]]
-[[kv:Араб кыв]]
-[[kw:Arabek]]
-[[ky:Араб тили]]
-[[la:Lingua Arabica]]
-[[lad:Lingua arábiga]]
-[[lbe:Аьраб маз]]
-[[lez:Араб чIал]]
-[[li:Arabisch]]
-[[lij:Lengua àraba]]
-[[lmo:Lengua araba]]
-[[ln:Liarabi]]
-[[lo:ພາສາອາຣັບ]]
-[[lt:Arabų kalba]]
-[[lv:Arābu valoda]]
-[[map-bms:Basa Arab]]
-[[mdf:Арабонь кяль]]
-[[mg:Fiteny arabo]]
-[[mi:Reo Ārapi]]
-[[mk:Арапски јазик]]
-[[ml:അറബി ഭാഷ]]
-[[mn:Араб хэл]]
-[[mr:अरबी भाषा]]
-[[ms:Bahasa Arab]]
-[[mt:Lingwa Għarbija]]
-[[my:အာရပ်ဘာသာ]]
-[[mzn:عربی]]
-[[nah:Arabiatlahtōlli]]
-[[nds:Araabsche Spraak]]
-[[ne:अरबी भाषा]]
-[[new:अरबी भाषा]]
-[[nl:Arabisch]]
-[[nn:Arabisk]]
-[[no:Arabisk]]
-[[nov:Arabum]]
-[[nrm:Arabe]]
-[[nv:Ásáí Bizaad]]
-[[ny:Chiarabu]]
-[[oc:Arabi]]
-[[os:Араббаг æвзаг]]
-[[pa:ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]]
-[[pcd:Arabe]]
-[[pih:Erabek]]
-[[pl:Język arabski]]
-[[pms:Lenga aràbica]]
-[[pnb:عربی]]
-[[ps:عربي ژبه]]
-[[pt:Língua árabe]]
-[[qu:Arabya simi]]
-[[ro:Limba arabă]]
-[[ru:Арабский язык]]
-[[rue:Арабскый язык]]
-[[rw:Icyarabu]]
-[[sa:अरबीभाषा]]
-[[sah:Араб тыла]]
-[[scn:Lingua àrabba]]
-[[sco:Arabic]]
-[[se:Arábagiella]]
-[[sh:Arapski jezik]]
-[[simple:Arabic language]]
-[[sk:Arabčina]]
-[[sl:Arabščina]]
-[[so:Carabi]]
-[[sq:Gjuha arabe]]
-[[sr:Арапски језик]]
-[[su:Basa Arab]]
-[[sv:Arabiska]]
-[[sw:Kiarabu]]
-[[szl:Arabsko godka]]
-[[ta:அரபு மொழி]]
-[[te:అరబ్బీ భాష]]
-[[th:ภาษาอาหรับ]]
-[[tk:Arap dili]]
-[[tl:Wikang Arabe]]
-[[tr:Arapça]]
-[[tt:Ğäräp tele]]
-[[ug:ئەرەب تىلى]]
-[[uk:Арабська мова]]
-[[ur:عربی زبان]]
-[[uz:Arab tili]]
-[[vec:Łéngoa araba]]
-[[vep:Araban kel']]
-[[vi:Tiếng Ả Rập]]
-[[wa:Arabe]]
-[[war:Inarabo]]
-[[wuu:阿拉伯语]]
-[[xal:Арабмудин келн]]
-[[yi:אראביש]]
-[[yo:Èdè Lárúbáwá]]
-[[zh:阿拉伯语]]
-[[zh-classical:阿拉伯語]]
-[[zh-min-nan:A-la-pek-gí]]
-[[zh-yue:阿剌伯話]]