Вахш: Тафовут байни таҳрирҳо

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Content deleted Content added
х таҳрир
Сатри 15: Сатри 15:


'''Дарёи Вахш''' ({{lang-fa|وخش}}) — [[рӯд]]ест дар [[Осиёи Марказӣ]], ки дар [[Қирғизистон]]у [[Тоҷикистон]] равон аст ва бо рӯди [[Панҷ (рӯд)|Панҷ]] пайваста дар [[Дарёи Аму|Омударё]] [[резишгоҳ|мерезад]].
'''Дарёи Вахш''' ({{lang-fa|وخش}}) — [[рӯд]]ест дар [[Осиёи Марказӣ]], ки дар [[Қирғизистон]]у [[Тоҷикистон]] равон аст ва бо рӯди [[Панҷ (рӯд)|Панҷ]] пайваста дар [[Дарёи Аму|Омударё]] [[резишгоҳ|мерезад]].
==Решашиносии ном==

Вожаи «Вахш» бархоста аз вожаи «vaxšu-» дар эронии бостон аст ва маънояш «боланда, фазоянда» аст. Ҳамин номро юнониён «Ὄξος» навиштанд ва румиён онро лотинӣ карданду «Oxus» нигоштанд. Ин вожа дар номи рӯдҳои Вахшу [[Вахон]] (ва эҳтимолан дар номҳои [[Вахиё]] ва Ахшу ё [[Кӯлобдарё]], ки туркона Оқсуяш хонем) боз мондааст.
Вахш дар даврони бостон сарчашмаи аслии [[Дарёи Аму|Омударё]] шумурда мешуда аз ин рӯд номи бостонияш бар ин рӯд боз мондааст.
== Хусусиятҳо ==
Дарёи Вахш (Рӯди Вахш)- яке аз калонтарин шохобхои [[Дарёи Аму|Омударё]] буда, аз қисми шарқии қаторкӯҳи Олой дар масофаи 524км ҷорӣ мешавад. Ҳавзаи дарёи Вахш 39100км² мебошад. Шохобҳои калонтарини он аз каторкӯҳҳои Паси Олой сар шуда, дар саробаш номи Карсуро мегирад. Вай дар поёнтар бо номи Кизилсӯ маълум аст. Кизилсӯ аз тафи чап шохобҳои гуногун дошта, аз водии Олой мегузарад ва ҳудуди Тоҷикистонро ба дигар шохоб ба Муғсӯ хамрох мешавад. Муғсӯ аз ҳудуди шимоли шарқии [[Помир]] сарчашма гирифта, дар сароби худ Баландкиик номида мешавад. Муғсӯ бо Кизилсӯ як шуда Сурхобро ташкил медиханд. Дар қисмати шарқӣ ба Сурхоб дарёи Хингоб якчоя шуда,ба худ номи Вахшро мегирад. Дарёи Вахш дар байни дигар дарёҳои ҷумҳурӣ хусусиятҳои махсус дорад. Давраи сероби моҳҳои июн-июл мебошад. Оби он ҳамеша каму зиёд мешавад. Дар як сония 836м мукааб об ҷорӣ мешавад, ки ин ба 20,4%-и сарфи солона баробар аст. Давраи камобии он ба моҳҳои декабр, январ, феврал ва март рост меояд. Дарёи Вахш яке аз дарёҳои аҳамиятноктарини [[Тоҷикистон]] буда, барои обёрии заминҳои пахтакор ва дигар зироатҳои водии Вахш мавриди истифодаи васеъ қарор мегирад. Аз лиҳози иқтисодӣ дарёи Вахш барои рушди кувваҳои истеҳсолкунандаи Тоҷикистон мавқеи бузург дорад.


Дарозои ин рӯд 786 км, паҳнои ҳавзаи обхезаш 39 100 км², миёнгини гузашти обаш 156 м³/с аст. Оби ин рӯд барои обёрӣ дар пахтазорҳо ба кор меравад. Аз дараи рӯди Вахш шоҳроҳи [[Душанбе]] — [[Чанак]] мегузарад.
Дарёи Вахш (Рӯди Вахш)- яке аз калонтарин шохобхои [[Дарёи Аму|Омударё]] буда, аз қисми шарқии қаторкӯҳи Олой дар масофаи 524км ҷорӣ мешавад. Ҳавзаи дарёи Вахш 39100км² мебошад. Шохобҳои калонтарини он аз каторкӯҳҳои Паси Олой сар шуда, дар саробаш номи Карсуро мегирад. Вай дар поёнтар бо номи Кизилсӯ маълум аст. Кизилсӯ аз тафи чап шохобҳои гуногун дошта, аз водии Олой мегузарад ва ҳудуди Тоҷикистонро ба дигар шохоб ба Муғсӯ хамрох мешавад. Муғсӯ аз ҳудуди шимоли шарқии [[Помир]] сарчашма гирифта, дар сароби худ Баландкиик номида мешавад. Муғсӯ бо Кизилсӯ як шуда Сурхобро ташкил медиханд. Дар қисмати шарқӣ ба Сурхоб дарёи Хингоб якчоя шуда,ба худ номи Вахшро мегирад. Дарёи Вахш дар байни дигар дарёҳои ҷумҳурӣ хусусиятҳои махсус дорад. Давраи сероби моҳҳои июн-июл мебошад. Оби он ҳамеша каму зиёд мешавад. Дар як сония 836м мукааб об ҷорӣ мешавад, ки ин ба 20,4%-и сарфи солона баробар аст. Давраи камобии он ба моҳҳои декабр, январ, феврал ва март рост меояд. Дарёи Вахш яке аз дарёҳои аҳамиятноктарини [[Тоҷикистон]] буда, барои обёрии заминҳои пахтакор ва дигар зироатҳои водии Вахш мавриди истифодаи васеъ қарор мегирад. Аз лиҳози иқтисодӣ дарёи Вахш барои рушди кувваҳои истеҳсолкунандаи Тоҷикистон мавқеи бузург дорад.
==Захираи нерӯи барқӣ ва обёрӣ ==

Дарёи Вахш захираи нерӯи барқӣ хеле бузург аст. Ин дарё бо якҷоягӣ бо дарёи Панҷ зиёда аз 75%-и захираи нерӯи барқӣ ҷумҳуриро ҷамъ намудааст.
Дарёи Вахш захираи нерӯи барқӣ хеле бузург аст. Ин дарё бо якҷоягӣ бо дарёи Панҷ зиёда аз 75%-и захираи нерӯи барқӣ ҷумҳуриро ҷамъ намудааст.


Мавҷудияти релеф, маҳаллу иқлими хоси минтақа яке аз сабаби асосии серобию тезобии дарёи Вахш гардидааст. Чунин шароит имкон фароҳам овардааст, ки аз 1км маҷрои Вахш ([[Нерӯгоҳои барқи обии Вахш]]) тақрибан 13000 киловатт нерӯи барқ ҳосил карда шавад<ref>[http://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%80%D3%AF%D0%B3%D0%BE%D2%B3%D0%BE%D0%B8_%D0%B1%D0%B0%D1%80%D2%9B%D0%B8_%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%B8_%D0%92%D0%B0%D1%85%D1%88#.D0.A1.D0.B8.D0.BB.D1.81.D0.B8.D0.BB.D0.B0.D0.B8_.D0.9D.D0.91.D0.9E_-_.D2.B3.D0.BE.D0.B8_.D0.92.D0.B0.D1.85.D1.88.]</ref> Дарёи Вахш яке аз муҳимтарин дарёи обёрикунандаи [[Осиёи Миёна]] аст ва афзалияти он зиёд мебошад.
Мавҷудияти релеф, маҳаллу иқлими хоси минтақа яке аз сабаби асосии серобию тезобии дарёи Вахш гардидааст. Чунин шароит имкон фароҳам овардааст, ки аз 1 км маҷрои Вахш ([[Нерӯгоҳои барқи обии Вахш]]) тақрибан 13000 киловатт нерӯи барқ ҳосил карда шавад<ref>[http://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%80%D3%AF%D0%B3%D0%BE%D2%B3%D0%BE%D0%B8_%D0%B1%D0%B0%D1%80%D2%9B%D0%B8_%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%B8_%D0%92%D0%B0%D1%85%D1%88#.D0.A1.D0.B8.D0.BB.D1.81.D0.B8.D0.BB.D0.B0.D0.B8_.D0.9D.D0.91.D0.9E_-_.D2.B3.D0.BE.D0.B8_.D0.92.D0.B0.D1.85.D1.88.]</ref> Дарёи Вахш яке аз муҳимтарин дарёи обёрикунандаи [[Осиёи Миёна]] аст ва афзалияти он зиёд мебошад.

Дарозои ин рӯд 786 км, паҳнои ҳавзаи обхезаш 39 100 км², миёнгини гузашти обаш 156 м³/с аст. Оби ин рӯд барои обёрӣ дар пахтазорҳо ба кор меравад. Аз дараи рӯди Вахш шоҳроҳи [[Душанбе]] — [[Чанак]] мегузарад.

Шаҳрҳои [[Норак]], [[Сарбанд]] ва [[Қурғонтеппа]] дар канораи рӯди Вахш ҷой доранд. Дар резишгоҳи рӯди Вахш ба [[Панҷ (рӯд)|Панҷ]] шикоргоҳи «[[Бешаи палангон]]» ҷойгир аст.

==Решашиносии ном==

Вожаи «Вахш» бархоста аз вожаи «vaxšu-» дар эронии бостон аст ва маънояш «боланда, фазоянда» аст. Ҳамин номро юнониён «Ὄξος» навиштанд ва румиён онро лотинӣ карданду «Oxus» нигоштанд. Ин вожа дар номи рӯдҳои Вахшу [[Вахон]] (ва эҳтимолан дар номҳои [[Вахиё]] ва Ахшу ё [[Кӯлобдарё]], ки туркона Оқсуяш хонем) боз мондааст.
Вахш дар даврони бостон сарчашмаи аслии [[Дарёи Аму|Омударё]] шумурда мешуда аз ин рӯд номи бостонияш бар ин рӯд боз мондааст.


Шаҳрҳои [[Норак]], [[Сарбанд]] ва [[Қӯрғонтеппа]] дар канораи рӯди Вахш ҷой доранд. Дар резишгоҳи рӯди Вахш ба [[Панҷ (рӯд)|Панҷ]] шикоргоҳи «[[Бешаи палангон]]» ҷойгир аст.


==Пайнавиштҳо==
==Пайнавиштҳо==
<references/>
<references/>
{{Тоҷикистон-ҷуғ-нопурра}}


== Инҷоро ҳам бингаред ==
== Инҷоро ҳам бингаред ==
* [[Нерӯгоҳои барқи обии Вахш]]
* [[Обанбори Норак]]
*
{{Умуми}}
{{Умуми}}



Нусха 01:17, 30 май 2014

Вахш
Ҷараёни об
Сарчашма[?] Помир
  Баландӣ[?] 7105 м м
Резишгоҳ[?] Омударё
  Координатаҳо [[Гурӯҳ:Қуттии дарё: Викимаълумот: истифодабарии таркиб: координатаҳо|]]
Мавқеъ
Вахш
дар Викианбор


Дарёи Вахш (форсӣ: وخش‎) — рӯдест дар Осиёи Марказӣ, ки дар Қирғизистону Тоҷикистон равон аст ва бо рӯди Панҷ пайваста дар Омударё мерезад.

Решашиносии ном

Вожаи «Вахш» бархоста аз вожаи «vaxšu-» дар эронии бостон аст ва маънояш «боланда, фазоянда» аст. Ҳамин номро юнониён «Ὄξος» навиштанд ва румиён онро лотинӣ карданду «Oxus» нигоштанд. Ин вожа дар номи рӯдҳои Вахшу Вахон (ва эҳтимолан дар номҳои Вахиё ва Ахшу ё Кӯлобдарё, ки туркона Оқсуяш хонем) боз мондааст.

Вахш дар даврони бостон сарчашмаи аслии Омударё шумурда мешуда аз ин рӯд номи бостонияш бар ин рӯд боз мондааст.

Хусусиятҳо

Дарёи Вахш (Рӯди Вахш)- яке аз калонтарин шохобхои Омударё буда, аз қисми шарқии қаторкӯҳи Олой дар масофаи 524км ҷорӣ мешавад. Ҳавзаи дарёи Вахш 39100км² мебошад. Шохобҳои калонтарини он аз каторкӯҳҳои Паси Олой сар шуда, дар саробаш номи Карсуро мегирад. Вай дар поёнтар бо номи Кизилсӯ маълум аст. Кизилсӯ аз тафи чап шохобҳои гуногун дошта, аз водии Олой мегузарад ва ҳудуди Тоҷикистонро ба дигар шохоб ба Муғсӯ хамрох мешавад. Муғсӯ аз ҳудуди шимоли шарқии Помир сарчашма гирифта, дар сароби худ Баландкиик номида мешавад. Муғсӯ бо Кизилсӯ як шуда Сурхобро ташкил медиханд. Дар қисмати шарқӣ ба Сурхоб дарёи Хингоб якчоя шуда,ба худ номи Вахшро мегирад. Дарёи Вахш дар байни дигар дарёҳои ҷумҳурӣ хусусиятҳои махсус дорад. Давраи сероби моҳҳои июн-июл мебошад. Оби он ҳамеша каму зиёд мешавад. Дар як сония 836м мукааб об ҷорӣ мешавад, ки ин ба 20,4%-и сарфи солона баробар аст. Давраи камобии он ба моҳҳои декабр, январ, феврал ва март рост меояд. Дарёи Вахш яке аз дарёҳои аҳамиятноктарини Тоҷикистон буда, барои обёрии заминҳои пахтакор ва дигар зироатҳои водии Вахш мавриди истифодаи васеъ қарор мегирад. Аз лиҳози иқтисодӣ дарёи Вахш барои рушди кувваҳои истеҳсолкунандаи Тоҷикистон мавқеи бузург дорад.

Дарозои ин рӯд 786 км, паҳнои ҳавзаи обхезаш 39 100 км², миёнгини гузашти обаш 156 м³/с аст. Оби ин рӯд барои обёрӣ дар пахтазорҳо ба кор меравад. Аз дараи рӯди Вахш шоҳроҳи ДушанбеЧанак мегузарад.

Захираи нерӯи барқӣ ва обёрӣ

Дарёи Вахш захираи нерӯи барқӣ хеле бузург аст. Ин дарё бо якҷоягӣ бо дарёи Панҷ зиёда аз 75%-и захираи нерӯи барқӣ ҷумҳуриро ҷамъ намудааст.

Мавҷудияти релеф, маҳаллу иқлими хоси минтақа яке аз сабаби асосии серобию тезобии дарёи Вахш гардидааст. Чунин шароит имкон фароҳам овардааст, ки аз 1 км маҷрои Вахш (Нерӯгоҳои барқи обии Вахш) тақрибан 13000 киловатт нерӯи барқ ҳосил карда шавад[1] Дарёи Вахш яке аз муҳимтарин дарёи обёрикунандаи Осиёи Миёна аст ва афзалияти он зиёд мебошад.

Шаҳрҳои Норак, Сарбанд ва Қӯрғонтеппа дар канораи рӯди Вахш ҷой доранд. Дар резишгоҳи рӯди Вахш ба Панҷ шикоргоҳи «Бешаи палангон» ҷойгир аст.

Пайнавиштҳо

  1. [1]

Инҷоро ҳам бингаред

Викианбор маводҳои вобаста ба мавзӯи
Вахш дорад