Зарафшондарё: Тафовут байни таҳрирҳо

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Сатри 1: Сатри 1:
{{Қуттии Дарё
<!-- {{Қуттии Дарё
|Номи тоҷикӣ = Зарафшон
|Номи тоҷикӣ = Зарафшон
|Акс = Ayni zarafshon river.jpg
|Акс = Ayni zarafshon river.jpg
Сатри 14: Сатри 14:




'''Зарафшон''' – яке аз дарёҳои [[Тоҷикистон]] манбаи асосии пуршавии баҳри Арал мебошад. «Дарёи Зарафшон», «Зарафшондарё», дарёест дар [[Осиёи Миёна]] ҳудуди кӯҳистони Тоҷикистони марказӣ, [[вилояти Суғд]] ва [[Узбакистон]] мегузарад. [[Масоҳат]]аш - 12300км²-ро ташкил дода, ҳамагӣ 877 км дарозӣ дорад.
<!-- '''Зарафшон''' – яке аз дарёҳои [[Тоҷикистон]] манбаи асосии пуршавии баҳри Арал мебошад. «Дарёи Зарафшон», «Зарафшондарё», дарёест дар [[Осиёи Миёна]] ҳудуди кӯҳистони Тоҷикистони марказӣ, [[вилояти Суғд]] ва [[Узбакистон]] мегузарад. [[Масоҳат]]аш - 12300км²-ро ташкил дода, ҳамагӣ 877 км дарозӣ дорад.


Ин дарё дар кӯҳистони [[Ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ|Мастчоҳ]], аз пиряхи Зарафшон сарчашма гирифта, ба самти [[Ғарб (тарафи олам)|ғарб]] ҳаракат мекунад. Дар замонҳои қадим ин дарёро юнониҳо "Политимет" ва мардумони таҳҷоӣ "Суғдрӯд" низ ном мебурдаанд. Маҷрои дарё дар ҳудӯди ноҳияҳои [[Ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ|Мастчоҳ]] ва [[Айнӣ]] хеле танг буда, бисёр тезҳаракат аст, пас аз якҷоя шудан бо шохоби калонтаринаш Фондарё,дар наздикии маркази ноҳияи Айнӣ, маҷрои он нисбатан васеътар мегардад. Бо баробари дохил шудан ба ҳудӯди [[ноҳияи Панҷакент]], дарё пурра ба водии фарох баромада, паҳноияш то ба якуним км мерасад. Ҳамагӣ 316 км дарёи мазкур ба қаламрави [[Тоҷикистон]] [[мансуб]] аст. Зарафшон зиёда аз 100 [[шохоб]]ҳои хурду калон дорад, аз ҷумла [[шохоб]]ҳои асосияш: [[Фондарё]], Моғиёндарё ва Шингдарё мебошанд. Дар ғарби [[ноҳияи Панҷакент]] [[дарё]] ба қаламрави [[Узбакистон]] ворид шуда, ба [[самт]]и [[Самарқанд]] равон мешавад ва тақрибан боз 400 км [[идома]]] меёбад. То [[ғалаба]]и [[Инқилоби Октябр]] (аниқтар то соли 1923)Зарафшон шаҳри [[Бухоро]]ро убур намуда, пас ба тарафи [[ҷанӯб]] ҳаракат карда, ба [[Амударё]] мерехтааст ва яке аз шохобҳои Амӯдарё будааст. Пас аз Инқилоби Октябр, бо васеъ гардидани майдони заминҳои корам (асосан пахта) дар Узбекистон, оби дарё комилан барои кишту-кор истифода бурда мешавад. Ҳоло Зарафшон дарёи алоҳида мебошад. Ҳавзаи обгирии Зарафшон 12 ҳазор км мураббаъ мебошад. Давраи серобии дарё моҳҳои июл-августро дар бар мегирад. Давраи аз ҳама серобияш 930 мк сония ва давраи аз ҳама камобияш моҳҳои феврал-март, 24 мк сония ва 164 мк сония ба ҳисоби миёнаи солона дар мавзеи дупулаи Панҷакент ба ҳисоб гирифта шудааст. Барои сохтани силсила-нерӯгоҳҳои обии барқӣ Зарафшон мувофиқ ва дорои аҳамияти калон мебошад.
Ин дарё дар кӯҳистони [[Ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ|Мастчоҳ]], аз пиряхи Зарафшон сарчашма гирифта, ба самти [[Ғарб (тарафи олам)|ғарб]] ҳаракат мекунад. Дар замонҳои қадим ин дарёро юнониҳо "Политимет" ва мардумони таҳҷоӣ "Суғдрӯд" низ ном мебурдаанд. Маҷрои дарё дар ҳудӯди ноҳияҳои [[Ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ|Мастчоҳ]] ва [[Айнӣ]] хеле танг буда, бисёр тезҳаракат аст, пас аз якҷоя шудан бо шохоби калонтаринаш Фондарё,дар наздикии маркази ноҳияи Айнӣ, маҷрои он нисбатан васеътар мегардад. Бо баробари дохил шудан ба ҳудӯди [[ноҳияи Панҷакент]], дарё пурра ба водии фарох баромада, паҳноияш то ба якуним км мерасад. Ҳамагӣ 316 км дарёи мазкур ба қаламрави [[Тоҷикистон]] [[мансуб]] аст. Зарафшон зиёда аз 100 [[шохоб]]ҳои хурду калон дорад, аз ҷумла [[шохоб]]ҳои асосияш: [[Фондарё]], Моғиёндарё ва Шингдарё мебошанд. Дар ғарби [[ноҳияи Панҷакент]] [[дарё]] ба қаламрави [[Узбакистон]] ворид шуда, ба [[самт]]и [[Самарқанд]] равон мешавад ва тақрибан боз 400 км [[идома]]] меёбад. То [[ғалаба]]и [[Инқилоби Октябр]] (аниқтар то соли 1923)Зарафшон шаҳри [[Бухоро]]ро убур намуда, пас ба тарафи [[ҷанӯб]] ҳаракат карда, ба [[Амударё]] мерехтааст ва яке аз шохобҳои Амӯдарё будааст. Пас аз Инқилоби Октябр, бо васеъ гардидани майдони заминҳои корам (асосан пахта) дар Узбекистон, оби дарё комилан барои кишту-кор истифода бурда мешавад. Ҳоло Зарафшон дарёи алоҳида мебошад. Ҳавзаи обгирии Зарафшон 12 ҳазор км мураббаъ мебошад. Давраи серобии дарё моҳҳои июл-августро дар бар мегирад. Давраи аз ҳама серобияш 930 мк сония ва давраи аз ҳама камобияш моҳҳои феврал-март, 24 мк сония ва 164 мк сония ба ҳисоби миёнаи солона дар мавзеи дупулаи Панҷакент ба ҳисоб гирифта шудааст. Барои сохтани силсила-нерӯгоҳҳои обии барқӣ Зарафшон мувофиқ ва дорои аҳамияти калон мебошад.

Нусха 13:51, 25 сентябри 2014