Носирҷон Маъсумӣ

Носирҷон Маъсумӣ
Носирҷон Асадович Маъсумӣ
Таърихи таваллуд	2 май 1915(1915-05-02) ё 1915
Зодгоҳ	д. Қаратоғ ноҳияи Турсунзода, ҶШС Тоҷикистон, СССР
Таърихи даргузашт	16 август 1974(1974-08-16) ё 1974
Маҳалли даргузашт	Душанбе, ҶШС Тоҷикистон, ИҶШС
Кишвар	Тоҷикистон
Фазои илмӣ	филология
Ҷойҳои кор	Академияи илмҳои Тоҷикистон, Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ
Дараҷаи илмӣ:	доктори илмҳои филология
Унвонҳои илмӣ	профессор
Алма-матер	Донишкадаи давлатии омӯзгории ш. Душанбе ба номи Т. Г. Шевченко
Ҷоизаҳо

Носирҷон Асадович Маъсумӣ (2 майи 1915 – 16 август 1974, ш. Душанбе) — олими забоншинос ва шоир. Ходими ҷамъиятӣ ва илмӣ, доктори илмҳои филология, профессор, Ходими хизматнишондодаи илми Тоҷикистон (1960), узви вобастаи АИ Тоҷикистон (1966), узви Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон (1940) .

Зиндагинома

Носирҷон Маъсумӣ дар деҳаи Қаратоғи ноҳияи Регар (ҳоло – ноҳияи Турсунзода) ба дунё омадааст. Пас аз хатми мактаби ҳафтсолаи деҳаи Бахшитеппаи ноҳияи Самарқанд (1936) муаллими забон ва адабиёти тоҷикии Техникуми педагогии Панҷакент (1930-1936). Сипас дар факултети забон ва адабиёти Донишкадаи давлатии омӯзгории ш. Душанбе ба номи Т. Г. Шевченко таҳсил кардааст (1936-1940). Муаллим, мудири кафедраи забон тоҷикӣ (1940-1948), мудири кафедраи адабиёти тоҷикӣ (1948-1953), проректори корҳои илмӣ (1953-1956)Донишкадаи давлатии омӯзгории ш. Душанбе ба номи Т. Г. Шевченко, муаллим ва мудири кафедраи забон ва адабиёти Мактаби партиявии назди КМ ҲК Тоҷикистон (1956-1959), директори Институти забон ва адабиёти ба номи Рӯдакии АИ Тоҷикистон (1959-1970), академик - котиби Шӯъбаи илмҳои ҷамъиятии Академияи илмҳои Тоҷикистон (1971-1974). Ӯ ду даъват (6 ва 8) вакили Совети Олии ҶШС Тоҷикистон буд. Ҳамчун ходими ҷамъиятӣ ва илмӣ - Раиси шӯъбаи Тоҷикистонии Ҷамъияти дӯстӣ ва робитаҳои мадании СССР бо Афғонистон, узви Шӯрои умумиитифоки оид ба масъалаҳои лексикология ва лексикография, узви ҳайати таҳририя ва муҳарир, мушовири «Краткая литературная энсиклопедия», узви ҳайати таҳририяи Энциклопедияи советии тоҷик, маҷаллаи «Мактаби советӣ», ҷон. раиси Комитети терминологияи АИ Тоҷикистон , узви Правления, Президент ва раиси Комиссияи тафтишоти Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Узви Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон (аз с. 1940) буд.

Мероси илмӣ

Муаллифи асару мақолаҳои илмӣ:

• «Усули таълими хониши адабӣ», китоби дарсӣ ва хрестоматияи «Адабиёти советӣ» барои синфи 10 (бо ҳамқаламии Х. Мирзозода ва Ю. Бобоев, ки аз с. 1962 то охири с. 1980 ҳар сол чоп шудааст),
• Фолклори тоҷик. – Д., 1952,
• Адабиёти тоҷик дар асри XVIII ва нимаи аввали асри XIX». – Д., 1962,
• Туғрал ва муҳити адабии ӯ. – Д., 1964,
• Очерки таърихи адабиёти советии тоҷик. – Д., 1957 (бо ҳамқаламии дигарон),
• Таърихи адабиёти советии тоҷик. Инкишофи жанрҳо. – Д.,1970 (бо ҳамқаламии дигарон).

ва рисолаҳо:

• Дар бораи вазъият ва баъзе тағйиротҳо дар таркиби луғавии забони адабии тоҷик дар асрҳои X-XIX. – Д., 1951,
• Забони адабии тоҷик дар ибтидои асри XX. – Д.,1954,
• Хислатҳои асосии инкишофи забони адабии тоҷик дар охири асри XIX ва ибтидои асри XX. – Д.,1955,
• Муборизаи С. Айнӣ барои тозагӣ ва боигарии забони адабии тоҷик. – Д.,1970 (бо ҳамқаламии дигарон) ва ғайра.

Як силсила шеърҳои солҳои 30-юм эҷодкардааш дар маҷаллаи «Барои адабиёти сотсиалистӣ» чоп шудаанд.

Мукофоту ҷоизаҳо

• ду ордени «Нишони Фахрӣ»;
• медалу ифтихорномаҳои фахрии Президиуми Совети Олии РСС Тоҷикистон мукофотонида шудааст.

Некдошт

Ба номи ӯ мактаби миёнаи деҳаи Қаратоғи ноҳияи Турсунзода ва яке аз кӯчаҳои ш. Душанбе гузошта шудааст.

Пайвандҳои беруна

• Энсиклопедияи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ