Андре-Мари Ампер: Тафовут байни таҳрирҳо
No edit summary |
No edit summary |
||
Сатри 22: | Сатри 22: | ||
|Ширина росписи = |
|Ширина росписи = |
||
}} |
}} |
||
'''Андре-Мари́ Ампе́р''' ({{lang-fr|André-Marie Ampère}}; [[20 январ]]и [[1775]]<ref>[http://www.ampere.cnrs.fr/unevieenimages/index.php?limite=0 Акт крещения]{{ref-fr}}</ref> — [[10 июн]]и [[1836]]) — [[физикдон]], {{риёзидон}} ва [[табиатшинос]]и бузурги фаронсавӣ, яке аз асосгузорони [[электродинамика]], узви Академияи илмҳои Париж |
'''Андре-Мари́ Ампе́р''' ({{lang-fr|André-Marie Ampère}}; [[20 январ]]и [[1775]]<ref>[http://www.ampere.cnrs.fr/unevieenimages/index.php?limite=0 Акт крещения]{{ref-fr}}</ref> — [[10 июн]]и [[1836]]) — [[физикдон]], {{риёзидон}} ва [[табиатшинос]]и бузурги фаронсавӣ, яке аз асосгузорони [[электродинамика]], узви Академияи илмҳои Париж ([[1814]]). |
||
== Зиндагинома == |
== Зиндагинома == |
||
Ампер дар шаҳри [[Лион]] ба дунё омадааст. Баъди вафоти падараш соли 1793, |
Ампер дар шаҳри [[Лион]] ба дунё омадааст. Баъди вафоти падараш соли 1793, ӯ аввал ҳамчун репититори матаби политехникии Париж, баъд дар кафедраи физикаи Бурге буд ва соли [[1805]] дар кафедраи математикаи мактаби политехникии Париж ба кор даромад. Соли 1814 вай аъзои Академияи илмҳо интихоб шуд, ва соли [[1824]] соҳиби унвони профессори физикаи таҷрибавии Коллеҷ де Франс мегардад. |
||
Ампер 10 июни соли 1836 дар шаҳри [[Марсел]] аз олам чашм пӯшид. |
|||
== Тадқиқот == |
|||
⚫ | Тадқиқоти Ампер дар соҳаи математика ва назарияи эҳтимолият, татбиқи ҳисоби вариатсионӣ дар механика ва таҳлили математикӣ оид аст. Ампер соли 1820 қонуни таъсири мутақобилаи механикии ҷараёнҳо, қоидаи бо таъсири ҷараён самти худро дигар кардани ақрабаки магнитиро кашф намуд (ниг. ''[[Қоидаи Ампер]]'') ва бори аввал назарияи магнетизмро пешниҳод кард. Дар соҳаи таъсири магнит ва ҷараёни электрикӣ асбобҳои бисёр ихтироъ карда, таҷрибаҳо гузарондааст. Худи ҳамон сол қонуни таъсири мутақобилаи ҷараёнҳои электрикиро ошкор намуд, назарияи магнетизмро вусъат дод. Соли 1822 Ампер падидаи магнитии ғалтаки ҷараёндор (соленоид)-ро ошкор кард. Пас аз тадқиқоти Ампер магнетизм қисми электродинамика гардид. |
||
Ампер назарияи электродинамикаро дар асарҳои «Назарияи ҳодисаҳои электродинамикие, ки комилан аз таҷриба бармеояд» (1826) ва «Назарияи ҳодисаҳои электродинамикӣ» баён карда, дар «Таҷрибаи фалсафии илмҳо» (1834) ном асараш илмҳои замонаашро хеле моҳирона тасниф намудааст. |
|||
== Ихтироъот == |
|||
⚫ | |||
Ампер ихтироъкори [[коммутатор]], [[Телеграф|телеграфи]] электромагнитӣ, муаллифи истилоҳҳои [[кинематика]] ва [[кибернетика]] мебошад. Дар соҳаи [[ботаника]], [[химия]] ва [[фалсафа]] низ тадқиқот бурдааст. Яке аз бузургиҳои асосии электрикӣ – воҳиди қувваи ҷараён (''[[Ампер (воҳиди қувваи ҷараён)|Ампер]]'') ва асбоби онро ченкунанда – [[амперметр]] ба шарафи Ампер номида шудаанд. |
|||
== Эзоҳ == |
== Эзоҳ == |
Нусха 04:27, 6 июни 2018
фр. André-Marie Ampère | |
Таърихи таваллуд | 20 январ 1765[1][2][3][…] |
Зодгоҳ | |
Таърихи даргузашт | 10 июн 1836[4][5][6][…] (71 сол) |
Маҳалли даргузашт | |
Кишвар | |
Фазои илмӣ | электромагнетизм[d][5] |
Ҷойҳои кор | |
Алма-матер | |
Шогирдон | Jean Baptiste Firmin Demonferrand[d] |
Ҷоизаҳо | |
Имзо | |
Парвандаҳо дар Викианбор |
Андре-Мари́ Ампе́р (фр. André-Marie Ampère; 20 январи 1775[11] — 10 июни 1836) — физикдон, риёзидон ва табиатшиноси бузурги фаронсавӣ, яке аз асосгузорони электродинамика, узви Академияи илмҳои Париж (1814).
Зиндагинома
Ампер дар шаҳри Лион ба дунё омадааст. Баъди вафоти падараш соли 1793, ӯ аввал ҳамчун репититори матаби политехникии Париж, баъд дар кафедраи физикаи Бурге буд ва соли 1805 дар кафедраи математикаи мактаби политехникии Париж ба кор даромад. Соли 1814 вай аъзои Академияи илмҳо интихоб шуд, ва соли 1824 соҳиби унвони профессори физикаи таҷрибавии Коллеҷ де Франс мегардад.
Ампер 10 июни соли 1836 дар шаҳри Марсел аз олам чашм пӯшид.
Тадқиқот
Тадқиқоти Ампер дар соҳаи математика ва назарияи эҳтимолият, татбиқи ҳисоби вариатсионӣ дар механика ва таҳлили математикӣ оид аст. Ампер соли 1820 қонуни таъсири мутақобилаи механикии ҷараёнҳо, қоидаи бо таъсири ҷараён самти худро дигар кардани ақрабаки магнитиро кашф намуд (ниг. Қоидаи Ампер) ва бори аввал назарияи магнетизмро пешниҳод кард. Дар соҳаи таъсири магнит ва ҷараёни электрикӣ асбобҳои бисёр ихтироъ карда, таҷрибаҳо гузарондааст. Худи ҳамон сол қонуни таъсири мутақобилаи ҷараёнҳои электрикиро ошкор намуд, назарияи магнетизмро вусъат дод. Соли 1822 Ампер падидаи магнитии ғалтаки ҷараёндор (соленоид)-ро ошкор кард. Пас аз тадқиқоти Ампер магнетизм қисми электродинамика гардид.
Ампер назарияи электродинамикаро дар асарҳои «Назарияи ҳодисаҳои электродинамикие, ки комилан аз таҷриба бармеояд» (1826) ва «Назарияи ҳодисаҳои электродинамикӣ» баён карда, дар «Таҷрибаи фалсафии илмҳо» (1834) ном асараш илмҳои замонаашро хеле моҳирона тасниф намудааст.
Ихтироъот
Ампер ихтироъкори коммутатор, телеграфи электромагнитӣ, муаллифи истилоҳҳои кинематика ва кибернетика мебошад. Дар соҳаи ботаника, химия ва фалсафа низ тадқиқот бурдааст. Яке аз бузургиҳои асосии электрикӣ – воҳиди қувваи ҷараён (Ампер) ва асбоби онро ченкунанда – амперметр ба шарафи Ампер номида шудаанд.
Эзоҳ
- ↑ http://www.ampere.cnrs.fr/unevieenimages/index.php?limite=0
- ↑ http://books.google.de/books?id=rwEoAAAAYAAJ&pg=PA389&hl=de#v=snippet&q=1775&f=false
- ↑ http://amperemusee.fr
- ↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (фр.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 82. — ISBN 978-2-221-06888-5
- ↑ Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
- ↑ Saint-Pierre D. Dictionnaire historique des Académiciens de Lyon (фр.): 1700-2016 — Lyon: Académie des sciences, belles-lettres et arts de Lyon, 2017. — P. 1369. — ISBN 978-2-9559433-0-4
- ↑ http://www.fondsenligne.archives-lyon.fr/v2/ark:/18811/8bmfsfm6gr468h4m
- ↑ RKDartists (нидерл.)
- ↑ Список профессоров Коллеж де Франс
- ↑ Акт крещения(фр.)
Сарчашма
Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов. — Д. : СИЭМТ, 2011—2023.
Ин мақолаи хурд дар бораи одам аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед. Дар сурати имкон ин ёддошт бояд дақиқтар ҷойгузин шавад. |
- Зодагони 20 январ
- Зодагони соли 1765
- Зодагони Фаронса
- Даргузаштагони 10 июн
- Даргузаштагони соли 1836
- Википедия:Саҳифаҳо бо занҷираи ҷуғрофии гуногунмаъно
- Википедия:Статьи со ссылками на элементы Викиданных без русской подписи
- Шахсиятҳо аз рӯи алифбо
- Олимон аз рӯи алифбо
- Риёзидонон аз рӯи алифбо
- Мақолаҳои хурд дар бораи одамон