Андре-Мари Ампер: Тафовут байни таҳрирҳо

Андре-Мари Ампер
Андре-Мари Ампер
	фр. André-Marie Ampère
	; Сурати Андре-Мари Ампера амали рассоми номаълум, ибтидои асри XIX
Таърихи таваллуд	20 январ 1775[…]
Зодгоҳ	Лион, Подшоҳии Фаронса[d];
Таърихи даргузашт	10 июн 1836[…] (61 сол)
Маҳалли даргузашт	Марсел[d];
Кишвар	Фаронса;
Фазои илмӣ	физика, риёзиёт, кимиё, фалсафа
Ҷойҳои кор	Мактаби политехникӣ[d]; Коллеж де Франс[d];
Алма-матер	Мактаби политехникӣ[d];
Шогирдон	Jean Baptiste Firmin Demonferrand[d]
Ҷоизаҳо	Foreign Member of the Royal Society[d] (8 март 1827) 72 names on the Eiffel Tower[d]
Имзо
	Парвандаҳо дар Викианбор

Browse history interactively

← Фарқияти аввалина Фарқияти баъдина →

Content deleted Content added

ВизуалӣВики-матн

Inline

Нусха 04:33, 6 июни 2018

Андре-Мари́ Ампе́р (фр. André-Marie Ampère; 20 январи 1775^[11] — 10 июни 1836) — физикдон, риёзидон ва табиатшиноси бузурги фаронсавӣ, яке аз асосгузорони электродинамика, узви Академияи илмҳои Париж (1814).

Зиндагинома

Ампер дар шаҳри Лион ба дунё омадааст. Баъди вафоти падараш соли 1793, ӯ аввал ҳамчун репититори матаби политехникии Париж, баъд дар кафедраи физикаи Бурге буд ва соли 1805 дар кафедраи математикаи мактаби политехникии Париж ба кор даромад. Соли 1814 вай аъзои Академияи илмҳо интихоб шуд, ва соли 1824 соҳиби унвони профессори физикаи таҷрибавии Коллеҷ де Франс мегардад.

Ампер 10 июни соли 1836 дар шаҳри Марсел аз олам чашм пӯшид.

Тадқиқот

Тадқиқоти Ампер дар соҳаи математика ва назарияи эҳтимолият, татбиқи ҳисоби вариатсионӣ дар механика ва таҳлили математикӣ оид аст. Ампер соли 1820 қонуни таъсири мутақобилаи механикии ҷараёнҳо, қоидаи бо таъсири ҷараён самти худро дигар кардани ақрабаки магнитиро кашф намуд (ниг. Қоидаи Ампер) ва бори аввал назарияи магнетизмро пешниҳод кард. Дар соҳаи таъсири магнит ва ҷараёни электрикӣ асбобҳои бисёр ихтироъ карда, таҷрибаҳо гузарондааст. Худи ҳамон сол қонуни таъсири мутақобилаи ҷараёнҳои электрикиро ошкор намуд, назарияи магнетизмро вусъат дод. Соли 1822 Ампер падидаи магнитии ғалтаки ҷараёндор (соленоид)-ро ошкор кард. Пас аз тадқиқоти Ампер магнетизм қисми электродинамика гардид.

Ампер назарияи электродинамикаро дар асарҳои «Назарияи ҳодисаҳои электродинамикие, ки комилан аз таҷриба бармеояд» (1826) ва «Назарияи ҳодисаҳои электродинамикӣ» баён карда, дар «Таҷрибаи фалсафии илмҳо» (1834) ном асараш илмҳои замонаашро хеле моҳирона тасниф намудааст.

Ихтироъот

Ампер ихтироъкори коммутатор, телеграфи электромагнитӣ, муаллифи истилоҳҳои кинематика ва кибернетика мебошад. Дар соҳаи ботаника, химия ва фалсафа низ тадқиқот бурдааст. Яке аз бузургиҳои асосии электрикӣ – воҳиди қувваи ҷараён (Ампер) ва асбоби онро ченкунанда – амперметр ба шарафи Ампер номида шудаанд.

Эзоҳ

↑ http://books.google.de/books?id=rwEoAAAAYAAJ&pg=PA389&hl=de#v=snippet&q=1775&f=false
↑ http://amperemusee.fr
↑ http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-49535.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12
↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
↑ ^5.0 ^5.1 ^5.2 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (фр.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 82. — ISBN 978-2-221-06888-5
↑ Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
↑ Saint-Pierre D. Dictionnaire historique des Académiciens de Lyon (фр.): 1700-2016 — Lyon: Académie des sciences, belles-lettres et arts de Lyon, 2017. — P. 1369. — ISBN 978-2-9559433-0-4
↑ http://www.fondsenligne.archives-lyon.fr/v2/ark:/18811/8bmfsfm6gr468h4m
↑ RKDartists (нидерл.)
↑ Список профессоров Коллеж де Франс
↑ Акт крещения(фр.)

Сарчашма

Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов. — Д. : СИЭМТ, 2011—2023.

Ин мақолаи хурд дар бораи донишманд аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед.

[_926c6b3408b4c0e3-1] ttp://books.google.de/books?id=rwEoAAAAYAAJ&pg=PA389&hl=de#v=snippet&q=1775&f=false

[_539d6305b4a9c09b-2] ttp://amperemusee.fr

[_ffc3bfbd1a65e5fd-3] ttp://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-49535.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12

[_348ddc1ea7b7d3c8-4] Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.

[_3df1a9d315c69087-5] 5.0 ^5.1 ^5.2 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (фр.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 82. — ISBN 978-2-221-06888-5

[_6413b2a2d4392fe9-6] Архив по истории математики Мактьютор — 1994.

[_fec296d65988e5ec-7] Saint-Pierre D. Dictionnaire historique des Académiciens de Lyon (фр.): 1700-2016 — Lyon: Académie des sciences, belles-lettres et arts de Lyon, 2017. — P. 1369. — ISBN 978-2-9559433-0-4

[_b5b9227c4e2f6915-8] ttp://www.fondsenligne.archives-lyon.fr/v2/ark:/18811/8bmfsfm6gr468h4m

[_f20b0a5ed959b208-9] RKDartists (нидерл.)

[_ecbdc11a26b32391-10] Список профессоров Коллеж де Франс

[11] Акт крещения(фр.)

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[4]

[5]

[6]

[9]

[10]

[11]

@@ Сатри 1: / Сатри 1: @@
 {{Олим
- |Имя                  = Андре-Мари Ампер
+ |ном                  = Андре-Мари Ампер
- |Оригинал имени       = {{lang-fr|André-Marie Ampère}}
+ |номи аслӣ            = {{lang-fr|André-Marie Ampère}}
- |Изображение          = Ampere portrait at the Musee Poleymieux.jpg
+ |тасвир               = Ampere portrait at the Musee Poleymieux.jpg
- |Ширина               =
+ |бар                  =
- |Описание изображения = Портрет Андре-Мари Ампера кисти неизвестного художника, начало XIX века
+ |тавсифи тасвир       = Сурати Андре-Мари Ампера амали рассоми номаълум, ибтидои асри XIX
  |Дата рождения        = 20.01.1775
  |Место рождения       = {{МестоРождения|Лион}}, [[Королевство Франция]]
@@ Сатри 10: / Сатри 10: @@
  |Гражданство          = {{флагификация|Королевство Франция}}
  |Место смерти         = {{МестоСмерти|Марсель}}, [[Королевство Франция]]
- |Научная сфера        = [[физика]], [[математика]], [[химия]], [[философия]]
+ |фазои илмӣ           = [[физика]], [[риёзиёт]], [[кимиё]], [[фалсафа]]
  |Место работы         = [[Политехническая школа]] <br />[[Коллеж де Франс]]
  |Учёная степень       =