Донишгоҳи Вена
.JPG) | |
| Соли таъсисёбӣ | 12 март 1365 |
| Донишҷӯён | 93 628[1] |
| Бакалавриат | 79 300 |
| Магистратура | 12 600 |
| Сайт | univie.ac.at |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Донишгоҳи Вена (олмонӣ: Universität Wien, лот. Alma Mater Rudolphina Vindobonensis) — донишгоҳи давлатӣ дар Вена, Утриш.
Донишгоҳи Вена дар соли 1365 таъсис ёфта, яке аз қадимтарин донишгоҳҳои Аврупо ба ҳисоб меравад. Донишгоҳ тақрибан 92,000 донишҷӯ дорад [2], ки он аз ҷиҳати шумораи донишҷӯёни ба қайд гирифташуда бузургтарин донишгоҳ дар фазои олмонизабон аст. Донишгоҳ зиёда аз 130 барномаҳои таълимиро барои донишҷӯён пешкаш мекунад. Номи ғайрирасмӣ дар байни донишҷӯён Ҳауптунӣ (олмонӣ: Hauptuni — Донишгоҳи асосӣ) мебошад.
Донишгоҳи Вена барномаи табодули донишҷӯёнро (ERASMUS / SOKRATES) бо 311 аз 331 донишгоҳҳои шарик амалӣ мекунад. Донишҷӯён аз 130 кишвари ҷаҳон дар зиёда аз 10,000 курсҳои лексияҳои пешниҳодшуда дар донишгоҳ иштирок мекунанд.
Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]
Донишгоҳи Вена 12 марти соли 1365 аз ҷониби герсог Рудолфи IV ва бародаронаш Албрехти III ва Леополди III таъсис дода шудааст. Донишгоҳ ба шарофати муассиси худ номи Алма Матер Рудолфина гирифт. Пас аз Донишгоҳи Карл дар Прага ва Донишгоҳи Ягеллон дар Краков, Донишгоҳи Вена сеюмин муассисаи таҳсилоти олӣ дар Аврупои Марказӣ ва инчунин қадимтарин донишгоҳ дар фазои олмонизабон аст.
Аммо барои фаъолияти пурраи донишгоҳ тақрибан бист соли дигар лозим шуд. Барои кори мукаммали донишгоҳ, герсог Албрехти III бояд ҳайати омӯзгоронро аз Сорбонна ба Вена ҷалб кунад ва инчунин аз дастгирии калисои католикӣ дар кушодани факултаи теологӣ ҷалб кунад. Дар натиҷа , аввалин бинои донишгоҳ дар соли 1385 кушода шуд.
То охири асрҳои миёна донишгоҳ мунтазам инкишоф меёфт ва то соли 1450 қариб 6000 донишҷӯён дошт. Муҳосираи Вена аз ҷониби туркҳо пас аз чанд даҳсола ба тақрибан пурра фурӯпошии донишгоҳ оварда расонд: дар баъзе солҳои асри 16 дар он ҷо танҳо тақрибан 30 донишҷӯ таҳсил мекарданд. Ислоҳоти донишгоҳ танҳо дар замони ҳукмронии Мария Тереза ва Иосифи II дар соли 1749 сурат гирифт.
Дар соли 1897 ба занҳо иҷозат дода шуд, ки дар донишгоҳ таҳсил кунанд, аввал танҳо дар факултаи фалсафа. Боқимондаи факултетҳо пас аз чанд сол дарҳои худро ба рӯи донишҷӯдухтарон боз карданд: дар соли 1900 дар факултети тиб, дар соли 1919 дар факултети ҳуқуқ, дар соли 1923 дар факултети теологии протестантӣ ва ниҳоят, дар соли 1946 дар факултети теологии католикӣ. Соли 1905 Элиз Рихтер дар таърихи донишгоҳ аввалин зане шуд, ки унвони доктори илмро гирифт.
Ҷойгиршавӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
Дар асрҳои миёна донишгоҳ дар Штубенфиртел (олмонӣ: Stubenviertel) — аввалин ноҳияи дарунии Вена ҷойгир буд. Бинои муосири асосии Донишгоҳи Вена дар байни солҳои 1877 ва 1884 аз ҷониби меъмор Генрих фон Ферстел дар Рингштрассе сохта шудааст.
Дар айни замон дар бинои асосӣ маъмурият, аксарияти деканатҳо, китобхонаи асосии донишгоҳ, инчунин баъзе донишкадаҳо ҷойгиранд. Боқимондаи институтҳо ва шуъбаҳо дар зиёда аз 60 макони Вена парокандаанд. Дар наздикии бинои асосии донишгоҳ кампус дар бинои собиқ беморхонаи шаҳри Вена ҷойгир аст.
Факултетҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
- Факултети биология
- Факултети география
- факултети таърих
- Факултаи католикӣ
- Факултети математика
- Факултаи протестантӣ
- Факултети психология
- Факултети сотсиология
- Факултети информатика ва информатика
- Факултети забонҳои хориҷӣ ва тарҷумонӣ
- Факултети биологияи молекулавӣ
- Факултети илмҳои варзиш
- Факултети филология
- Факултаи фалсафа
Донишгоҳи Вена ба донишҷӯён дар самтҳои зерин таълим медиҳад:
- 54 барномаи бакалаврӣ
- 112 барномаҳои магистрӣ
- 11 барномаҳои докторӣ
Хатмкунандагон ва муаллимон[вироиш | вироиши манбаъ]
Дар байни хатмкунандагони машҳури донишгоҳ Грегор Мендел, Густав Малер ва Карл Каутский ва дигарон ҳастанд.[3] Дар замонҳои гуногун нуҳ нафар барандагони ҷоизаи Нобел дар донишгоҳ таҳсил кардаанд ва дарс додаанд [4] :
- Роберт Баранӣ (тиб, 1913);
- Юлиус Вагнер-Яурегг (тиб 1927);
- Ҳанс Фишер (химия, 1930);
- Карл Ландштейнер (тиб, 1930);
- Эрвин Шрёдингер (физика, 1933);
- Виктор Франс Гесс (физика, 1936);
- Отто Лёви (тиб, 1936);
- Конрад Лоренс (тиб, 1973);
- Фридрих фон Хайек (иқтисод, 1974).
Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]
Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]
- Венский университет // Великий князь — Восходящий узел орбиты. — М. : Большая российская энциклопедия, 2006. — С. 139. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 5). — ISBN 5-85270-334-6.
Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
- Вебсайти Донишгоҳи Вена
- Хонандаи Портали донишгоҳи Вена Бойгонӣ шудааст 13 июли 2017 сол. Архивная копия