Донишгоҳи Канзас

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Донишгоҳи Канзас
Соли таъсисёбӣ 21 март 1864
Донишҷӯён 26 744[1] ва 24 502[2]
Сайт ku.edu(англ.)
 Парвандаҳо дар Викианбор

Донишгоҳи Канзас (англ. University of Kansas) — донишгоҳи ҷамъиятии таҳқиқотии ИМА, ки бузургтарин дар иёлати Канзас аст. Кампусҳои донишгоҳ дар Лоуренс (кампуси асосӣ), Вичита, Оверланд Парк ва Канзас Сити ҷойгиранд. Донишгоҳ дар соли 1866 аз ҷониби сокинони Лоуренс тибқи оинномаи қонунгузории Канзас таъсис дода шудааст.

Маркази тиббии донишгоҳ ва беморхона дар Канзас-Сити, дар Оверланд Парк — кампуси Эдвардс, дар Вичита — Мактаби тиб ҷойгиранд. Ғайр аз ин дар шаҳрҳои Парсонс(англ.) ) ва Топека марказҳои тадқиқотӣ дорад.

Донишгоҳи Канзас — яке аз калонтарин дар Иёлоти Муттаҳидаи Амрико дар шумораи донишҷӯён, дар соли хониши 2009 / 2010 дар шаҳракҳои Лоуренс ва Оверланд Парк 26 826 донишҷӯ ва 3178 нафар дар маркази тиббӣ таълим мегирифтанд, ки онҳоро 2460 нафар омӯзгорон дарс медоданд.

Дар соли 2010 Донишгоҳи Канзас дар рейтинги донишгоҳҳои миллии US News & World Report ҷои 104-умро ишғол кард [3] ; дар рейтинги академии донишгоҳҳои ҷаҳонӣ мавқеъи он дар доираи 201-300 аст[4] .

Якчанд осорхонаҳои машҳур дар шаҳраки донишҷӯён, аз ҷумла Осорхонаи давлатии таърихи табиии Канзас, Осорхонаи антропология ва Осорхонаи санъати Спенсер ҷойгиранд. Китобхонаи илмии Спенсер дар ин ҷо ҷойгир аст, ки ба номи хатмкардаи донишгоҳ, соҳибкор Кеннет Спенсер гузошта шудааст.

Донишгоҳи Канзас узви Ассотсиатсияи донишгоҳҳои Амрико аст.

Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]

20 феврали 1863 Губернатори Канзас Томас Карни дар бораи Донишгоҳи давлатии Лоренс қонун имзо кард. Аз шаҳр талаб карда шуд, ки чанд шартро иҷро кунад: 15 000 доллари хайрия ба фонди боварии донишгоҳ ҷамъоварӣ карда, барои он дар наздикии шаҳри ҳадди аққал 160 ҳазор метри мураббаъ ҷой пайдо кунад.

Ҷойгоҳи донишгоҳ дар теппаи пасте бо номи кӯҳи Орид, ки ба собиқ губернатори Канзас Чарлз Робинсон тааллуқ дошт, интихоб шудааст. Ӯ ва занаш Соро 160 000 метри мураббаъ замини заруриро дар ин теппа ба ивази замин ба ҷои дигар интиқол доданд. Хайрхоҳ Амос Адамс Лоуренс ба фонди донишгоҳ 10 000 доллар хайрия кард ва боқимондаи маблағро сокинони маҳаллӣ ҷамъоварӣ карданд [5] 2 ноябри соли 1863 губернатор Карни эълон кард, ки барои таъсиси муассисаи таълимӣ тамоми шароити зарурӣ фароҳам оварда шудааст ва соли оянда он расман ба қайд гирифта шудааст [6] .

Сохтмони аввалин бинои коллеҷ соли 1865 оғоз ёфт. Дарсҳо 12 сентябри соли 1866 оғоз гардида, аввалин хатм соли 1873 баргузор гардид [6] .

Дар давоми Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ, Донишгоҳи Канзас яке аз 131 коллеҷҳо ва донишгоҳҳои миллӣ буд, ки дар барномаи V-12-и Нерӯи баҳрии ИМА, ки барои ҷалби ихтиёриён ба Флоти баҳрӣ пешбинӣ шуда буд, иштирок мекард [7]

Маориф[вироиш | вироиши манбаъ]

Ҳаёти донишҷӯӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Хатмкунандагон ва муаллимон[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар Донишгоҳи Канзас бисёр сиёсатмадорон, олимон, нависандагон, варзишгарон, актёрҳо, навозандагон кор ва таҳсил мекарданд, аз ҷумла:

  • Дин Смит — мураббии баскетболи амрикоӣ
  • Марио Чалмерс — баскетболбози касбии амрикоӣ, ки дар Ассотсиатсияи Миллии Баскетбол Майами Хит бозӣ мекунад .
  • Ал Ортер — варзишгари барҷастаи варзиши сабуки амрикоӣ (дискпарто), чемпиони 4-каратаи олимпӣ дар солҳои 1956, 1960, 1964, 1968.
  • Дрю Гуден — баскетболбози касбии амрикоӣ, ки дар дастаи Милуоки Бакс аз Ассотсиатсияи Миллии Баскетбол бозӣ мекунад.
  • Кирк Ҳейнрик — баскетболбози касбии амрикоӣ, ки дар Ассотсиатсияи Миллии Баскетбол Чикаго Буллз бозӣ мекунад.
  • Раф Лафренз — собиқ баскетболбози касбии амрикоӣ.
  • Павлус Pearce — бозингари баскетбо
  • Вилт Чемберлен — баскетболбози афсонавии амрикоӣ.
  • Ҷеймс Нейсмит — муаллифи баскетбол
  • Роналд Элвин Эванс — астронавти амрикоӣ
  • Элмер Риггс — палеонтолог.
  • Ҷорҷ Тиллер — табиби амрикоӣ, ки барои исқоти ҳамл дар охири ҳомиладорӣ кушта шудааст.
  • Клайд Вилям Томбо, астрономҳои амрикоӣ, ки шумораи зиёди астероидҳо ва инчунин сайёраи каронаи Плутонро дар соли 1930 кашф кардааст.
  • Сара Парески — нависандаи амрикоӣ
  • Пол Радд — актёри филм ва телевизиони амрикоӣ ва сенарист
  • Мэнди Патинкин — овозхон ва актёри амрикоӣ
  • Роберт Моррис — ҳайкалтарош, рассом ва нависандаи амрикоӣ
  • Дон Ҷонсон — актёр ва овозхони амрикоӣ
  • Игор Букетов — дирижёри амрикоӣ, писари коҳини рус
  • Скотт Бакула — ҳунарпешаи телевизиони амрикоӣ, ки бо нақши асосиаш дар сериали телевизионии Quantum Leap маъруф аст
  • Кэтлин Сибелиус — сиёсатмадори амрикоӣ аст, ки ҳоло ба ҳайси 21-умин вазири тандурустӣ ва хадамоти инсонии Иёлоти Муттаҳида кор мекунад.
  • Хуан Мануэл Сантос аз 7 августи соли 2010 раисиҷумҳури Колумбия
  • Алфред Моссман Лэндон - сиёсатмадори ҷумҳуриявии Амрико, 26 Губернатори аз Канзас, номзади президентӣ ИМА аз ҳизби ҷумҳурихоҳ .
  • Франсиско Сантос Калдерон — рӯзноманигор, ноиби 9-уми президенти Колумбия аз 7 августи соли 2002 аст.
  • Боб Доул — сиёсатмадори ҷумҳурихоҳи амрикоӣ
  • Смит Вернон — иқтисодшиноси амрикоӣ аст. 2002 Барандаи Ҷоизаи Нобел
  • Элли Кирсти — ҳунарпешаи амрикоӣ
  • Сэм Браунбэк — сиёсатмадори амрикоӣ, губернатори феълии Канзас ва сенатори собиқи ИМА мебошад
  • Марк Винсент Паркинсон —сиёсатмадори ИМА, губернатори Канзас аз 28 апрели соли 2009 то 10 январи соли 2011
  • Рекс Стоут — нависандаи амрикоӣ, муаллифи романҳои детективӣ, эҷодкунандаи силсилаи романҳо дар бораи Нерон Вулф мебошад.
  • Эми Лофтус — овозхон ва ҳунарпешаи амрикоӣ

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. https://nces.ed.gov/ipeds/datacenter/institutionprofile.aspx?unitId=155317 — 1992.
  2. U.S. and Canadian 2022 NTSE Participating Institutions Listed by Fiscal Year 2022 Endowment Market Value, Change in Market Value from FY21 to FY22, and FY22 Endowment Market Values Per Full-time Equivalent Student (Excel) (ингл.)National Association of College and University Business Officers, 2023.
  3. University of Kansas(англ.). U.S.News & World Report. 21 апрели 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 июли 2012.
  4. Academic Ranking of World Universities - 2010(англ.). ShanghaiRanking Consultancy. 21 апрели 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 августи 2011.
  5. C. S. Griffin. Kansas Historical Quarterly - The University of Kansas(англ.). Kansas Historical Society. 10 августи 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 августи 2012.
  6. 6.0 6.1 University of Kansas(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). Tom & Carolyn Ward. 10 августи 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 августи 2012.
  7. History of the Jayhawk Battalion(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). The University of Kansas. 10 августи 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 августи 2012.