Зангилон

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
(Тағйири масир аз Зангилан)
Зангилон
озарбойҷонӣ: Zəngilan
Кишвар  [[|]]
Таърих ва ҷуғрофиё
Вақти минтақавӣ UTC+4
Аҳолӣ
Аҳолӣ
Шиносаҳои ададӣ
Коди мошинҳо 64
 Парвандаҳо дар Викианбор

Зангилон (озарбойҷонӣ: Zəngilan) — шаҳр дар ҷанубу ғарби Озарбойҷон воқеъ мебошад, маркази маъмурии ноҳияи Зангилон аст.

Ҷуғрофия[вироиш | вироиши манбаъ]

Шаҳр дар соҳили рости дарёи Оқчучой ҷойгир аст. То соли 1990 хатти сарбастаи роҳи оҳани Минҷивон - Капан, ки ҳангоми ҷанг хароб шуда буд, аз шаҳр мегузашт.

Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар даврони салтанати Илхонҳо тақрибан соли 1300, дар минтақаи Зангилон Верҷаван ном ҷойнишасте буд, ки воқеъ дар ҳудуди Кавсакан, минтақаи таърихӣ-ҷуғрофии Суюники Арманистон буд. Зангилон дар шакли "Зангиён" дар асари "Нузҳат ал-кулуб"-и Ҳамдаллоҳ Казвинӣ, ки соли 1340 навишта шудааст, зикр гардидааст [1][2].

Дар асри XIX, пас аз вуруди ин минтақа ба Русия, Зангилон (он замон Пирчивон ном дошт) ба ноҳияи Зангезури губернияи Елизаветпол дохил шуда буд [3].

Мувофиқи маълумотҳо аз 1 январи соли 1933, Пирчивон I ҷамъияти ҳамшафати деҳоти ноҳияи Зангилони ҶШС Озарбойҷон будааст. Аҳолӣ - 574 нафар дар 95 хонавода буд. Тамоми аҳолии шӯрои деҳа, ки онҳо низ аз деҳаҳои (Генлик, Малаткешин, Перчиван II, Тагли) иборат буданд, 98,7% туркҳо (озарбойҷониҳо) буданд [4].

Бо фармони Президиуми Совети ОлииҶШС Озарбойҷон аз 31 августи соли 1957, деҳаи Перчиван [5], маркази ноҳияи Зангилон, ба категорияи шаҳракҳои навъи шаҳрӣ бо номи Зангилон таъсис ёфта буд.

Мақоми шаҳр ба шаҳраки аҳолинишин дар соли 1967 дода шуда буд [5]. Дар шаҳр истгоҳи роҳи оҳан дар шохае аз хатти Боку - Наҳҷувон, инчунин совхози токпарварӣ мавҷуд буд.

29 октябри соли 1993, дар давраи ҷанги Қарабоғ, қаламрави минтақаи Зангилонро нерӯҳои Арманистон ишғол карданд ва аз он вақт мақомоти Ҷумҳурии эътирофнашудаи Қарабоғи Кӯҳӣ ба он роҳбарӣ мекард.

Дар солҳои 1993-2020, ин шаҳр як қисми ба истилоҳ "камарбанди амнияти Қарабоғи Кӯҳӣ " буд, ки берун аз қаламрави ибтидоӣ эълоншудаи Ҷумҳурии эътирофнашудаи Қарабоғи Кӯҳӣ буд, аммо таҳти назорати ҶҚК қарор дошт, ки тибқи топонимияи нав он бо номи Ковсакан ( арманӣ. Կովսական ) гирифта буд. Тибқи қатъномаҳои Шӯрои Амнияти СММ Зангилонро артиши Арманистон ба тасарруф гирифтааст.[6][7][8]. То соли 2005, аҳолии шаҳр камтар аз 400 нафарро ташкил медод.

Озарбойҷон моҳи октябри соли 2020 ҳангоми ҷанги дуввуми Қарабоғ назорати шаҳрро ба даст овард [9].

Президенти Озарбойҷон Илҳом Алиев парчами Озарбойҷонро дар шаҳри Зангилон барафрохтааст. 23 декабри соли 2020

20 октябри соли 2020 Президенти Озарбойҷон Илҳом Алиев эълон кард, ки нерӯҳои мусаллаҳи Озарбойҷон назорат дар шаҳрро барқарор кардаанд [9][10].

23 декабри соли 2020 Президенти Озарбойҷон Илҳом Алиев ба ин шаҳр ташриф овард ва парчами Озарбойҷонро дар Зангилон барафрохт [11].

Аҳолӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Мувофиқи барӯйхатгирии умумииттифоқии соли 1989 аҳолии шаҳр 6 968 нафарро ташкил медод [12]. Соли 1991 шаҳр 7,2 ҳазор аҳолӣ дошт.

Таркиби миллӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Соли барӯйхатгирӣ 1939 [13] 1959 [14] 1970 [15] 1979 [16]
Озарбойҷониҳо 915 (83,0%) ↘ 2,929 (98,3%) ↗ 4,047 (98,6%) ↗ 4 819 (96,1%)
Арманиҳо 54 (4,9%) ↘ 6 (0,2%) ↗ 14 (0,3%) ↘ 5 (0,1%)
русҳо 111 (10,1%) ↘ 25 (0,8%) ↗ 27 (0,7%) ↗ 182 (3,6%)
дигарон 23 (2,1%) 20 (0,7%) 15 (0,3%) 6 (0,1%)
Ҷамъ 1 103 2980 4 103 5012

Аксҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

  • Яке аз кӯчаҳои шаҳр
    Яке аз кӯчаҳои шаҳр
  • Харобаҳои масҷид
    Харобаҳои масҷид
  • Хачкари нав
    Хачкари нав
  • Майдони футбол
    Майдони футбол
  • Хачкари куҳна
    Хачкари куҳна
  • Мошини оташнишонӣ дар истгоҳи оташнишонӣ дар соли 2011
    Мошини оташнишонӣ дар истгоҳи оташнишонӣ дар соли 2011
  • Ҳалқаи мошини Зангилон
    Ҳалқаи мошини Зангилон

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. ↑ Гейдаров М. Х. Города и городское ремесло Азербайджана XIII-XVII веков: Ремесло и ремесленные центры. — B.: Элм, 1982. — С. 25. — 281 с.
  2. ↑ Йакут-ал-Хамави. Му'джам ал-Булдан. (Сведения об Азербайджане). Хамдаллах Казвини. Нузхат-ал-кулуб. (Материалы по Азербайджану). — Баку: Баку, 1993. — С. 50.
  3. ↑ Карта Елизаветпольской губернии с указанием границ уездов, полицейских участков и сельских обществ // Сборникъ Статистическихъ свѣдѣній по Закавказскому краю. Составленъ, по постановленію Закавказскаго Статистическаго Комитета, состоящимъ при немь Отделомь, подь редакціей старшаго редактора отдела Е. Кондратенко. Часть 1. (с картами Елисаветпольский уезд, 20 верст в дюйме, этнографические: Бакинская губерния, Дагестанская область, Карсская область, Тифлисская губерния, Черноморская губерния, Эриванская губерния) Тифлисъ, 1902 г
  4. ↑ Административное деление АССР.. — Баку: Издание АзУНХУ, 1933. — С. 101.
  5. ↑ 5.0 5.1 Азербайджанская советская энциклопедия / Под ред. Дж. Кулиева. — Баку: Главная редакция Азербайджанской советской энциклопедии, 1980. — Т. 4. — С. 317.
  6. ↑ http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res874.htm См. также документ S/26522 — http://www.un.org/ru/documents/
  7. ↑ S/RES/884 (1993) — Резолюция 884 (1993), принятая Советом Безопасности ООН на его 3313-м заседании 12 ноября 1993 года
  8. ↑ Ссылки на документ на шести официальных языках ООН
  9. ↑ 9.0 9.1 Президент Алиев: ВС Азербайджана освободили от оккупации город Зангилан
  10. ↑ Азербайджанская армия освободила Зангилан и 24 села
  11. ↑ Ильхам Алиев и первая леди Мехрибан Алиева побывали в Губадлинском и Зангиланском районах
  12. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  13. ↑ Этнокавказ. Национальный состав населения Зангеланского района по переписи 1939 года.
  14. ↑ Этнокавказ. Национальный состав населения Зангеланского района по переписи 1959 года.
  15. ↑ Этнокавказ. Национальный состав населения Зангеланского района по переписи 1970 года.
  16. ↑ Этнокавказ. Национальный состав населения Зангеланского района по переписи 1979 года.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Зангилон&oldid=1378802"