Ксилема
Ксилема (аз юнонӣ. ξύλον — мағзи чӯб) — яке аз ду намуди бофтаҳои гузаронандаи растаниҳо мебошад, ки нақши асосиро дар интиқоли об ва моддаҳои маъданӣ аз реша ба дигар қисмҳои растанӣ иҷро мекунад.
Хусусиятҳо ва сохтори ксилема
[вироиш | вироиши манбаъ]1. Функсия: Интиқоли об ва моддаҳои маъданӣ аз реша ба поя, барг ва дигар узвҳо.
Дастгирии механикии растанӣ.
2. Таркиб:
Трахеиҳо ва трахеидаҳо — унсурҳои асосии гузаронандаи ксилема, ки ҳуҷайраҳои мурда бо деворҳои ғафскардашуда мебошанд.
Нахҳои ксилемавӣ — барои устувории механикӣ кӯмак мекунанд.
Паренхимаи ксилема — дар захира кардани моддаҳои ғизоӣ иштирок мекунад.
3. Навъҳо:
Ксилемаи ибтидоӣ — дар растаниҳои ҷавон пайдо шуда, ба протоксилема ва метаксилема тақсим мешавад.
Ксилемаи дуюмдараҷа — дар растаниҳои даранда ва дарахтон аз ҳисоби камбий ҳосил мешавад ва ба афзоиши ғафсии поя мусоидат мекунад.
4. Фарқият бо флоэма:
Ксилема об ва моддаҳои маъданиро аз реша ба боло мебарад,
Флоэма моддаҳои органикиро (масалан, фотосинтез маҳсулот) ба тамоми қисмҳои растанӣ интиқол медиҳад.
Аҳамияти ксилема:
Бе ксилема растаниҳо наметавонанд об ва ғизо гиранд, ки барои зинда мондани онҳо зарур аст.
Интиқоли об тавассути ксилема бо ёрии фишори решагӣ, қувваи капиллярӣ ва бухоршавии об (транспирация) ба амал меояд.
Ксилема як қисми муҳими системаи гузаронандаи растанӣ буда, нақши асосиро дар ҳифз ва рушди он мебозад.