Леонид Кравчук

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Леонид Кравчук
укр. Леонід Макарович Кравчук
28 июли 2020 — 10 майи 2022
Президент Володимир Зеленский
Пешгузашта Леонид Кучма
аз 25 сентябри 1994 — 25 майи 2006
5 декабри 1991 — 19 июли 1994
Пешгузашта вазифа таъсис ёфт,
Николай Плавюк (чун охирин президенти Ҷумҳурии халқии Украина дар бадарға);
худаш чун раҳбари Радаи Олӣ
Ҷонишин Леонид Кучма
24 август — 5 декабри 1991
Пешгузашта вазифа таъсис ёфт, худи ӯ чун раиси Шӯрои Олии ҶШС Украина
Ҷонишин Иван Плюш
23 июли 1990 — 24 августи 1991
Пешгузашта Владимир Ивашко
Ҷонишин вазифа аз байн рафт, худи ӯ чун раиси Радаи олии Украина

Таваллуд 10 январ 1934(1934-01-10)[1][2][3]
Даргузашт 10 май 2022(2022-05-10)[4] (88 сол)
Мадфан
Ҳамсар Antonina Kravchuk[d]
Фарзандон Oleksandr Kravchuk[d]
Ҳизб
Таҳсилот
Дараҷаи илмӣ номзади илмҳои иқтисодӣ[d] (1970)
Фаъолият сиёсат[6]
Эътиқод Ukrainian Orthodox Church – Kyiv Patriarchate[d]
Соядаст
Ҷоизаҳо
Вебгоҳ leonid-kravchuk.com.ua(укр.)(англ.)(рус.)
 Парвандаҳо дар Викианбор
Логотипи Викитека Осор дар Викитека

Леонид Макарович Кравчук (укр. Леонід Макарович Кравчук; тав. 10 январи 1934, деҳаи Великий Житин, воеводствои Волин, Ҷумҳурии Лаҳистон (ҳозира ноҳияи Ровно , Вилояти Ровно — фавт. 10 майи 2022, Киев, Украина) — пешвои давлатӣ ва сиёсиву ҳизбии шӯравӣ ва украинӣ, президенти аввалини Украина (1991-1994).

8 декабри соли 1991 аз номи Украина ӯ бо Президенти Федератсияи Руся (РСФСР) Б. Н. Елтсин ва Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Беларус С. Шушкевич Созишномаи Беловежская дар бораи қатъ кардани мавҷудияти СССР-ро ба имзо расонид.

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

10 январи соли 1934 дар деҳаи Великий Житин дар наздикии Ровно дар оилаи деҳқон таваллуд шудааст. Падар — Макар Алексеевич Кравчук (03.17.1906 - 1944) [7] дар солҳои 30-юм дар сафи савораи Лаҳистон хидмат кард, дар солҳои 40-ум вай ба сафи Артиши Сурх даъват карда шуд. Вай ва модари Кравчук - Ефимия Ивановна (деҳаи Мелничук) (6.12.1908 - 1980) дар коргарони муҳосирони лаҳистонӣ хидмат карданд [8]. Дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ дар соли 1944, як сарбози полки 480-уми пиёдагарди дивизияи 152-уми пиёдагарди 28-уми артиш Макар Алексеевич Кравчук дар ҷангҳо барои озод кардани деҳаи Гат дар фронт ҳалок шуд, дар қабри дастаҷамъӣ дар шаҳраки саҳ. Октябри вилояти Гомели Ҷумҳурии Беларус дафн шуд [9]. Леонидро падари ӯгай ва модари худ ба воя расонидааст, ки соли 1980 бар асари сактаи мағзӣ дар деҳаи зодгоҳаш вафот карда, дар ҳамон ҷо дафн шудааст [10].

Таҳсилот ва касбҳои ибтидоӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Донишгоҳи Киевро бо ихтисоси иқтисодиёти сиёсӣ хатм кардааст (1958). Дар давоми таҳсил, ӯ бо донишҷӯи факултаи иқтисодӣ Антонина Мишура вохӯрд, ки соли 1957 бо ӯ издивоҷ кардааст.

Солҳои 1958-1960 муаллими техникуми молиявии Черновтсӣ буд. Дар солҳои 1960-1967 мушовир-методисти Хонаи маорифи сиёсӣ, лектор, ёрдамчии котиб, мудири шуъбаи агитация ва таблиғи Кумитаи вилоятии Черновти ҲК Украина кор кардааст.

Вай аспирантураи Академияи илмҳои ҷамъиятии назди КМ КПСС-ро хатм намуда, солҳои 1967-1970 таҳсил кардааст. Номзади илмҳои иқтисодӣ, рисолаи «Моҳияти фоида дар замони сотсиализм ва нақши он дар истеҳсолоти колхозӣ» навиштааст.

Кори ҳизбӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар солҳои 1970-1988 — сардори бахши, нозири, ёвари котиби, муовини аввали мудири шуъбаи, сардори тарғибу таблиғи шуъбаи Кумитаи Марказии Ҳизби коммунисти Ҷумҳурии Украина.

Солҳои 1989-1990 мудири шуъбаи идеологӣ, котиби КМ Ҳизби коммунисти Украина.

Дар охири солҳои 80-ум, Кравчук дар саҳифаҳои рӯзномаи " Вечерний Киев" бо тарафдорони истиқлоли Украина мубоҳисаи ошкоро оғоз кард. Дар заминаи роҳбарии хеле консервативии ҲКУ, мавқеи ӯ беш аз мӯътадил ба назар мерасад.

1989-1990 — номзад ба аъзогии Бюрои Сиёсӣ. Дар 1990-1991 ӯ узви Бюрои Кумитаи Марказии Ҳизби коммунисти Ҷумҳурии Украина буд.

Аз соли 1990 — котиби дуюми КМ Ҳизби Коммунисти Украина.

4 марти соли 1990, дар даври якуми интихоботи якуми алтернативии парлумонӣ дар ҶШС Украина, вакили Шӯрои Олии ҶШС Украина даъвати XII ( (Радаи олии Украина даъвати I) аз ш. ҳавзаи интихоботии Ямполский No 39 вилояти Виннитса, дар байни 2 номзад дар парлумон узви Комиссияи фарҳанг ва эҳёи рӯҳонӣ 68,69% овозҳоро ба даст овард.

Аз соли 1990 ӯ узви Кумитаи Марказии КПСС буд.

1990-1991 — Раиси Шӯрои Олии ҶШС Украина.

Пас аз рӯйдодҳои 19-21 августи соли 1991 аз Ҳизби Коммунистии Иттиҳоди Шӯравӣ хориҷ карда шуд.

24 августи соли 1991, таҳти раёсати Леонид Кравчук, Шӯрои Олии ҷумҳурӣ қарор ва Санади Эъломияи истиқлоли Украинаро қабул кард.

Аз 24 августи соли 1991 то 5 декабри соли 1991 — Раиси Верховная Радаи Украина [11].

Президенти Украина[вироиш | вироиши манбаъ]

Вай ба ҳайси бепартиявӣ ба президентӣ номзад шуд. Ӯро ҳам фаъолони ҳизби онвақтаи мамнӯи коммунистӣ (номзади онҳо Александр Ткаченко номзадии худро ба фоидаи Кравчук бозпас гирифт) ва инчунин баъзе аз демократҳои миллӣ, ки раиси Верховная Радаро "падари истиқлол" таблиғ мекарданд, дастгирӣ карданд. Образи миллатгаро, ки ба таври сунъӣ барои рақиби асосии Кравчук Вячеслав Черновол сохта шудааст [12].

1 декабри соли 1991 Леонид Кравчук дар аввалин интихоботи мустақими президентӣ 61,6% овоз ба даст оварда, президенти Украина интихоб шуд.

Л. М. Кравчук, С. С. Шушкевич, Б. Н. Елсин, V. Ф. Кебич. Соли 1991

Дар таърихи 8-уми декабри соли 1991, аз номи Украина, имзо бо Президенти Федератсияи Русия (РСФСР) B. Н. Елтсин ва Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Беларус С. С. Шушкевич ба созишномаҳои Белавожскаяро оид ба қатъ гардидани мавҷудияти СССР имзо кард. Пас аз 2 рӯз, Шӯрои Олии Украина бо қайду шарт шартномаро ба тасвиб расонд [13].

19 июни соли 1992, Кравчук қонунро дар бораи комилан хориҷ кардани истинодҳо ба СССР аз Конститутсияи Украина дар соли 1978 имзо кард [14].

Дар иҷлосияи тантанавии Верховная Радаи Украина 22 августи соли 1992 дар Киев охирин президенти Ҷумҳурии Халқии Украина дар ғурбат Микола Плавюк регалияи давлатии ҶХУ-ро ба президенти якуми Украина Леонид Кравчук супурд [15]. Плавюк инчунин мактуберо пешниҳод кард, ки дар он гуфта мешавад, ки Украинаи мустақил, ки 24 августи соли 1991 эълон шудааст, вориси қонунии Ҷумҳурии Халқии Украина мебошад [16][17].

Рӯзноманигор ва сиёсатшиноси итолиёӣ Ҷулиетто Чиеса дар китоби худ "Алвидоъ Русия!" ақидаеро баён мекунад, ки ташаббускори асосии фурӯпошии СССР маҳз Кравчук буд [18]. Инро худи Леонид Макарович дар соли 2016 амалан тасдиқ карда, изҳор дошт, ки халқи украин қабргузорони СССР мебошанд [19].

Кравчук дар мусоҳиба бо Радиои Озодӣ моҳи декабри соли 2011 изҳор дошт, ки имзои Созишномаи Биаловежская як табаддулоти сулҳомез аст [20].

Дар соли 1992 ӯ метрополитен Филаретро, ки солҳои зиёд ҳамчун як корманди пешбари идеологии Кумитаи Марказии Ҳизби Коммунистии Украина "роҳбарӣ" мекард, дар фаъолиятҳояш барои эҷоди калисои православии украинии Патриархати Киев фаъолона дастгирӣ кард [21].

3 сентябри соли 1993 ӯ созишномаҳои Массандраро имзо кард, ки ба сарнавишти минбаъдаи Флоти Баҳри Сиёҳ ва силоҳи ҳастаии дар қаламрави Украина ҷойгиршуда дахл доштанд. Пас аз он, ӯ ба интихоботи пеш аз муҳлати сарвари давлат дар моҳи июли соли 1994 розӣ шуд. Дар даври аввал вай дар байни дигар номзадҳо шумораи бештари овозҳоро ба даст овард, аммо дар даври дуввум аз Леонид Кучма мағлуб шуд.

27 сентябри соли 1993 шаҳри Сухуми афтод ( ҷанг дар Абхазия ). Ҳукумати Гурҷистон фавран барои кумак ба як қатор кишварҳо муроҷиат кард, 7 октябри соли 1993, президенти Гурҷистон Эдуард Шеварднадзе ба Леонид Кравчук занг зад ва дархости кумак дар эвакуатсияи 150 000 гурезаро кард, ки президенти Украина ба онҳо розӣ шуд. 14 январи соли 1994, дар Маскав, бар хилофи Шартномаи СТАРТ-1, ки Верховная Рада 18 ноябри соли 1993 ба тасвиб расонидааст ва он тадриҷан коҳиш додани силоҳи ҳастаии стратегиро дар қаламрави Украина пешбинӣ кардааст, худсарона қарор кард, ки созишномаи сеҷонибаро имзо мекунад, Изҳороти Президентҳои Украина, ИМА ва Русия дар бораи фавран содир кардани тамоми силоҳҳои ҳастаии Украина ба Русия (ки аллакай 1 июни соли 1996 ба итмом расида буд) ва бидуни ягон кафолати мушаххаси амниятӣ ва ҷуброни молиявии ҳуҷҷатӣ [22].

Пас аз президентӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Президентҳои Украина В.Ющенко, Л. Кучма, Л. Кравчук (аз чап ба рост) 28 январи соли 2014, Верховная Радаи Украина

Дар интихоботи пеш аз муҳлати президентии соли 1994 (вай розӣ шуд, ки таҳти фишори ошӯбҳо дар тобистони соли 1993 баргузор кунад), вай дар даври дуввум аз Леонид Кучма мағлуб гашта, 45,1% овозҳоро ба даст овард.

Моҳи сентябри соли 1994 вай вакили Верховная Радаи Украина, узви фраксияи Интихоби Иҷтимоӣ-Бозорӣ интихоб шуд ва баъдан узви гурӯҳи вакилони Маркази конститутсионӣ шуд.

Соли 1998 вай дубора ба ҳайси вакили Верховная Радаи Украина ба ҳайси раҳбари рӯйхати ҳизби Ҳизби сотсиал-демократи Украина (муттаҳид) интихоб шуд.

Аз соли 1998 — узви ҲСДУ (м) ва Бюрои сиёсии ҲСДУ (м).

Дар соли 2002, ӯ дубора ба ҳайси вакил дар рӯйхати ҲСДУ (м) интихоб шуд.

Дар интихоботи парлумонии 2006, ҲСДУ (м) натавонист аз 3% монеаро гузарад.

26 апрели соли 2006, Леонид Кравчук эълом дошт, ки бидуни бастагӣ ба як ҳизб "аз мақомоти ҳизб баромада, дар як режими озодтар ба фаъолияти ҷамъиятӣ ва сиёсӣ машғул шавад".[23]

Дар соли 2016 вай эълом дошт, ки мардуми украин гӯрканони СССР мебошанд [19].

Аз 28 июли соли 2020 - раиси гурӯҳи тамос оид ба ҳалли вазъ дар Донбасс.

Оила[вироиш | вироиши манбаъ]

  • Зан - Кравчук Антонина Михайловна (намонд Mishura [24] ) (соли таваллудаш 1935) - дотсенти факултети иқтисодии Донишгоҳи миллии Киев ба номи Тарас Шевченко, издивоҷ дар соли 1957.[10]
    • Писар - Виталий Леонидович Кравчук (таваллуд 21 июли 1959) - соҳибкор
      • Набера - Кравчук Вадим Виталиевич (таваллуд 19 апрели 1995)
        • Писар - Александр Леонидович Кравчук[uk] (таваллуд 21 июли 1959) - соҳибкор,[25] келин Елена Анатолевна Кравчук дар Донишгоҳи Миллии Киев кор мекунад.
          • Набера - Андрей Александрович Кравчук (соли таваллудаш 1981) - Донишкадаи муносибатҳои байналмилалии Донишгоҳи Миллии Киевро хатм кардааст, дар як агенти таблиғотӣ кор мекунад, ҳамсараш Мария Викторовна Кравчук дар як ширкати тиҷорӣ кор мекунад.[26]
            • набера - Елена Андреевна Кравчук (соли таваллудаш 2005).
          • набера - Мария Александровна Кравчук (соли таваллудаш 1988) - Донишкадаи муносибатҳои байналмилалии Донишгоҳи миллии Киевро ба ном. Т. Г. Шевченко хатм кардааст.

Китобҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Л. М. Кравчук.
Маркаи почта
  • 1978: Луғати мухтасари иқтисодии панҷсолаи самаранокӣ ва сифат (бо ҳаммуаллифӣ)
  • 1982: Иттиҳоди шикастнопазир: Дастурамал (ҳаммуаллиф)
  • 1982: Луғати иқтисодии нақшаи панҷсолаи ёздаҳум (бо ҳаммуаллифӣ)
  • 1985: Дар оилаи ягона : Тарбияи ватандӯст-интернатсионалистҳо тавассути тарғибот ва санъати ороишӣ (таҳрири умумӣ)
  • 1986: Ташкил ва методикаи тарбияи атеистӣ (бо ҳаммуаллифӣ)
  • 1989: Механизми нави иқтисодӣ (ҳаммуаллиф)
  • 1989: Кори идеологӣ. Таҷрибаи Перестройка : Дар асоси маводи ташкилоти партиявии ҷумҳурӣ (бо ҳаммуаллифӣ)
  • 1992: Чунин давлате вуҷуд дорад - Украина : Маводҳо аз баромадҳо, мусоҳибаҳо, конфронсҳои матбуотӣ, брифингҳо, ҷавобҳо ба саволҳо, [1991-1992] ( укр. Є така держава — Україна )
  • 1994: Рӯзҳои охирини империя... Солҳои аввали умед : [китоб-мусоҳиба] ( укр. Останні дні імперії... Перші дні надії ... ... Рӯзҳои аввали умед )
  • 2001: Давлат ва Ҳокимият: Таҷрибаи ислоҳоти маъмурӣ
  • 2002: Мо он чизе, ки дорем, дорем : Хотирот ва мулоҳизаҳо ( укр. Маємо, те що маємо )
  • 2010: Як Украина, Як халқ ( укр. Одна Україна, єдиний народ )
  • 2018: Аввалин дар бораи қудрат ( укр. Перший про владу ) [27]
  • 2019: Дар чорроҳаи таърихи укр. На перехрестях української історії ) [28]

Вай зиёда аз 500 мақола навиштааст.

Мукофотҳо ва шоиста[вироиш | вироиши манбаъ]

  • Ғолиби ҷоизаҳои Celebrities 2020 дар номинатсияи "Шахси сол".[29]
  • Унвони Қаҳрамони Украина бо ҷоизаи Ордени Ҳокимият (21 августи 2001) [30] - барои саҳми барҷастаи шахсӣ дар ташаккул ва рушди давлати мустақили Украина, фаъолияти чандинсолаи фаъоли сиёсӣ ва иҷтимоӣ.
  • Ордени озодӣ (10 январи 2014) - барои саҳми барҷастаи шахсӣ дар рушди давлати Украина, фаъолияти чандинсолаи пурсамари ҷамъиятӣ ва сиёсӣ [31]
  • Ордени шоҳзода Ярослави доно I Санъат. (15 июли соли 2020) [32], II мод. (9 январи соли 2007) [33], III м. (10 январи 2004) [34], IV мод. (10 январи 1999) [35], V м. (21 августи соли 1996) [36]
  • Медали ҷашнии "25 соли истиқлоли Украина" (19 августи 2016)
  • Орденҳои Шӯравӣ: орденҳои Инқилоби Октябр ва ордени Байраки Сурхи Меҳнат (ду маротиба).
  • Ифтихорномаи Девони Вазирони Украина ( 2004 ).
  • Дорандаи Салиби калони ордени Станислаус (1999).

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]

  • На 1/6 планеты // Филателия. 1993. — № 4. — С. 7.
  • Валентин Чемерис. Президент. К., 1994.
  • Прощай, Россия. М.: Гея, 1998.
  • Островский А. В. Глупость или измена? Расследование гибели СССР. М.: Форум, Крымский мост-9Д, 2011. — 864 с. ISBN 978-5-89747-068-6
  • Л. В. Губерський. Кравчук Леонід Макарович // Українська дипломатична енциклопедія: У 2-х т. /Редкол.:Л. В. Губерський (голова) та ін. — К: Знання України, 2004 — Т.1 — 760 с. ISBN 966-316-039-X
  • Ю. Шаповал, М. Михальченко. Кравчук Леонід Макарович // Політична енциклопедія. Редкол.: Ю. Левенець (голова), Ю. Шаповал (заст. голови) та ін. — К.: Парламентське видавництво, 2011. — С. 371. ISBN 978-966-611-818-2

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. Encyclopædia Britannica (ингл.)
  2. Энциклопедия Брокгауз (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  3. Munzinger Personen (нем.)
  4. Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 89
  5. https://glavcom.ua/country/politics/pohoron-kravchuka-priznacheniy-lishe-na-vivtorok-stala-vidoma-prichina-845115.html
  6. https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=js2013754824
  7. «У 1942 році Леонід Кравчук із товаришем наколядували 40 карбованців» — «Волинь» — незалежна громадсько-політична газета
  8. Как Сталин Галичину нам отдал
  9. Леонид Кравчук: Я на всю жизнь запомнил халву, которую в платочке мама принесла мне ко дню рождения … — Газета Полярная правда"
  10. 10.0 10.1 Новини України | Обозреватель(пайванди дастнорас)
  11. Закон Украины от 12 сентября 1991 года № 1543-XII «О правопреемстве Украины»
  12. Леонид Кравчук — Новости Укринформ. 19 апрели 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 май 2018.
  13. Постановление Верховного Совета Украины от 10 декабря 1991 года № 1958-XII «О ратификации Соглашения о создании Содружества Независимых Государств»
  14. Закон Украины от 19.06.1992 № 2480-XII
  15. Вести. Ru: На Украине последний день агитации перед вторым туром президентских выборов. Кстати, первому президенту Украины во время инаугурации в 1992 году вручили государственн…. 19 апрели 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 Декабри 2019.
  16. В Киеве открылся музей Украинской народной республики | Музеи на interfax.by. 19 апрели 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 сентябри 2019.
  17. 1992: останній президент УНР передає Кравчуку клейноди | Історична правда
  18. Круглый стол в редакции «Правды», посвящённый 85 лет со дня провозглашения Советского Союза
  19. 19.0 19.1 Попытка силой подчинить себе Украину станет для России самоубийством — Кравчук
  20. Леонид Кравчук — мирный заговорщик
  21. Автокефалистские расколы на Украине(пайванди дастнорас — таърих). 24 октябри 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 Декабри 2014.
  22. Юрій Костенко. 10 міфів про ядерне роззброєння України. Радіо Свобода (10 Январ 2014).
  23. Кравчук пошел за Медведчуком | Украинская правда
  24. Лисниченко, Ирина Студент Леонид Кравчук разгружал вагоны, поднимал целину и подрабатывал… Натурщиком в художественном институте. Факты и комментарии (10 августи 2001). 13 июли 2015 санҷида шуд.
  25. Родственникам Кравчука выделили пять участков в Конча-Заспе. Общество. ФОКУС
  26. Родственникам Кравчука выделили пять участков в Конча-Заспе — bigmir)net
  27. В день своего 85-летия Леонид Кравчук презентовал свою книгу "Первый о власти"
  28. Перший президент України Кравчук презентував ӯ Києві свою нову книгу “На перехрестях української історії”. 19 апрели 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 Январ 2021.
  29. Ольга Сумская актриса года, а Александр Жеребко молодой деятель искусств - премия «Celebrity Awards 2020» - (ru-RU). 25 сентябри 2020 санҷида шуд.
  30. Указ Президента України № 701/2001 від 21 серпня 2001 року «Про присвоєння звання Герой України»(укр.)
  31. Указ Президента Украины № 2/2014 «О награждении Л. Кравчука орденом Свободы»(пайванди дастнорас — таърих). 10 Январ 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 Январ 2014.
  32. Указ Президента Украины от 15 июля 2020 года № 277/2020 «О награждении государственными наградами Украины»
  33. Указ Президента України № 4/2007 від 9 січня 2007 року «Про нагородження Л. Кравчука орденом князя Ярослава Мудрого»(укр.)
  34. Указ Президента України № 11/2004 від 10 січня 2004 року «Про нагородження Л. Кравчука орденом князя Ярослава Мудрого»(укр.)
  35. Указ Президента України № 6/99 від 10 січня 1999 року «Про нагородження відзнакою Президента України „Орден князя Ярослава Мудрого“»(укр.)
  36. Указ Президента України № 731/96 від 21 серпня 1996 року «Про нагородження відзнакою Президента України „Орден князя Ярослава Мудрого“»(укр.)