Меъда
Меъда (лот. ventriculum, gaster, юн.-қад. γαστήρ) — узви асосии системаи ҳозима мебошад, ки хӯрокро нигоҳ дошта, ҳазм ва коркард мекунад. Он дар қисми болоии ковокии шикам, байни сурхрӯда ва рӯдаи борик ҷойгир аст.
Сохтор
[вироиш | вироиши манбаъ]Меъда аз якчанд қисми асосӣ иборат аст:
Даҳонаи меъда (кардиа) – ҷое, ки сурхрӯда ба меъда пайваст мешавад.
Қисми болоӣ (фундус) – қисми болоии меъда, ки газҳоро нигоҳ медорад.
Тани меъда – қисми асосӣ, ки дар он ҳазми хӯрок сурат мегирад.
Қисми поёнӣ (пилорус) – хӯрокро ба рӯдаи борик равона мекунад.
Девори меъда:
Меъда аз чор қабат иборат аст:
Қабати луобпарда – ҳуҷайраҳои ин қабат шираи меъда ва луоб ҷудо мекунанд, ки меъдаро аз кислота муҳофизат мекунад.
Қабати зери луобпарда – рагҳои хун ва асабҳоро дар бар мегирад.
Қабати мушакӣ – ҳаракати меъдаро таъмин карда, хӯрокро омехта ва реза мекунад.
Қабати берунии серозӣ – меъдаро аз берун мепӯшонад ва муҳофизат мекунад.
Функсияҳои асосии меъда:
Ҳазми механикӣ – омехта ва майда кардани хӯрок.
Ҳазми кимиёвӣ – шираи меъда сафедаҳо ва дигар моддаҳоро таҳлил мекунад.
Захира ва танзими озуқаворӣ – хӯрокро нигоҳ дошта, тадриҷан ба рӯдаи борик мегузаронад.
Муҳофизат – меъда бо кислотаи хлоридӣ микробҳоро нест мекунад.
Шираи меъда ва ҳазми хӯрок:
Шираи меъда кислотаи хлоридӣ ва ферментҳои гуногунро дар бар мегирад:
Пепсин – сафедаҳоро тақсим мекунад.
Липазаи меъда – чарбҳоро ҳазм мекунад.
Мукоидҳо (луоб) – меъдаро аз таъсири кислота муҳофизат мекунанд.
Бемориҳои маъмули меъда:
Гастрит – илтиҳоби луобпардаи меъда.
Захми меъда – захми луобпардаи меъда бо таъсири кислотаи зиёд.
Рефлюкс – баргашти кислота ба сурхрӯда, ки сӯзиши дилро ба вуҷуд меорад.
Меъда дар ҳазм ва саломатии умумӣ нақши муҳимеро мебозад. Тарзи ҳаёти солим, ғизои дуруст ва пешгирии стресс барои ҳифзи саломатии меъда муҳим аст.