Мустафо Абдулҷалил

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Мустафо Абдулҷалил
ар. مصطفى عبد الجليل

Таваллуд 1952
Таҳсилот
Эътиқод суннӣ
 Парвандаҳо дар Викианбор

Мустафо Абдулҷалил [3] ( ар. مصطفى عبد الجليل‎; инчунин Абдул -Ҷалил, Абд-ал-Ҷалил,[4] таваллуд 1952) [5] — сиёсатмадори Либиё аст, ки аз 5 марти соли 2011 то пароканда шудани он дар 8 августи 2012 Раиси Шӯрои Миллии Гузариш буд . Ин мақом маънои онро дошт, ки ӯ дар як давраи гузариш пас аз суқути ҳукумати Муаммар Қаззофӣ дар ҷанги дохилии Либиё ва то замони интиқоли қудрат ба Конгресси умумимиллӣ раҳбари давлати Либиё буд.

Қабл аз ҷанг, Абдулҷалил дар аҳди полковник Муаммар Қаззофӣ дар вазифаи вазири адлия (расман котиби Кумитаи олии халқии Либиё) кор мекард.[6] Ӯ дар баъзе расонаҳои хабарӣ қайд карда шуд  барои мавқеъаш ба муқобили нақзи ҳуқуқҳои инсон дар Либиё, ҳарчанд Диана Уэст ӯро дар оштинопазирӣ дар ҷараёни қазияи ҳамшираҳои булғорӣ муттаҳам кард .[7]

Фаъолияти касбӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Абдулҷалил пас аз хатми шӯъбаи шариат ва қонуни факултаи забони арабӣ ва исломшиносии Донишгоҳи Либиё дар соли 1975 дар аввал "ёрдамчии котиби додситонӣ" дар Ал Бейда буд ва то соли 1978 қозӣ таъин шуд. Абдулҷалил қозӣ буд, ки "бо ҳукмронии пайваста бар зидди режим" пеш аз мансаби вазири адлия дар соли 2007 маъруф буд. Моҳи январи соли 2010 ӯ дар телевизиони миллӣ ба далели нокомии ҳукумат дар раҳоии маҳбусони сиёсӣ кӯшиши истеъфо намуд. Дархости истеъфои ӯ рад карда шуд. Ӯ 21 феврали соли 2011 пас аз фиристодан ба Бенғозӣ барои музокира дар бораи раҳоии гаравгонони аз ҷониби шӯришиён гирифташуда истеъфо дод,[8][9] ӯ аз аввалин мансабдори баландпоя ин корро кардааст.

Дар мактубҳои махфии дипломатии ИМА, ки аз ҷониби вебсайти WikiLeaks ифшо шудааст, ӯ ҳамчун кушода ва ҳамкорӣ тавсиф мешавад. Пас аз истеъфои ӯ аз ҳукумати Муаммар Қаззофӣ ба нишони эътироз ба амалкарди он дар замони ҷанги дохилии Либиё, барои боздошти ӯ 500 000 динори Либиё, тақрибан 400 000 доллари ИМА ҷоиза эълон шуд.[10]

2011 эътирозҳо ва ҷанги шаҳрвандӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар замони ҷанги дохилии Либиё ӯро писари Қаззофӣ ба Бенғозӣ фиристода буд, то гӯё "дар бораи раҳоии гаравгонҳои аз ҷониби исломгароён гирифташуда гуфтушунид кунад".[11] The Sydney Morning Herald Агентии Франс Пресс 21 February 2011.</ref> Рӯзи 21 феврал рӯзномаи хусусии " Қурина " хабар дод, ки ӯ ба далели "истифодаи аз ҳад зиёди хушунат алайҳи эътирозгарони зиддиҳукуматӣ" истеъфо додааст. Рӯзи 22 феврал ӯ дар мусоҳиба бо рӯзномаи Шветсия Expressen иддао кард, ки ӯ далеле дорад, ки Муаммар Қаззофӣ шахсан фармоиши бомбгузории Локербиро дар соли 1988 додааст.[12] То имрӯз ӯ ин далелро ошкор накардааст.

Рӯзи 24 феврал Би-би-сӣ хабар дод, ки дар як нишасти сиёсатмадорони мухолиф, афсарони собиқи низомӣ ва раҳбарони қабилаҳо дар шаҳри шарқии Ал Байда Абдулҷалил гуфт, ки бо раҳбари Либиё ҳеҷ музокира нахоҳад шуд ва хостори истеъфои фаврии ӯ шудааст.[13]

Рӯзи 5 март хабаргузории Рейтер хабар дод, ки Абдулҷалил иддао кардааст, ки "бо кишварҳои аврупоӣ ва арабӣ (кишварҳо) равобити расмӣ дорад" ва "баъзе кишварҳо "ба зудӣ" фаъолияти Шӯрои миллии гузароро эътироф мекунанд.[14]

Абдулҷалил рӯзи 9 март хостори ҷорӣ кардани минтақаи мамнӯъ дар болои Либиё шуд.[15]

Ҳангоме ки набард дар Триполи ба нафъи нерӯҳои посухгӯӣ ба ММТ авҷ гирифт, Абдулҷалил рӯзи 24 август гуфт, ки баъд аз ҳашт моҳ интихоботи демократӣ баргузор мешавад. Вай ҳамчунин гуфт, ки Муаммар Қаззофӣ ва писаронаш, ки замоне дастгир шуданд, дар Либиё муҳокима хоҳанд шуд, то барои муҳокима ба Додгоҳи Байналмилалии Ҷиноӣ ба Гаага фиристода шаванд.[16]

Саъю кушиши ташкили ҳукумати муваққатӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

24 феврали соли 2011 сиёсатмадорони мухолиф, афсарони собиқи низомӣ, раҳбарони қабилаҳо, донишмандон ва тоҷирон дар шаҳри шарқии Бейда нишасте баргузор карданд.[17] Маҷлисро Абдулҷалил, ки чанд рӯз пеш аз ҳукумат тарк карда буд, роҳбарӣ мекард. Вакилон аҳамияти ягонагии миллии Либиёро қайд намуда, изҳор намуданд, ки Триполи пойтахт аст. Онҳо пешниҳодҳоро дар бораи маъмурияти муваққатӣ бо бисёре аз вакилон, ки дархости дахолати СММ дар Либиёро пешниҳод карда буданд, баррасӣ карданд.[18] Дар минбари маҷлис парчами даврони пеш аз Қаззофии Подшоҳии Либиё (1951—1969) намоиш дода мешуд.[19][20]

25 феврали соли 2011 хабаргузории Ал-Ҷазира хабар дод, ки музокирот миёни "шахсиятҳои бонуфузи шарқӣ ва ғарбии Либиё" барои ташкили ҳукумати муваққат барои даврони пас аз Қаззофӣ ҷараён дорад.[21] Рӯзи 26 феврал хабар дода шуд, ки Абдулҷалил раванди ташкили ҳукумати муваққатро, ки дар Бенғозӣ қарор дорад, роҳбарӣ мекунад.[22] Абдулҷалил изҳор дошт, ки "танҳо Муаммар Қаззофӣ масъулияти ҷиноятҳои рухдода дар Либиёро бар дӯш дошт" ва ҳамчунин бар ваҳдати Либиё исрор кард ва Триполи пойтахт аст.[23] Талошҳо барои таъсиси ҳукумати алтернативӣ аз ҷониби сафири Либиё дар ИМА Алӣ Сулаймон Ауҷалӣ пуштибонӣ шудааст .[24] Муовини сафири Либиё дар Созмони Милали Муттаҳид Иброҳим Даббашӣ изҳор дошт, ки аз ҳукумати нави алтернативӣ "аслан" пуштибонӣ мекунад.[25]

Аъзои ҳукумати нави муваққат мебоист 27 феврали соли 2011 дар як нишасти матбуотӣ дар шаҳри Бенғозӣ эълон мешуданд. Баъзе курсиҳои ҳукуматӣ бояд барои намояндагон дар минтақаҳое, ки то ҳол ҳукумати таҳти раҳбарии Муаммар Қаззофӣ назорат мекарданд, холӣ мемонданд.[26] Ҳукумати муваққатии пешниҳодшуда ҳадаф дорад, ки то се моҳ дар сари қудрат бимонад, ки баъд аз он интихобот баргузор мешавад.[27] Ҳукумати нави муваққатӣ бояд ҳам шаҳрвандон ва ҳам афроди низомиро дар бар гирад.[28]

Абдулҷалил дар изҳороти таъсиси Шӯро аз 5 марти соли 2011 раҳбари Шӯрои миллии гузор баён шудааст [29]

Қатли Абдулфатоҳ Юнис[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар як иттилоот аз Сидней Блументал ба Ҳиллари Клинтон омадааст, ки "моҳҳои июл ва августи соли 2011 афсарони амниятии NTC далелҳои иртиботи махфии Юнисро бо Сайф ал Ислом Қаззофӣ кашф карданд. Дар вокуниш ба ин хабар як манбаи ҳассос гуфтааст, ки Ҷалил ба афсарони амниятии ММТ амр додааст, ки Юнисро ҳангоми сафар ба нишаст дар қароргоҳи ММТ ба қатл расонанд. Сипас Ҷалил хабар дод, ки Юнисро мухолифони исломгаро дар миёни сарбозонаш куштаанд.” [30]

Дар ҳамин иттлоот ба Клинтон ҳамчунин гуфта мешавад, ки " талошҳои Алӣ Зёйдан бо мушкилоти идомаи ҳуқуқии раҳбари собиқи Шӯрои миллии гузор Мустафо Абдулҷалил, ки ҳам аз ҷониби додситонҳои низомӣ ва ҳам ғайринизомӣ дар робита ба нақши ӯ дар куштори моҳи июли соли 2011 бозпурсӣ мешаванд, печидатар аст. генерал Абдулфаттоҳ Юнис, собиқ вазири умури дохилии Муаммар Қаззофӣ ва яке аз аввалин фироркунандагони умдаи режими кӯҳна. Мустафо Абдулҷалил ва 10 корманди дигари ММТ дар марги Юнис муттаҳам мешаванд, ҳарчанд ҳеҷ кас боздошт нашудааст”.[31]

Пайвандҳои беруна[вироиш | вироиши манбаъ]

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. http://www.globaltimes.cn/content/719813.shtml
  2. http://weekly.ahram.org.eg/2012/1092/re5.htm
  3. Rebel leader calls for 'immediate action' on no-fly zone, CNN (10 March 2011). Проверено 18 марти 2011.
  4. World leaders - Chiefs of State and Cabinet Members of Foreign Governments (Libya, as at March 17, 2010). CIA. 23 феврали 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 июни 2007.
  5. Provisional rebel government leader Mustafa Abdel Jalil. Monsters and Critics (10 March 2011). 18 марти 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 май 2011.
  6. World leaders - Chiefs of State and Cabinet Members of Foreign Governments (Libya, as at March 17, 2010). CIA. 23 феврали 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 июни 2007."World leaders - Chiefs of State and Cabinet Members of Foreign Governments (Libya, as at March 17, 2010)". CIA. Archived from the original Бойгонӣ шудааст 16 августи 2013  сол. on 12 June 2007. Retrieved 23 February 2011.
  7. Diana West. Post-Qaddafi Libya: The Triumph of "Bulgarian Nurses Affair" Cabal. dianawest.net (26 August 2011). 8 августи 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 октябри 2013.
  8. Libyan Islamists seize arms, take hostages, The Sydney Morning Herald (21 February 2011).
  9. Libyan minister quits over crackdown - report, Reuters (21 February 2011). Бойгонӣ шудааст 27 феврали 2011  сол.
  10. PROFILE: Provisional rebel government leader Mustafa Abdel Jalil. Monsters & Critics (10 March 2011). 31 июли 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 май 2011.
  11. Levinson. Rebel Leadership Casts a Wide Net, The Wall Street Journal (10 March 2011).Levinson, Charles (10 March 2011). "Rebel Leadership Casts a Wide Net". The Wall Street Journal.
  12. Muammar Gaddafi ordered Lockerbie bombing, says Libyan minister, News Australia (24 February 2011). Бойгонӣ шудааст 26 феврали 2011  сол. Проверено 23 феврали 2011. citing an original interview with Expressen in Sweden: Khadaffi gav order om Lockerbie-attentatet [Gaddafi ordered the Lockerbie bombing] (23 February 2011). Бойгонӣ шудааст 26 феврали 2011  сол. Проверено 23 феврали 2011. English translation
  13. Libya protests: Gaddafi embattled by opposition gains, BBC (24 February 2011). Проверено 24 феврали 2011.
  14. Libyan rebel Council expects international recognition soon, Reuters UK (5 March 2011).
  15. Rebel leader calls for 'immediate action' on no-fly zone, CNN (10 March 2011). Проверено 18 марти 2011."Rebel leader calls for 'immediate action' on no-fly zone". CNN. 10 March 2011. Retrieved 18 March 2011.
  16. Rebels battle for Tripoli as Kadhafi hides out (24 August 2011). Проверено 25 августи 2011.
  17. Libya protests: Gaddafi embattled by opposition gains, BBC (24 February 2011). Проверено 24 феврали 2011."Libya protests: Gaddafi embattled by opposition gains". BBC. 24 February 2011. Retrieved 24 February 2011.
  18. Discussions under way for provisional government in Libya. Malta Star (25 February 2011). 18 марти 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 октябри 2011.
  19. Provisional Government Forming In Eastern Libya. NPR (23 February 2011). 18 марти 2011 санҷида шуд.
  20. Libya's Eastern Rebels, Long-Time Qaddafi Foes, Driving Revolt. Businessweek (25 February 2011). 18 марти 2011 санҷида шуд.
  21. Provisional Government Forming In Eastern Libya. NPR (23 February 2011). 18 марти 2011 санҷида шуд."Provisional Government Forming In Eastern Libya". NPR. 23 February 2011. Retrieved 18 March 2011.
  22. Terror in Tripoli as pressure builds in Yemen. ABS-CBN News (26 February 2011). 18 марти 2011 санҷида шуд.
  23. Ex Libyan minister forms interim govt-report. London South East (26 February 2011). 18 марти 2011 санҷида шуд.
  24. Libya envoy to U.S. backs interim government, Reuters Africa (26 February 2011). Бойгонӣ шудааст 5 марти 2011  сол. Проверено 18 марти 2011.
  25. Interim Libyan govt wins support. Al Jazeera (27 February 2011). 18 марти 2011 санҷида шуд.
  26. Anti Gadhaffi forces form interim government for Libya. Digital Journal. 18 марти 2011 санҷида шуд.
  27. Klapper. Envoy claims Libyans set up caretaker government, San Francisco Chronicle (26 February 2011). Бойгонӣ шудааст 28 феврали 2011  сол. Проверено 18 марти 2011.
  28. Benghazi 'caretaker' government to prepare democratic election in Libya, RIA Novosti (27 February 2011). Проверено 18 марти 2011.
  29. Founding statement of the Interim National Transitional Council. National Transitional Council (5 March 2011). 7 марти 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 марти 2011.
  30. WikiLeaks - Hillary Clinton Email Archive. www.wikileaks.org. Wikileaks (16 March 2016). 25 марти 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 августи 2022.
  31. WikiLeaks - Hillary Clinton Email Archive. www.wikileaks.org. Wikileaks (16 March 2016). 25 марти 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 августи 2022."WikiLeaks - Hillary Clinton Email Archive" Бойгонӣ шудааст 8 августи 2022  сол.. www.wikileaks.org. Wikileaks. 16 March 2016. Retrieved 25 March 2016.