Муҳаммади VI

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Муҳаммади VI
ар. محمد السادس بن الحسن‎
King of Morocco[d]
аз 23 июл 1999
Пешгузашта Hassan II[d]
Таваллуд 21 август 1963(1963-08-21)[1][2][3] (60 сол)
Дудмон 'Alawi dynasty[d]
Падар Hassan II[d]
Модар Lalla Latifa[d]
Ҳамсар Princess Lalla Salma of Morocco[d]
Фарзандон Lalla Khadija of Morocco[d] ва Moulay Hassan, Crown Prince of Morocco[d]
Таҳсилот
Эътиқод Мусулмон
Ҷоизаҳо
 Парвандаҳо дар Викианбор

Муҳаммади VI ибни Ҳасан ( ар. محمد السادس بن الحسن‎ الحسن, б. 21 августи 1963, Работ) — подшоҳи Марокаш аз соли 1999, Маршал ва Фармондеҳи Олии Қувваҳои Мусаллаҳи Шоҳигарии Марокаш (30 июли 1999). Аз сулолаи Алавиён.

Муҳаммад то соли 1999 шоҳзода буд ва 23 июли соли 1999 подшоҳ шуд, 30 июли соли 1999 дар тахт нишаст.

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

Муҳаммад писари калонӣ ва фарзанди дуюми шоҳ Ҳасани II ва ҳамсараш Лалла Латифа Ҳамму буд, ки аз оилаи ашрофони барбарӣ ба дунё омадаанд [4].

Ҳангоми таваллуд номи Лаллу Латифа Ҳамму Фотима Амаҳзун буд, аммо барои пешгирӣ аз "иштибоҳ" -и эҳтимолӣ бо ҳамсари аввали Ҳасани II номашро иваз карданд. Лалла Латифа духтари яке аз барбарҳои ашрофи қабилаи Зайён ва хоҳари генерал Медбу Ҳамму Амаҳзун буд, ки ҳамроҳ бо 9 афсари баландпояи низомӣ барои иштирок дар кӯшиши табаддулоти давлатӣ дар соли 1971 ба қатл маҳкум шуда буд, ки ҳангоми таҷлили 42 -солагии Ҳасани II дар қасри тобистона сурат гирифт [5].

Маориф[вироиш | вироиши манбаъ]

Омӯзиши шоҳзода аз омӯзиши Қуръон дар 4-солагӣ оғоз шуд ва аз соли 1969 шоҳзода дар мактаби ғарбӣ, Коллеҷи Шоҳӣ дар Работ таҳсил кард. Маълумоти дараҷаи аввалини динӣ ва гуманитарӣ, Валиаҳд аввал дар Донишгоҳи Муҳаммади V Марокаш бо ихтисоси ҳуқуқшиносӣ (1985) ва сиёсатшиносӣ (1987) [6] таҳсил карда, таҳсилро соли 1993 дар Донишгоҳи София Антиполиси Нитса ба итмом расонид [7].

Аз хурдӣ шоҳзода Муҳаммад ба омӯзиши забонҳо шурӯъ кард, бинобар ин хеле барвақт ӯ панҷ забон: арабӣ, фаронсавӣ, испанӣ, англисӣ ва бербериро мукаммал азхуд кард [8].

Дар синни чорсолагӣ шоҳ Ҳасани II бори аввал шоҳзода Муҳаммадро ба сафари расмии хориҷа ба Иёлоти Муттаҳида бурд, ки 9-10 феврали соли 1967 сурат гирифт [9].

Таҳсилро дар Коллеҷи шоҳӣ идома медиҳад, 6 апрели 1974. Шоҳзода Муҳаммад ҳангоми сафари расмӣ дар маросими ёдбуди президенти Фаронса Жорж Помпиду иштирок кард [10]. Дар давоми ин миссия Муҳаммади ҷавон падараш Ҳасани II-ро муаррифӣ кард. Ҳамин тариқ, шоҳзодаи валиаҳди ҷавон тавонист бо роҳбарони муассисаҳои сиёсии Фаронса робита барқарор кунад.

Дар соли 1981 шоҳзода Муҳаммад дар Донишгоҳи Муҳаммади V таҳсилро оғоз кард ва соли 1985 ӯ бакалаври ҳуқуқро гирифт [11].

Оила[вироиш | вироиши манбаъ]

Зани ӯ Лалла Салмо ба қабилаи бонуфузи арабҳои Беннанӣ дар Марокаш тааллуқ дорад. Писари шоҳ Муҳаммади VI, Мулай Ҳасан, ки моҳи майи соли 2003 таваллуд шудааст, вориси тахти Марокаш аст. Дар оилаи подшоҳӣ 1 марти 2007 духтар таваллуд шудааст. Шоҳдухтар Лалла Ҳадиҷа ном гиртфт [12].

Роҳбарияти кишвар[вироиш | вироиши манбаъ]

Бо президенти Бразилия Луис Инасиу да Силва

Муҳаммади VI кишвареро ба мерос гирифт, ки тағироти ҷиддӣ дошт, ки таваҷҷуҳи фаврии ӯро талаб мекард.[13] Яке аз аввалин амалҳои Муҳаммади VI авфи зиндониёни сиёсӣ ва барканории вазири корҳои дохилӣ Дрис Басрӣ буд, ки рамзи саркӯб ва қудрати полиси махфӣ дар замони подшоҳи пешин буд [14]. Амнистияҳои асосӣ низ аз ҷониби подшоҳ дар соли 2003 [15] ва 2005 [16] гузаронида шуда буданд.

Дар 2003, Комиссияи махсуси Адолат ва Оштӣ (IER) барои мубориза бо поймолкунии ҳуқуқи инсон байни солҳои 1956 ва 1999 таъсис дода шуд [7].

Соли 2005 Муҳаммади VI барномаи рушди потенсиали инсониро дар кишвар, пеш аз ҳама дар роҳи мубориза бо камбизоатӣ эълон кард [17][18]. Дар аввал, ба барнома барои 5 сол (2006-2010) 13 миллиард дирхам ҷудо карда шуд, ки ин барнома тақрибан ба 5 миллион марокашӣ (аз ҷумла таъсиси 40,000 ҷойҳои нави корӣ) таъсир расонд. Бо дарназардошти муваффақиятҳои бадастомада, қарор дода шуд, ки барнома бо афзоиши маблағгузории он то соли 2015 тамдид карда шавад [19].

Дар соли 2007, подшоҳ собиқ маҳбуси сиёсӣ Аҳмад Ҳерзенниро раиси Шӯрои машваратии ҳуқуқи инсон (HRC) таъйин кард. Ба ӯ як барномаи васеъмиқёс дар заминаи иттилоъ додани шаҳрвандон дар ин мавзӯъ ва барқарорсозии қурбониёни таъқиботи сиёсӣ супурда шудааст [20].

Соли 2009 Муҳаммад VI 10 -умин солгарди салтанати худро ҷашн гирифт. Ба гуфтаи нозирони ғарбӣ, дар ин муддат кишвар дар муқоиса бо режими падараш Ҳасани II [21][22] ба як шакли нисбатан сабуктари авторитаризм пешрафти назаррасе кардааст. Ҳуқуқҳои шаҳрвандии бисёр гурӯҳҳои аҳолӣ, масалан, занон васеъ карда шуданд [23], вазъи ҳуқуқи инсон ва озодии матбуот ба таври назаррас беҳтар шуд (хусусан дар муқоиса бо дигар кишварҳои Африқо ва араб-мусулмони минтақа), кишвар дар рушди иҷтимоию иқтисодӣ ба пешрафтҳои бузург ноил шудааст [24].

Аммо, дар робита бо фасоди густарда, камбизоатӣ, суръати нокифояи ислоҳот дар соҳаи ҳуқуқи инсон ва дигар мушкилот низ танқиди ҷиддӣ вуҷуд дорад. Аз ҷумла, таъқиби расонаҳо, шиканҷа ва боздошти худсарона идома дорад. Дар гузориш оид ба шохиси рушди инсонии СММ Марокаш мақоми 126-умро ишғол мекунад, ки коррупсия на танҳо кам намешавад, балки ҳатто афзоиш меёбад, зиёда аз 40% аҳолӣ бесавод мемонанд [25].

Соли 2011 бо ташаббуси шоҳ Муҳаммади VI [26] ислоҳоти конститутсионӣ гузаронида шуд, ки тибқи он ваколатҳои парлумон ва сарвазири кишвар, истиқлоли суд, ҳуқуқу озодиҳои асосии шаҳрвандон кафолат дода шуд. Забони барбарӣ дар баробари забони арабӣ мақоми расмӣ гирифт. Инчунин, Қонуни асосии кишвар муқарраротро дар бораи густариши худидоракунии маҳаллӣ, масъалаҳои иҷтимоӣ ва мубориза бо коррупсия дар бар мегирад [27].

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. ↑ Rauch R. Encyclopædia Britannica (ингл.)
  2. ↑ AlKindi (онлайн-каталог Доминиканского института востоковедения)
  3. ↑ Munzinger Personen (нем.)
  4. ↑ Сергеев М. С. Берберы Северной Африки: прошлое и настоящее. М., (2003), стр. 214.
  5. ↑ BBC (July 13, 1971): «1971: Death for Moroccan rebel leaders».
  6. ↑ Воскресенский А. Д. Политическая система и политическая культура Востока. М.: АСТ, 2007, стр. 688.
  7. ↑ 7.0 7.1 Кусов, Виталий. Мохаммед VI: король Марокко | Правители Африки: XXI век(рус.), Правители Африки: XXI век. Проверено 19 ноябри 2018.
  8. ↑ Cynthia Becker. «Amazigh Arts in Morocco: Women Shaping Berber Identity», (2006), p. 6.
  9. ↑ Menahem Mansoor. «Political and Diplomatic History of the Arab World, 1900—1967: 1965—1967», NCR Microcard Editions, (1972), p. 7.
  10. ↑ Issa Babana El Alaoui. «Mohammed VI: un style de gouvernement», Souffles, (2003), p. 40.
  11. ↑ Dictionary of African Biography, Volumes 1-6. By Emmanuel Kwaku Akyeampong, Henry Louis Gates. (2012), p. 249.
  12. ↑ У короля Марокко родилась дочь
  13. ↑ Joseph A. Kechichian. «Power and Succession in Arab Monarchies: A Reference Guide», Lynne Rienner Publishers, (2008), p. 397.
  14. ↑ Капитонов К. Новый король Марокко Мухаммед Шестой сын Хассана Второго Бойгонӣ шудааст 3 Январ 2014  сол.
  15. ↑ В Марокко объявлена массовая амнистия в связи с рождением наследника престола
  16. ↑ Король Марокко объявил амнистию в отношении 10 тысяч заключённых
  17. ↑ Initiative Nationale pour le Développement Humain(пайванди дастнорас — таърих). 13 Январ 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 сентябри 2009.
  18. ↑ Initiative nationale du développement humain(пайванди дастнорас — таърих). 7 ноябри 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 октябри 2011.
  19. ↑ Une INDH nouvelle génération pour 2011—2015(пайванди дастнорас)
  20. ↑ В Марокко следить за соблюдением прав человека доверено бывшему политзаключённому
  21. ↑ В Марокко решили превратить секретные тюрьмы в мемориальные комплексы
  22. ↑ Работа с сотрудниками правоохранительных органов(пайванди дастнорас — таърих). 9 Декабри 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 Декабри 2010.
  23. ↑ Divorce divides Morocco and W Sahara
  24. ↑ Mohammed VI : dix ans de règne(пайванди дастнорас)
  25. ↑ Le bilan des 10 ans de règne de Mohamed VI entre progrès et frustrations(фр.)
  26. ↑ La réforme constitutionnelle portera sur des domaines aussi larges que variés(пайванди дастнорас)(фр.)
  27. ↑ В Марокко более 98 процентов избирателей проголосовало за новую конституцию

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]

  • Ошибка: не задан параметр |заглавие= в шаблоне {{публикация}}.

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Муҳаммади_VI&oldid=1383475"