Jump to content

Паноҳгоҳ

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Нақб дар ZKP "Таганский"
Паноҳгоҳи зериобӣ дар Фаронса, 1 сентябри соли 1942
Дарвоза дар нақби Лоиҳаи 131

Панҳгоҳ ё Бункер (олмонӣ: Bunker) — сохтори хуб мустаҳкамшудаи муҳофизатӣ ё мудофиавӣ мебошад, ки аксар вақт зеризаминӣ аст.

Худи калимаи "бункер" вом гирифта шудааст. Дар истилоҳи ҳарбии тоҷикӣ "паноҳгоҳ" истифода мешавад. Дар истилоҳоти англисӣ DOT (англ. pillbox ) яке аз навъҳои бункер ҳисобида мешавад.

Дар қувваҳои мусаллаҳи бисёр кишварҳои ҷаҳон пайдо шудани аслиҳаи пуриқтидор, аз қабили артиллерияи калонкалибр ва бомбаҳои чандкилограмии ҳавопаймоӣ муҳандисони ҳарбиро ба мақсадҳои мудофиавӣ водор намуд, ки воситаҳои статсионарии мудофиаи дастаҷамъиро такмил диҳанд, ки дар умқи калон ҷойгир кардани онҳо ифода ёфтааст.

Бункерҳо одатан дар зери замин бо истифода аз чоҳ ё усули зеризаминӣ сохта мешаванд, аммо онҳо метавонанд нимдафн карда шаванд ва инчунин дар ҳолати зарурӣ дар шароити мудофиа (қуттиҳои ҳабҳо) - нуқтаҳои оташфишонии дарозмуддат ё шароити сохтмон (мизи баланди обҳои зеризаминӣ, ҷинсҳои аз ҳад қавӣ, ки ин корро намекунанд) имкмедиҳад, ки иншоот зуд сохта шавад). Дар ИҶШС синоними бункер барои мудофиаи гражданй пай дар пай паноҳгоҳ аз газ, бомба ва паноҳгоҳ, иншооти муҳофизатии ЗС ГО ; истилоҳи охирин имрӯз истифода мешавад.

Бункерҳо дар давоми Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ барои ҷойгир кардани марказҳои фармондеҳӣ, марказҳои алоқа, анборҳо ва дигар иншооти муҳими ҳарбӣ васеъ истифода мешуданд. Бункерҳои Олмони фашистӣ махсусан маъруфанд: Лайри Гург, Верволф, Фюрербункер, Регенвурмлагер, ба ном бункерҳои сталинии Иттифоқи Советӣ дар Москва, вилояти Москва ва дар «пойтахти захиравӣ»-и Куйбишев ва бункерҳои киштиҳои зериобии мамлакатхои Аврупо.

Дар давраи Ҷанги Сард, бункерҳои Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ истифода мешуданд ва дар ҳолати ҷанги ҳастаӣ бункерҳои азим барои инфрасохтори фармондеҳӣ барои назорати ҳарбӣ ва давлатӣ, барои паноҳгоҳҳои ҳукуматҳо, барои манзили сарбозон, аэродромҳои зеризаминӣ ва ангарҳо барои киштиҳо ва киштиҳои зериобӣ сохта шуданд. Бункерҳои машҳури системаи огоҳкунии ҳавоии ИМА ва Канада NORAD постгоҳҳои фармондеҳии зеризаминии ИМА дар кӯҳи Шайеннро дар бар мегиранд. Иттиҳоди Шӯравӣ дар бунёди бункерҳои стратегӣ низ хеле фаъол буд, ки дар байни онҳо бункерҳои фармондеҳии Таганский ва Измайловский, бункери анбори Павелеск ва шаҳри зеризаминии бо метро-2 пайвастшуда дар Раменкии Маскав, бункерҳои флоти даставӣ ва ангарҳои дар Балаклава, шаҳри зеризаминй баъдтар дар Межгоре машҳур гардид. Хитойи маоистӣ ҳам ба ғарб ва ҳам ба ИҶШС муқобил гузошта, инчунин бункерҳои стратегӣ, монанди лоиҳаи 131 сохтанд. Режими сталинӣ дар Албания, ки аввал бо сарпарастони ИҶШС ва ҶМЧ баъдтар баста шуда, мунтазири хуҷуми ҳам аз ғарби капиталистй ва ҳам шарқи сотсиалистй буд, бо сохтани на танҳо якчанд бункерҳои калон барои қушунҳо киштиҳо, самолётҳо ва ҳукумат маълум шуд, балки шумораи рекордии (як нафар барои чор сокинон) бункерҳои хурд-пиллбокҳо ба самтҳои гуногун нигаронида шудаанд.

Диктаторҳои гуногун ба бункерҳо аҳамияти калон дода, барои сохтани онҳо маблағҳои зиёд сарф мекарданд. Масалан, тибқи маълумоти таърихӣ, Сталин ҳафт бункер сохтааст, ки аз ҷониби рӯзноманигорони муосир ба номи ӯ гузошта шудаанд. Дар охири Ҷанги Бузурги Ватанӣ, аз 16 январ то 30 апрели соли 1945, Гитлер ва Ева Браун ҳамроҳи дигар сарварони аршади фашистӣ дар Фюрербункер монданд ва дар он ҷо худкушӣ карданд ва нахостанд ба нерӯҳои шӯравӣ таслим шаванд.

Пас аз ба итмом расидани Ҷанги Сард дар Иёлоти Муттаҳида, Русия ва чанд кишвари дигар, бункерҳо як қисми фарҳангӣ пас аз апокалиптикӣ гардиданд. Бункерҳои маъруфи стратегӣ, бункерҳои маҳаллӣ дар ҳавлиҳо ва паноҳгоҳҳо дар таҳхонаҳои хонаҳо ё тасвирҳои онҳо дар бозиҳои компютерӣ, романҳо, инчунин дар бозиҳои нақшбозӣ, намоишҳо ва намоишҳо фаъолона истифода мешаванд. Бисёр бункерҳои машҳур ба осорхона табдил ёфтаанд.

Пандемияи COVID-19 афзоиши талаботро ба сохтмони бункерҳо ба вуҷуд овард, ки дар онҳо одамони сарватманд дар сурати фурӯпошии иҷтимоию иқтисодӣ аз нооромиҳои оммавӣ (зинда мондан) паноҳ бурданд [1] .

Ҳамчунин нигаред

[вироиш | вироиши манбаъ]
Яке аз беш аз 173 000 бункер дар Албания дар замони ҳукмронии Энвер Ҳоҷӣ барои муҳофизат аз ҳамлаи эҳтимолии нерӯҳои хориҷӣ сохта шудааст .
  • Сериям 5.904-26 Нашри 3. «Бункерхо ва дарвозахо. Расмҳои корӣ."