Парлумони Қазоқистон

Парлумони Ҷумҳурии Қазоқистон — мақоми қонунгузори дупалатаи Қазоқистон мебошад. Палатаи поёнӣ, ки Маҷлис ном дорад, 98 курсӣ дорад ва барои панҷ сол интихоб мешавад. Сенат палатаи болоӣ аст, ки аъзоёнаш ба мӯҳлати 6 сол интихоб мешаванд ва аз 50 нафар иборат аст.

Таърих

Дар авоили тирамоҳи соли 1994 рӯзноманигор ва собиқ номзад ба вакилии Шӯрои Олии Қазоқистон Татяна Квятковская ба додгоҳ шикоят бурда, тақозо кард, ки натоиҷи интихоботи порлумонии Қазоқистон дар соли 1994 лағв шавад. Пас аз мурофиаҳои тӯлонӣ дар моҳи марти соли 1995 Додгоҳи конститутсионии Қазоқистон иддаои Квятковскаяро 6 марти соли 1995 сарфи назар аз мухолифати президент Нурсултон Назарбоев ва раиси Шӯрои Олӣ асоснок донист.[1] Дар натиҷаи ҳукми додгоҳ, Назарбоев рӯзи 11 март фармоне содир кард, ки порлумонро (Шӯрои Олиро) пароканда кард ва ҳамаи лоиҳаҳои тасвиби онро "беэътибор" эълон кард. Аз он ҷо Қазоқистон қонунгузор надошт ва тамоми қонунҳоро фармонҳои президент муайян мекарданд.[2]

30 августи соли 1995 раъйпурсии Конститутсионии Қазоқистон баргузор шуд, ки дар он қазоқҳо ба ҷонибдории лоиҳаи нави Конститутсияи Қазоқистон овоз доданд, ки дар он парлумони нави дупалатаи иборат аз Палатаи поёнӣ ва Сенат таъсис дода мешавад.

Интихоботи Сенат бори аввал 5 декабри соли 1995 ва баъдан интихоботи думарҳила барои Ассамблея 9 декабр ва 23 декабри соли 1995 баргузор шуд. Ба ин муносибат 30 январи соли 1996 нахустин ҷаласаи якҷояи Ассамблея ва Сенат, яъне парлумон баргузор гардид.[3][4]

Дар моҳи майи соли 2007 порлумон ба Конститутсия тағйироти зиёде ворид кард, аз ҷумла тағйир додани низоми интихоботи парлумон. Дар натиҷа, низоми интихоботӣ аз намояндагии мутаносиби омехта ба рӯйхати ҳизбии мутаносиб ва маҳдудияти давраи президентӣ аз 7 ба 5 сол тағйир ёфт. Бо вуҷуди ин, он роҳро барои авторитаризми бештаре боз кард, зеро президент Нурсултон Назарбоевро аз маҳдудиятҳои мӯҳлате, ки ба ӯ имкон медод, то як умр президент боқӣ монад, озод кард.[5] Дар интихоботи порлумонии соли 2007 дар Қазоқистон ҳизби тарафдори "Нур Отан" ҳама курсиҳои баҳсбарангезро дар порлумон ба даст оварда, ҳама гуна мухолифонро аз байн бурд ва кишварро ба муддати кӯтоҳ ба як давлати якҳизбӣ табдил дод, то даме ки аҳзоби онҳо дар соли 2012 ба парлумон баргарданд.[6][7]

Моҳи майи соли 2010 парлумон ба Нурсултон Назарбоев унвони Пешвои миллатро дод.[8] Ин ба ӯ имкон дод, ки сиёсати ҳукуматро ҳатто бидуни раисиҷумҳур назорат кунад ва инчунин масуният аз таъқиб барои ҳама гуна амалҳое, ки дар давраи кораш анҷом додааст. Он инчунин тамоми дороиҳои ба Нурсултон Назарбоев ва оилаи ӯро ҳифз кардааст.[9]

Нигаред низ

• Феҳристи сарварони Қазоқистон

Пайвандҳо

• [1] Иванов, Анатолий (14 января 2016). "Парламентские выборы в Казахстане: о традиции очередных внеочередных". informburo.kz (in Russian). Retrieved 24 October 2020.
• [2] Osakwe, Christopher (2014). Анатомия гражданских кодексов России и Казахстана: биопсия экономических конституций двух постсоветских республик (in Russian). Издательство "Проспект".
• [3] "Presidential republic (since august 1995)". e-history.kz. 25 September 2013. Retrieved 25 October 2020.
• [4] "The Parliament of the Republic of Kazakhstan of the First Convocation and public figure Marat Ospanov (1996-1999)" (in Russian). 18 January 2016. Retrieved 25 October 2020.
• [5] Holley, David (19 May 2007). "Kazakhstan lifts term limits on long-ruling leader". Los Angeles Times. Retrieved 25 October 2020.
• [6] "Kazakh ruling party sweeps poll". www.aljazeera.com. 19 August 2007. Retrieved 25 October 2020.
• [7] Kilner, James (16 January 2012). "Communists and business party to enter Kazakh parliament". The Telegraph. Retrieved 25 October 2020.
• [8] Orange, Richard (12 May 2010). "Kazakhstan president granted immunity as 'Leader of the Nation'". The Telegraph. Retrieved 25 October 2020.
• [9] Nurshayeva, Raushan (15 June 2010). "Kazakh president declared Leader of the Nation". Reuters. Retrieved 25 October 2020.

Манбаъ

• Аз Википедияи форсӣ