Полисахаридҳо

Полисахаридҳо — ин гурӯҳи муҳим ва калони моддаҳои органикии синфи карбогидратҳо (карбогидратҳои мураккаб) мебошанд, ки аз миқдори зиёди воҳидҳои моносахарид (ягонаҳо) иборатанд. Онҳо тавассути пайвастҳои гликозидӣ ба якдигар пайваст шуда, молекулаҳои калонҳаҷм ва вазнинро ташкил медиҳанд.

Хусусиятҳои полисахаридҳо:

Таркиб ва сохтор:

Аз садҳо то ҳазорон молекулаи моносахарид (одатан глюкоза) иборатанд.

Сохторашон метавонад: Рост (хати) бошад — масалан, селлюлоза.

Шохадор (разветвлённый) бошад — масалан, гликоген.

Намудҳои асосии полисахаридҳо:

а) Захиравӣ:

Крахмал — полисахариди захиравии растаниҳо. Гликоген — полисахариди захиравии ҳайвонот ва одамон, ки дар ҷигар ва мушакҳо захира мешавад.

б) Сохторӣ:

Селлюлоза — дар девори ҳуҷайраи растанӣ мавҷуд буда, ба он устуворӣ мебахшад. Хитин — моддаи асосии пӯсти берунии ҳашарот ва баъзе занбӯруғҳо.

Дигар намудҳо:

Пектин, геми-селлюлоза, декстринҳо ва ғайра.

Хосиятҳо:

Дар об ҳалнашаванда ё камҳал мешаванд. Тамоми полисахаридҳо таъми ширин надоранд. Фарқият дар сохт ва хосиятҳои физикӣ ва биологии онҳо ба таркиб ва шохадории занҷирҳо вобаста аст.

Функсияҳо:

Энергетикӣ – ҳамчун захираи энергия истифода мешаванд (крахмал, гликоген).

Сохторӣ – барои сохт ва устувории девори ҳуҷайра (селлюлоза, хитин).

Ҳимоявӣ ва борбардорӣ – дар баъзе мавридҳо ҳамчун моддаҳои муҳофиз ва интиқолдиҳанда (масалан, пектинҳо).

Полисахаридҳо барои ҳаёт ва фаъолияти муътадили ҳуҷайраҳо ва организмҳо аҳамияти ниҳоят калон доранд. Онҳо на танҳо манбаи муҳими энергия мебошанд, балки барои сохт ва муҳофизати ҳуҷайраҳо низ хизмат мекунанд.