Президенти Қазоқистон
| Вебгоҳ | akorda.kz |
|---|---|
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон (қаз.: Қазақстан Республикасының Президенті; қаблан Президенти ҶШС Қазоқистон) — сарвари давлат, мансабдори олӣ ва фармондеҳи олии қувваҳои мусаллаҳи Ҷумҳурии Қазоқистон. Ваколатҳои онро боби махсуси Конститутсияи Ҷумҳурии Қазоқистон муайян мекунад.
Аз лаҳзаи таъсис ёфтани мансаб 24 апрели соли 1990 ва то 20 марти 2019, Нурсултон Назарбоев (қаз.: Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев) Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон буд [1] Ӯ бо хоҳиши худ 19 марти соли 2019 соати 19:00 истеъфо эълон кард. Аз 20 марти соли 2019 вазифаҳои Президенти Қазоқистон, тибқи конститутсия, аз ҷониби раиси сенати парлумон Қосим-Ҷӯмард Тӯқаев иҷро карда мешуд [2]. Нурсултон Назарбоев раиси Шӯрои Амният то 5 январи 2022 ва инчунин узви ҳизби "Нур Отан" боқӣ монд [3].
Дар аввал мебоист Тӯқаев то соли 2020, яъне то ба охир расидани муҳлати ваколати Назарбоев президенти Қазоқистон боқӣ мемонд. Аммо, 9 апрели соли 2019 эълон карда шуд, ки интихоботи пеш аз муҳлат ба 9 июни соли 2019 таъйин шудааст. Қосим-Ҷӯмард Тӯқаев дар интихоботи гузашта ғолиб омада, 70,96% овозҳоро ба даст овард [4] ва 12 июни соли 2019 ба кор шурӯъ кард.
Мақоми конститутсионӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон сарвари давлат, мансабдори олии он мебошад, ки самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии давлатро муайян мекунад ва Қазоқистонро дар дохили кишвар ва дар муносибатҳои байналмилалӣ муаррифӣ мекунад.
Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон, тибқи конститутсия:
- рамз ва кафили ягонагии халқ ва ҳокимияти давлатӣ, дахлнопазирии Конститутсия, ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд.
- фаъолияти ҳамоҳангшудаи ҳамаи шохаҳои ҳокимият ва масъулияти мақомоти ҳукуматро дар назди мардум таъмин менамояд.
- ҳуқуқ дорад аз номи халқ ва давлат сухан гӯяд.
Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон, шаъну шарафи ӯ дахлнопазиранд. Ҳама гуна таҳқир ба шаъну шарафи Президенти ҷумҳурӣ тибқи қонун ҷазо дода мешавад.
Таъмин, хидмат ва ҳифзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оилаи ӯ аз ҳисоби давлат сурат мегирад.
Нишони Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон
[вироиш | вироиши манбаъ]Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Ливо ва Нишони сарисинагии Президенти Ҷумҳурии Қазоқистонро дорад.
Президенти ҷумҳурӣ, аз рӯи вазифа, дорандаи ордени "Олтин Қирон" (Уқоби тилоӣ) мешавад.
Таъмини фаъолияти Президент
[вироиш | вироиши манбаъ]
Таъмин, хидмат ва ҳифзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оилаи ӯ аз ҳисоби буҷети ҷумҳуриявӣ амалӣ карда мешавад.
Ба Президенти ҷумҳурӣ музди меҳнат ва рухсатии ҳарсолаи музднок ба муҳлати чилу панҷ рӯзи тақвимӣ дода мешавад.
Дар тӯли фаъолияти худ ба Президент манзилҳо дар кишвар, хонаи истиқоматӣ дар пойтахт ва дачаи давлатӣ таъмин карда мешаванд.
Ба Президент воситаҳои нақлиёти автомобилии таъйиноти махсус, ҳавопаймоҳо ва чархболҳои махсус муҷаҳҳаз, инчунин дигар намудҳои мошинҳои махсус муҷаҳҳаз дода мешаванд.
Хизматрасонии манзилӣ ва нақлиётӣ барои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аъзои оилаи ӯ аз ҷониби Шуъбаи маъмурии Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон, инчунин тибқи салоҳияти онҳо аз ҷониби Хадамоти Амнияти Президент ва Кумитаи Амнияти Миллӣ таъмин карда мешавад.
Хизматрасонии тиббӣ, осоишгоҳӣ ва курортӣ барои Президент ва аъзои оилаи ӯ аз ҷониби Шуъбаи маъмурии Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон амалӣ карда мешавад.
Таъмини воситаҳои махсуси алоқаро Хадамоти Амнияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.
Дар тамоми давраи фаъолияти Президенти ҷумҳурӣ китобхонаи шахсӣ ва бойгонии шахсии Президенти ҷумҳурӣ ташкил ва ташаккул дода мешавад.
Муҳофизати Президент ба Хадамоти Амният вогузор карда мешавад, ки ҳамсари Президент ва аъзои дигари оила, ки якҷоя зиндагӣ мекунанд, таҳти ҳимоят қарор доранд.
Мақоми президенти собиқ
[вироиш | вироиши манбаъ]Ҳама президентҳои собиқ, ба истиснои онҳое, ки аз вазифа сабукдӯш шудаанд, унвони президенти собиқи Ҷумҳурии Қазоқистонро доранд.
Президентҳои собиқ ба таври қонунӣ аъзои якумраи Шӯрои конститутсионии ҷумҳурӣ мебошанд.
Президенти аввалини Қазоқистон
[вироиш | вироиши манбаъ]Президенти аввалини Ҷумҳурии Қазоқистон ( Нурсултон Абишевич Назарбоев мавқеи махсусе дорад, ки дар конститутсия ва қонунгузории кишвар сабт шудааст.
- Банди 5 моддаи 42 Конститутсияи Қазоқистон шартеро муайян мекунад, ки як шахс наметавонад пай дар пай зиёда аз 2 маротиба президент интихоб карда шавад, дар ҳоле ки барои президенти аввал истисно карда мешавад.
- Дар банди 4 моддаи 46 Конститутсияи Қазоқистон вазифаи махсуси Президенти якуми Ҷумҳурии Қазоқистон (Нурсултон Назарбоев) пешбинӣ шудааст: мақом ва салоҳияти ӯро на танҳо Конститутсия, балки қонуни алоҳидаи конститутсионӣ низ муайян мекунад.
- Тибқи ин қонун, президенти нахустин барои тамоми амалҳое, ки ӯ ҳангоми ҳукмронӣ содир кардааст, дахлнопазирии пурра, бечунучаро ва номуайян дорад. Вай инчунин мақоми арбоби давлатиро то охири умр, ҳуқуқи муроҷиат ба мардуми Қазоқистон, амният, алоқа, нақлиёт, дастгирии давлатии фаъолият, инчунин хонаи истиқоматӣ ва дача бо дастгирии давлат барои хидмати онҳоро нигоҳ медорад ба амволи ӯ гузаронида мешаванд; тиббӣ, осоишгоҳӣ, таъминоти нафақа ва суғурта алоҳида гуфтушунид карда мешавад. Ба ифтихори президенти аввал, ордени давлатӣ ва ҷоизаи давлатӣ таъсис дода мешавад, фонд, китобхонаи шахсӣ ва бойгонӣ таъсис дода мешавад.
Президенти ҶШС Қазоқистон ва Ҷумҳурии Қазоқистон
[вироиш | вироиши манбаъ]Феҳристи Президентҳои ҶШС Қазоқистон ва Ҷумҳурии Қазоқистон :
| № | # чанд сол | Президент | Акс | Мӯҳлати ваколати президент | Ҳамагӣ, рӯз | Ҳизб | қабила, қавм | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1 | Нурсултон Абишевич Назарбоев | 24 апрели 1990 | 1 декабри 1991 | 586 | Ҳизби коммунисти Иттиҳоди Шӯравӣ | ||
| 2 | 1 декабри 1991 | 29 апрели 1999 | 2706 | Ҳизби коммунисти Иттиҳоди Шӯравӣ | ||||
| 3 | 29 апрели 1999 | 4 декабри 2005 | 2411 | Ҳизби халқӣ-демократии «Нур Отан» | ||||
| 4 | 4 декабри 2005 | 4 апрели 2011 | 1947 | |||||
| Ҳизби халқӣ-демократии «Нур Отан» | ||||||||
| 5 | 4 апрели 2011 | 26 апрели 2015 | 1483 | |||||
| Ҳизби халқӣ-демократии «Нур Отан» | ||||||||
| 6 | 26 апрели 2015 | 20 марти 2019 | 1423 (ҷамъ 10556 ) | |||||
| 2 | 1 | Қосим-Ҷӯмард Тӯқаев | _04.jpg)
|
20 марти 2019 | 12 июни 2019 | и.в. президент 84 рӯз | ||
| 2 | 12 июни 2019 | амалкунанда | 748 | |||||
Шарҳ:
1) Нурсултон Абишевич Назарбоев сарвари Қазоқистон аз 22 июни соли 1989, вақте ки котиби якуми Кумитаи Марказии Ҳизби коммунисти ҶШС Қазоқистон интихоб гардид буд.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Нурсултан Назарбаев(ПЕРСОНАЛЬНАЯ СПРАВКА)
- ↑ Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев ушел в отставку(рус.). Радио Свобода. 19 марти 2019 санҷида шуд.
- ↑ Мария Поздеева. Президент Казахстана Назарбаев объявил об отставке(рус.). Daily Storm (19 марти 2019). 19 марти 2019 санҷида шуд.
- ↑ Оглашены предварительные итоги выборов президента Казахстана. lenta.ru. 10 июни 2019 санҷида шуд.
Пайвандҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]- Официальный сайт Президента Республики Казахстан
- Конституция Республики Казахстан 1995 года, с изменениями от 07.10.1998 и 21.05.2007 — Конституционный совет Республики Казахстан
- Конституционный закон «О Первом Президенте Республики Казахстан»(пайванди дастнорас) (недоступная ссылка) от 20 июля 2000 года — Официальный сайт президента Республики Казахстан
- Конституционный Закон Республики Казахстан «О выборах в Республике Казахстан» Бойгонӣ шудааст 12 апрели 2021 сол.
- Конституционный закон Республики Казахстан О Президенте Республики Казахстан(пайванди дастнорас) (недоступная ссылка)