Сентросома
-ru.svg)
Сентросома (аз юн.-қад. σῶμα — бадан) — органеллаи муҳими ҳуҷайравӣ аст, ки дар наздикии ядрои ҳуҷайра ҷойгир буда, дар ташкил ва идоракунии ҷузъҳои скелети дохилии ҳуҷайра, хусусан дар раванди тақсимшавии ҳуҷайра (митоз ва мейоз), нақши калидӣ мебозад.
Сохтор
[вироиш | вироиши манбаъ]Сентросома аз ду сентриол (силиндрҳои хурди микротубулӣ) иборат аст, ки ҳамдигарро дар кунҷи 90 дараҷа бурида мегузаранд. Ин ду сентриолро моддае бо номи матрикси перицентриолӣ иҳота мекунад, ки дар ташкили микротубулаҳо иштирок мекунад.
Функсияҳои асосии сентросома
[вироиш | вироиши манбаъ]Ташкили микротубулаҳо – сентросома маркази асосии ташаккули микротубулаҳо (центри ташаккули микротубулаҳо — МТОЦ) ба ҳисоб меравад.
Шакл ва ҳаракати ҳуҷайра – микротубулаҳое, ки аз сентросома сар мезананд, дар нигоҳ доштани шакл ва ҳаракати дохилии ҳуҷайра мусоидат мекунанд.
Тақсимшавии ҳуҷайра – дар вақти митоз ва мейоз, сентросомаҳо ба қутбҳои муқобили ҳуҷайра ҳаракат мекунанд ва дар ташкили верескаи тақсимшавӣ (митотикӣ) кӯмак мерасонанд.
Ориентатсия ва ҷойгиршавии органеллаҳо – бо назардошти ҷойгиршавии микротубулаҳо, сентросома ба муайян кардани мавқеи дигар органеллаҳо дар ҳуҷайра кумак мекунад.
Нуқтаи ҷолиб:
Дар ҳуҷайраҳои ҳайвонот сентросомаҳо мавҷуданд, вале дар аксари ҳуҷайраҳои растанӣ сентриолҳо ва сентросомаҳо дида намешаванд. Ба ҷои он, ташаккули микротубулаҳо аз минтақаҳои дигар сурат мегирад.
Сентросома — қисми калидии назорати ҳуҷайра аст, ки барои дуруст ва баробар тақсим шудани маводи генетикӣ дар равандҳои тақсимшавӣ ниҳоят муҳим мебошад.
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Ченцов Ю. С. Введение в клеточную биологию / Ю. С. Ченцов. — М: Академкнига, 2005. — С. 402-423. — 495 с.
- Узбеков Р. Э. , Алиева И. Б. Центросома — история изучения и новые открытия. От цитоплазматической гранулы до центрального комплекса внутриклеточной регуляции / Р. Э. Узбеков, И. Б. Алиева. — М: Издательство Московского университета, 2013. — 319 с. — ISBN 978-5-211-06551-2. Бойгонӣ шудааст 23 ноябри 2016 сол.