Тапа (Эстония)

Тапа
	Шаҳр
Тапа
	эст. Tapa
	59°16′ с. ш. 25°57′ в. д.HGЯO
Кишвар	Эстония
Вилоят	Лаане-Вирумаа
Ноҳия	Тапа
Таърих ва ҷуғрофиё
Масоҳат	17,35 км²
Минтақаи замонӣ	{{{минтақаи замонӣ}}}
Аҳолӣ
Аҳолӣ	5286 тан (2020)
Миллият	эстониҳо, русзҳо
Забони расмӣ	эстонӣ
Шиносаҳои ададӣ
Нишонаи почта	45106–45109
Нишон додан/Пинҳон кардани харита
	Error: шакли ношинохта дар сатри 2, ҳар сатр бояд бо яке аз ин дастурот оғоз шавад: default, rect, circle ё poly Тапа
	Парвандаҳо дар Викианбор

Тапа (эст. Tapa) — шаҳрест дар Эстония, маркази маъмурӣ ва қисми ҷудонашавандаи калисои Тапа, вилояти Лаане-Вирумаа. Гузаргоҳи асосии роҳи оҳан.

География ва тавсиф[вироиш | вироиши манбаъ]

Воқеъ дар шимоли Эстония. Масофа то Таллин 93 километр^[1], то маркази вилоят — шаҳри Раквере — 31 километр. Баландӣ аз сатҳи баҳр — 103 метр^[2].

Иқлим — мӯътадил. Забони расмӣ — эстонӣ. Нишонии почта: 45106-45109.

Шумораи сокинон[вироиш | вироиши манбаъ]

Тибқи барӯйхатгирии соли 2011, дар шаҳр 5896 нафар зиндагӣ мекарданд, ки аз онҳо 3494 нафар (59,3%) эстониҳо буданд^[3].

Тибқи барӯйхатгирии соли 2021, дар шаҳр 5383 нафар зиндагӣ мекарданд, ки аз онҳо 3444 нафар (64.1%) эстониҳо мебошанд^[4].

Аҳолии шаҳри Тапа^[3]^[4]^[5]:

Сол	1900	1922	1932	1943	1959	1970	1979	1989	1995	2000	2011	2021
Нафар	642	↗ 2398	↗ 4355	↘ 3792	↗ 7877	↗ 9797	↗ 10851	↘ 10439	↘ 8068	↘ 6750	↘ 5896	↘ 5383

Иқтисод[вироиш | вироиши манбаъ]

Шаҳр аз ҳисоби роҳи оҳан ва саноати ҳарбӣ зиндагӣ мекард, шумораи аҳолӣ дар соли 1989 10400 нафар буд, ки 3860 нафарашон эстонҳо буданд.

Баъди дигаргуниҳои солҳои 90-ум иқтисодиёти шаҳр ба таназзул дучор шуд. Соли 1997 ҳукумати шаҳр лоиҳаи таъсиси минтақаҳои саноатӣ оғоз намуд. Саноати металлургия инкишоф меёбад (истеҳсоли системаҳои газбарории автомобилҳоо, электромагнитҳо, сепараторҳои оҳан), дар шаҳр якчанд корхонаҳои хурд бо сохтмон, хизматрасониҳои гуногун ва гайра машғуланд. Бисёре аз сокинон дар маркази шаҳр (шаҳри Раквере) кор мекунанд. Гимназияҳои эстонию русӣ, мактаби мусиқӣ, мактаби махсуси русӣ, боғчаҳои бачагон, осорхонаи шаҳрӣ мавҷуданд.

Аҳолӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар солҳои мавҷудияти шаҳр аҳолии он то Ҷанги Дуюми Ҷаҳон зиёд шуда, аз соли 1941 то соли 1944 кам шуда, баъд то аввали солҳои 80-ум боз афзуд. Дар солҳои 1990-ум шумораи сокинони Тапа аз ҳисоби хуруҷи нерӯҳои Русия — рафтани хизматчиёни ҳарбӣ ва ғайринизомӣ ба таври назаррас коҳиш ёфт; гарчанде ки баъзеи онҳо дар Эстония, аз ҷумла, нафақахӯрони ҳарбӣ монданд. Баъдан, аз сабаби набудани кор дар ин ҷо шумораи аҳолии Taпa боз кам шуд. Таркиби этникии аҳолии шаҳрро қариб ҳама вақт аксариятро эстонҳо, дар ҷои дуюм — русҳо ташкил медоданд. Истисно давраи охири солҳои 1980 — ибтидои солҳои 1990-ум аст, ки аксарият намояндагони аҳолии русзабон буданд, ки шумораи онҳо дар пайи хуруҷи қисмҳои низомии Артиши Шӯравии собиқ ба таври назаррас коҳиш ёфт.

Сокинони намоён[вироиш | вироиши манбаъ]

Тоомас Кивисилд (таваллуд 1969) — генетики эстонӣ аст.
Дмитрий Круглов (таваллуд 1984) — футболбоз, муҳофизи тими миллии Эстония ва ФК Ряван (Боку)^[6]^[7].