Jump to content

Хонигарии Ҷағатой

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Хонигарии Ҷағатой

1225 — 1687



 

Пойтахт Almaliq[d] ва Қаршӣ
Воҳиди пул сикка
Майдон
  • 3 500 000 км²
Шакли ҳукмронӣ elective monarchy[d]
Империяи Тимуриён

Чағатой, Ҷағатой (Улуси Чағатой, Урдаи Чағатой, Давлати Чағатой) — як давлати туркӣ-муғулӣ[1] аст, ки дар соли 1224 дар Осиёи Миёна пас аз он ки Чингизхон давлати худро ба чаҳор улус тақсим кард, ташкил шудааст. Номи улус ба номи писари Чингизхон — Ҷағатой гузошта шудааст. Аз соли 1326 ислом дини расмии қабилаи Чағатой гардид. арсолҳои 1340 давлат ба Муғулистон ва Мовароуннаҳр тақсим шуд.

хонигарии Ҷағатой дар асри XIII

Соли 1224 асосгузори империяи Муғул Чингизхон давлати худро аз рӯи шумораи писаронаш ба чор улус тақсим кард. Писари дуюм Чағатой Мовароуннаҳр ва сарзаминҳои атрофи онро мерос гирифт. Улуси Чағатой пеш аз ҳама ҳокимияти пештараи Қарахитой ва Кучлуки Наймон (кишвари Хомил дар ёдгорихои муғул) ва умуман Мовароуннахрро бо ҷануби Хоразм, қисми зиёди Семиречиё ва Туркистони Шарқӣ қариб то Турфон (аз ҷумла Қошғария) фаро гирифтааст.

Вазъият баъди марги Чағатой

[вироиш | вироиши манбаъ]

Чағатой дар ҳамон соли 1241 (тибқи маъхазҳои дигар — соли 1242) хамчун Угедей вафот кард, вале каме дертар тахтро ба набераи худ Хара-Хулагу писари Мутуген васият кард.

Ҳамчунин нигаред

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. Каррыев А. История Туркменистана. — Туркменистан, 1966. — С. 69. — 534 с.
  • Бартольд В.В.Очерк дар бораи таърихи Семиречье, Фрунзе, 1943.
  • Бартолд В.В. Таърихи ҳаёти фарҳангии Туркистон, Л., 1927.
  • Шох Махмуд ибни Мирзо Фозил Чурас . Хроника. М. Илм. 1976
  • Муҳаммад Ҳайдар Дуғлат . Таърихи Рашиди .
  • Тӯлибоева Ҷ. М. Ҳукмрони улуси Чағатой (Иқтибосҳо аз “Тарих-и арбаъ улус”-и Мирзо Улуғбек) // Ахбори Маркази миллии бостоншиносӣ ва сарчашмашиносӣ. — Остона: 2011, №1-3; 2012, № 1.
  • Grousset, René The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. — New Brunswick, NJ: Rutgers University Press, 1970. — ISBN 0-8135-1304-1.
  • Biran, Michal Qaidu and the Rise of the Independent Mongol State in Central Asia. — Surrey: Curzon, 1997. — ISBN 0-7007-0631-3.
  • Пачкалов, Александр. Сарчашмаҳои бостоншиносӣ: Хонагии Чағадайд. Дар таърихи Кембриҷ империяи Муғулистон. Таҳрири Михал Биран, Донишгоҳи Ибронии Ерусалим, Ҳодонг Ким, Донишгоҳи Миллии Сеул. Матбуоти Донишгоҳи Кембриҷ, 2023. Ҷилди. II. 464-473 с.