Хромопластҳо
Хромопластҳо — органеллаҳои махсуси ҳуҷайраҳои растанӣ мебошанд, ки пигментҳои рангаи ғайрисабзро нигоҳ медоранд. Онҳо асосан дар гулҳо, меваҳо, баргҳои пиршуда ва баъзе решаҳо мавҷуд буда, ба растаниҳо рангҳои зард, норанҷӣ ва сурх медиҳанд.
Сохтор ва таркиби хромопластҳо
Хромопластҳо ба дигар пластидҳо монанд буда, пардаи дуқабата доранд ва дар дохилашон пигментҳои гуногун нигоҳ дошта мешаванд.
Пигментҳои асосии онҳо:
Каротиноидҳо – пигментҳое, ки рангҳои зард, норанҷӣ ва сурхро таъмин мекунанд (масалан, каротин дар сабзӣ, ликопин дар помидор).
Ксантофиллҳо – пигментҳои зардранг, ки дар баргҳо ва гулҳо зиёданд.
Нақши хромопластҳо дар ҳуҷайра
1.Ҷалби гардолудкунандагон – ранги дурахшони гулҳо ва меваҳо ҳашарот ва паррандаҳоро ҷалб мекунад, ки ба гардолудшавӣ ва паҳн шудани тухмҳо кӯмак мерасонад.
2.Муҳофизати растанӣ – каротиноидҳо ба растанӣ аз таъсири зараровари нурҳои ултрабунафш ҳифз мекунанд.
3.Захираи ғизоӣ – дар баъзе растаниҳо хромопластҳо ҳамчун анбори ғизо хизмат мекунанд.
4.Иштирок дар мутаҳаввилшавии пластидҳо – хлоропластҳо метавонанд ба хромопластҳо табдил ёбанд, масалан, ҳангоми пухта расидани меваҳо.
Фарқи хромопластҳо аз дигар пластидҳо
Аз хлоропластҳо – фарқ мекунанд, зеро хромопластҳо хлорофилл надоранд ва дар фотосинтез иштирок намекунанд.
Аз лейкопластҳо – лейкопластҳо ранга нестанд ва асосан барои нигоҳдории ғизо (крахмал, равған) хизмат мекунанд.
Хромопластҳо нақши муҳимро дар растаниҳо иҷро мекунанд, зеро онҳо дар раванди гардолудшавӣ, паҳншавии тухмҳо ва муҳофизати ҳуҷайраҳо аз таъсири зараровари муҳити зист иштирок менамоянд. Онҳо барои зебоии растаниҳо низ масъул буда, қисми муҳими гуногунии биологӣ мебошанд.