Шашка

Шашка
Шашка
	; Международные шашки, тахтаи 10×10
Инвентар	Доска 8×8 (10×10) клеток, шашки 12 (20) белых и 12 (20) чёрных
Бозигарон	2
Синну сол	5+
Давомнокии бозӣ	Блиц: 5 минут; Быстрые шашки (рапид): 15 минут; Классические: 45 минут (русские шашки); 1 час 20 минут (международные); Без часов; Неограниченное время
Сложность правил	Низкая
Уровень стратегии	Высокий
Влияние случайности	нет (игра с полной информацией)
Развивает навыки	Стратегическое мышление, зрительную память
	Парвандаҳо дар Викианбор

Шашка — бозии рӯимизии мантиқӣ барои ду бозигар аст, ки аз ҳаракати шашкаҳо ба таври муайян дар байни катакҳои тахтаи шашка иборат аст. Дар давоми бозӣ ҳар як бозигар шашкаҳои як ранг дорад: сиёҳ ё сафед (баъзан рангҳои дигар, ки яке торик ва дигаре равшан ҳисобида мешавад). Мақсади бозӣ гирифтани ҳама шашкаҳои рақиби худ ё пешгирӣ кардани ҳаракати онҳо (қуфл кардани онҳо) мебошад.

Қоидаҳои асосии бозӣ, ки ба ҳама навъҳои шашка дахл доранд:

Ҳамаи шашкаҳои ҳардуи бозигарони иштироккунанда пеш аз оғози бозӣ дар тахта гузошта мешаванд. Сипас, онҳо дар гирду атрофи майдонҳои тахта ҳаракат мекунанд ва дар сурати задухӯрд бо шашкаи ҳариф аз он хориҷ карда мешаванд.
Гирифтани шашкае, ки зери ҳамла қарор дорад, ҳатмист.
Фақат ду намуди шашка вуҷуд дорад: оддӣ ва малика. Дар аввали бозӣ хамаи шашкаҳо оддӣ мебошанд. Шакли оддӣ метавонад малика шавад, агар он ба қатори охирини уфуқии муқобили тахта (майдони малика) расад.
Шашкаҳои оддӣ танҳо ба пеш ба майдони дигар ҳаракат мекунанд. Маликаҳо метавонанд ҳам ба пеш ва ҳам ба ақиб ҳаракат кунанд^[1].

Таърих

Дар вақти бозии шашка
*Луис-Леополд Боиллӣ, 1803*

Таърих дар бораи ихтирои шашка маълумоти муътамад нигоҳ дошта нашудааст. Эҳтимол аст, ки бозиҳои гуногуни шашка дар тӯли таърихи инсоният мустақилона ва борҳо ихтироъ карда шудаанд, ки бо соддагии таҷҳизот ва қоидаҳо кӯмак мекунанд.

Маҷмӯи шашка, ИҶШС, тахминан солҳои 1950

Тасниф

Андозаҳои тахта

8x8 (аксари навъҳои шашка).
10×8 (80 катакӣ).
10×10 (байналмилалӣ).
12х12 (Конодоӣ).

Якум метавонад ҳам сафед ва ҳам сиёҳ ҳаракат кунад.
Малика як мураббаъ ё шумораи дилхоҳи мураббаъҳоро ҳаракат мекунад.
Қоидаҳои қабул: агар дар баъзе намудҳои шашка якчанд навъҳои мубориза вуҷуд дошта бошанд, бозигар метавонад ҳама гуна навъро интихоб кунад, дар ҳоле ки дар дигарҳо шумораи бештарро гирифтан лозим аст. Дар шашкаи чехӣ, вақте ки оддӣ ё малика метавонад барои ҳамла истифода шавад, танҳо малика бояд истифода шавад.
Қоидаҳои пешбарӣ кардани як шашкаи оддӣ ба малика: Дар қоидаи пешбарӣ кардани малика ҳангоми гузаштан аз майдони малика ҳангоми гирифтани якчанд шашкаҳои рақиб фарқиятҳо мавҷуданд. Дар баъзе қоидаҳо, чеккаш, ки дар миёнаи ҳаракат ба майдони табдилёбӣ меафтад, фавран малика мешавад ва метавонад ба сифати малика идома диҳад, дар ҳоле ки дар баъзе қоидаҳо, шашкаки оддӣ танҳо дар ҳаракати навбатӣ малика мешавад, агар ҳаракати қаблӣ дар майдони табдилдиҳӣ анҷом ёбад.

Навъҳои шашкаҳо

Навъҳои 64-катакӣ, 100-катакӣ,

Шашкабозони байналхалқӣ
Шашкаҳои фризӣ

144-катакӣ

Шашкаи Канада

Дигар навъҳо

80-ҳуҷайра (Spantsireti)

Шаблон:Шахматная диаграмма 10x8

Шаблон:Шахматная диаграмма 7x7

Нишондиҳандаҳои саҳроӣ

Қоидаҳои асосии бозӣ, ки ба ҳама навъҳои шашка дахл доранд:: Шаблон:Шахматная диаграмма 8x8Қоидаҳои асосии бозӣ, ки ба ҳама навъҳои шашка дахл доранд::

Мавқеи ибтидоӣ дар лоиҳаҳои байналмилалӣ
Ҳуҷайраҳои сиёҳ рақамгузорӣ шудаанд

Дар адабиёт ва санъат

Шеъри А.С. Пушкин « Зимистон. Дар деҳа мо бояд чӣ кор кунем? Ман вохӯрам... » (1829), ки дар он калимаҳои « Вақте ки ман дар кунҷ нишаста шашкабозӣ мекунам ».
Адам Мицкевич . Шеъри « Шашка »-ро Дмитрий Дмитриевич Минаев тарчима кардааст.
Дар шеъри Н.В.Гогол « Ҷонҳои мурда » як эпизоди бозии Чичиков ва Ноздрёв мавҷуд аст.
Фильми бисьёрсериягии « Есенин » бозии шашкабозиро нишон медихад.
Расмхои Луи-Леопольд Бойли «Бозии шашка» ва «Дар бозии шашка».

Эзоҳ

↑ Мусихин А. К. Несколько шашечных игр // Логика или фортуна? Игры для всех. — Л.: Социально-коммерческая фирма «Человек», 1990. — С. 90—92. — 191 с.

Адабиёт

Голосуев В.М. Древняя и загадочная игра. Мир шашек. — СПб.: Интеграф, 1997. — 216 с.
Шашки // Игры и развлечения. Книга 2 / Сост. Л.М. Фирсова. — М.: Молодая гвардия, 1990. — С. 89—116. — 234 с.

Мақолаҳо

Валентин. История шашек (в иллюстрациях) (24 апрели 2014). 23 май 2016 санҷида шуд.
Скирюк Д.И. История шашек ч. 12: Русские, Международные, Монреальские, 80-клеточные, Бразильские шашки (31 марти 2012). 23 май 2016 санҷида шуд.
Макаров А. К. Шашки // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Пайвандҳо

Федератсияи ҷаҳонии шашка(англ.) ( FMJD )
Федератсияи байналмилалии шашка ( IDF )
Федератсияи шашкаи Русия
Архиви маҷаллаҳои « Шашки » 1959-1991
Китобхонаи электронии Checkers // Checkers USA /webarchive/

[musihin-1] Мусихин А. К. Несколько шашечных игр // Логика или фортуна? Игры для всех. — Л.: Социально-коммерческая фирма «Человек», 1990. — С. 90—92. — 191 с.

[1]