Ғори Ҳиро
Ғори Ҳиро (ар. غار حرا) — ғорест дар кӯҳи Ҳиро, дар 4 км шимолу шарқи шаҳри Макка. Дар маъхазҳои қадимӣ фосилаи байни Ғори Ҳиро то Макка як фарсанг ё се мил зикр шудааст. Алҳол ба сабаби васеъшавии ш. Макка кӯҳи Ҳиро дохили шаҳр қарор гирифта, масофаи байни он ва Масҷидулҳаром ҳудуди 4–6 км-ро ташкил медиҳад.
Тавсифи ҷуғрофӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Кӯҳи Ҳиро дар фосилаи 1,5 км самти рости шоҳроҳи Мино – Арафот, дар баландии 560 м аз с. б. воқеъ гардида, аз Ғори Ҳиро то қуллаи кӯҳ тақр. 50 м аст. Баландии ғор 2 м, бараш 1,2 м ва дарозиаш низ тақр. 2 м. Ғори Ҳиро гунҷоиши 5 нафари нишастаро дошта, дар гӯшае аз он танҳо як нафар мегунҷад. Даҳони ғор ба самти шимол буда, аз он танҳо як нафари миёнақад гузашта метавонад. Дохили ғор аз ҳангоми тулӯъ то ғуруби офтоб равшан аст, аммо гармои сӯзон ба он нуфуз намекунад. Барои баромадан ба кӯҳ, зимнан ба Ғори Ҳиро фақат як пайроҳа вуҷуд дорад.
Ҷойгоҳи таърихӣ ва динӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Паёмбар (с), ки муддатҳо қабл аз рисолати худ ба хилватнишинӣ майлу рағбат пайдо карда буд, аз манзилаш дар Макка ҷониби кӯҳи Ҳиро раҳсипор мешуд ва чандин шабонарӯз, алалхусус дар моҳи рамазон, дар Ғори Ҳиро дар танҳоӣ ба тафаккуру ибодат мепардохт. Дар яке аз чунин лаҳзаҳо фириштаи ваҳй Ҷабраил нозил шуда, 5 ояти нахустини сураи Алақро ба вай расонд; ба ин хотир он кӯҳро Ҷабалуннур (Кӯҳи нур) ва Ҷабалурраҳма (Кӯҳи раҳмат) ҳам меноманд. Ғори Ҳиро яке аз маконҳои муътабару мутабаррики Макка ва аз осори боқимондаи асри биъсат (рисолат) ба шумор рафта, зиёрати он аз ҷумлаи амалҳои мустаҳаб (писандида) аст.
Ҳамасола дар мавсими ҳаҷ ва умра, хусусан баъди анҷом додани маносики ҳаҷ, шумори зиёди ҳоҷиёну умрагузорон ин макони муқаддасро зиёрат мекунанд.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]Ғори Ҳиро / С. Маҳмадуллоҳ // Ғ — Дироя. — Д. : СИЭМТ, 2016. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 5). — ISBN 978-99947-33-67-5.