Ҳамкории иқтисодии Осиё ва Уқёнуси Ором
Ҳамкории иқтисодии Осиё ва Уқёнуси Ором | |
|---|---|
 | |
| Маркази маъмурӣ | |
| Намуди созмон | созмони байнидавлатии байналмилаллӣ[d] |
| Санаи таъсис | 6 ноябр 1989[1] |
| Число сотрудников | |
| Веб-сайт | apec.org(англ.) |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Ҳамкории иқтисодии Осиё ва Уқёнуси Ором ( англ. The Asia-Pacific Economic Cooperation, мухтасар APEC, англ. APEC ) — Форуми иқтисодии ҳавзаи Уқёнуси Ором. Соли 1989 бо мақсади мусоидат ба ҳамкории зичи иқтисодӣ ва тиҷорати озод байни кишварҳои минтақаи Осиё ва Уқёнуси Ором таъсис ёфтааст. Ба монанди чунин субъектҳо — Иттиҳоди Аврупо ва Минтақаи тиҷорати озоди Амрикои Шимолӣ, ки дар дигар минтақаҳои ҷаҳон мавҷуданд. Айни замон ба кооператсия 21 иқтисод шомил аст. Ҳиссаи давлатҳои аъзо 40,5 фоизи ахолии сайёра, 54,2 фоизи ММД ва 43,7 фоизи тиҷорати байналмилалӣ аст.
Анҷумани кишварҳои узв дар сатҳи сарони ҳукуматҳо ҳамасола баргузор мешавад, ҷои нишаст байни ҳамаи давлатҳо доимо давр мезанад ва иваз мешавд. Хусусияти хос ин рамзи либос аст — либосхои миллии кишвари қабулкунанда.
Иқтисодҳои ширкаткунанда
[вироиш | вироиши манбаъ]APEC 21 аъзо дорад, ки аксарияти кишварҳои ҳавзаи уқёнуси Оромро ташкил медиҳанд. Ин созмон яке аз чанд созмонест, ки Тайванро (ҳарчанд бо номи заҳматталаби Тайбейи Чин ) бо ризоияти пурраи Чин дар бар мегирад. Бо вуҷуди ин, ба манфиати Чин, истилоҳи " иқтисодҳои ширкаткунанда " барои аъзоён ба ҷои маъмултарин " давлатҳои ширкаткунанда " истифода мешавад.
| Давлатҳои ширкаткунанда | соли ҳамроҳшавӣ |
|---|---|
| Австралия | 1989 |
 Бруней
|
1989 |
| Индонезия | 1989 |
| Канада | 1989 |
 Малайзия
|
1989 |
| Зеландияи Нав | 1989 |
| Ҷумҳурии Корея | 1989 |
| Сингапур | 1989 |
| ИМА | 1989 |
 Таиланд
|
1989 |
| Филиппин | 1989 |
 Ҷопон
|
1989 |
 Hong Kong, Ҳонконг ҶМЧ
|
1991 |
| Ҷумҳурии Мардумии Чин | 1991 |
| Тайван | 1991 |
| Мексика | 1993 |
| Папуа Гвинеяи Нав | 1993 |
| Чили | 1994 |
| Вйетнам | 1998 |
| Перу | 1998 |
| Русия | 1998 |
Ҳиндустон бо вуҷуди ҳаммарзи уқёнуси Ором бошад ҳам барои узвият дар ин созмон муроҷиат карда буд. Дар аввал, аризаи он аз ҷониби Иёлоти Муттаҳида, Ҷопон ва Австралия дастгирӣ карда шуд. Аммо бо чанд сабаб ба ин созмон пазируфта нашуд ва то охири соли 2010 барои қабули аъзои нав мораторий эълон шуд.
Ба ғайр аз Ҳиндустон боз даҳҳо кишварҳои дигар хоҳиши ҳамроҳ шуданро баён карданд. Аз ҷумла: Муғулистон, Покистон, Лаос, Бангладеш, Коста-Рика, Колумбия, Эквадор . Гуам низ дар пайравӣ аз Ҳонконг ва Чин кӯшиш мекунад, ки узви комилҳуқуқ ба ғайр аз Иёлоти Муттаҳида шаванд.
Принсипҳои фаъолият
[вироиш | вироиши манбаъ]- шарикии баробар;
- майл ба муколамаи ошкоро ва ба даст овардани муросо дар муҳокимаи масъалаҳои муҳимтарин;
- Манфиати ҳамдигарии ҳамкории иктисодӣ бо назардошти кишварҳои тараққиёбанда.
Сохтори ташкили кор
[вироиш | вироиши манбаъ]- Вохӯриҳои сатҳи баланд
- Маҷлисҳои вазирон
- Маҷлисҳои роҳбарони олимартаба
- Гурӯҳи ходимони намоён
- Форуми тиҷоратии Уқёнуси Ором
- Кумитаи тиҷорат ва сармоягузорӣ
- Комитети буҷавӣ ва маъмурй
- Гурӯҳҳои корӣ
- Котибот
- Кумитаи иқтисодӣ
Саммитҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]Мулоқотҳои солонаи [3] сатҳи баланди раҳбарони APEC:
| Сол | # | Кишвар | Ҷой | |
|---|---|---|---|---|
| 1989 | 1 | Австралия | Канберра | |
| 1990 | 2 | Сингапур | Сингапур | |
| 1991 | 3 | Південна Корея | Сеул | |
| 1992 | 4 | Таиланд | Бангкок | |
| 1993 | 5 | ИМА | Ҷазираи Блейк | |
| 1994 | 6 | Индонезия | Богор | |
| 1995 | 7 | Ҷопон | Осака | |
| 1996 | 8 | Филиппин | Маніла, Субік | |
| 1997 | 9 | Канада | Ванкувер | |
| 1998 | 10 | Малайзия | Куала-Лумпур | |
| 1999 | 11 | Зеландияи Нав | Окленд | |
| 2000 | 12 | Бруней
|
Бандар-Сери-Бегаван | |
| 2001 | 13 | Чин | Шанхай | |
| 2002 | 14 | Мексика | Лос-Кабос | |
| 2003 | 15 | Таиланд
|
Бангкок | |
| 2004 | 16 | Чили | Сантяго | |
| 2005 | 17 | Ҷумҳурии Корея | Пусон | |
| 2006 | 18 | Вйетнам | Ханой | |
| 2007 | 19 | Австралия | Сидней | |
| 2008 | 20 | Лима | ||
| 2009 | 21 | Сингапур | Сингапур | |
| 2010 | 22 | Ҷопон
|
Йокогама | |
| 2011 | 23 | ИМА | Гонолулу | |
| 2012 | 24 | Русия | Владивосток | |
| 2013 | 25 | Індонезия | Бали | |
| 2014 | 26 | Чин | Пекин | |
| 2015 | 27 | Филиппин | Пасай | |
| 2016 | 28 | Перу | Лима | |
| 2017 | 29 | Вйетнам | Дананг | |
| 2018 | 30 | Папуа Гвинеяи Нав | Порт-Морсби | |
| 2019 | 31 | Чили | Сантяго | |
| 2020 | 32 | Малайзия | Куала-Лумпур (розміщено віртуально)[4] | |
| 2021 | 33 | Зеландияи Нав | Окленд (розміщено віртуально)[5] | |
| 2022 | 34 | Таиланд
|
Бангкок | |
| 2023 | 35 | ИМА | [[Сан-Франсиско] | |
| 2024 | 36 | Перу | Куско | |
| 2025 | 37 | Буде оголошено | Південна Корея | Сеул |
| 2026 | 38 | Бруней
|
Бандар-Сери-Бегаван |
Ҳамчунин нигаред
[вироиш | вироиши манбаъ]- Совети ёрии хамдигарии иктисодии укьёнуси Ором
- Саммити APEC 2011
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ https://www.apec.org/meeting-papers/annual-ministerial-meetings/1989/1989_amm
- ↑ https://www.apec.org/about-us/apec-secretariat/employment
- ↑ APEC/History. 25 квітня 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 листопада 2014.
- ↑ Apec leaders' summit to be virtual (4 вересня 2020). Проверено 5 квітня 2021.
- ↑ New Zealand to host virtual APEC in 2021(англ.). The Beehive.
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- А. М. Нусха . Ҳамкории иқтисодии Осиё ва Уқёнуси Ором // Энсиклопедияи дипломатии Украина : Дар 2 ҷилд. /Муҳаррир: Л. ДАР. Хуберский (раис) ва дигарон. - Киев: Дониши Украина, 2004. — чилди. 1.— 760 с.— ISBN 966-316-039-X
Пайвандҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]- Ҳамкории иқтисодии Осиё ва Уқёнуси Ором Бойгонӣ шудааст {{{2}}}. // APEC
- [1]Ҳамкории иқтисодии Осиё ва Уқёнуси Ором // Митна енциклопедія : соати 3 ҳамин тавр. / мухаррир: И. Г. Бережнюк (мухаррири масъул) ва дигарон. ; Институти давлатии тадкикоти илмии корхои гумрук. — нашри 2. —