Титан (элемент): Тафовут байни таҳрирҳо
х Bot: Add chemistry element box |
х ислоҳи вожаҳо using AWB |
||
| Сатри 13: | Сатри 13: | ||
== Адабиёт == |
== Адабиёт == |
||
Сбор и обработка вторичного сырья цветных металлов : Учебник для вузов по специальности "Металлургия металлов" / Г. А. Колобов, В. Н. Бредихин, В. М. Чернобаев |
Сбор и обработка вторичного сырья цветных металлов : Учебник для вузов по специальности "Металлургия металлов" / Г. А. Колобов, В. Н. Бредихин, В. М. Чернобаев. – М. : Металлургия, 1993. – 288 с. |
||
== Инҷоро ҳам бингаред == |
== Инҷоро ҳам бингаред == |
||
| Сатри 19: | Сатри 19: | ||
{{Умуми}} |
{{Умуми}} |
||
{{Химия-нопурра}} |
{{Химия-нопурра}} |
||
[[Гурӯҳ:Унсурҳои химиявӣ]] |
[[Гурӯҳ:Унсурҳои химиявӣ]] |
||
Нусха 13:14, 23 ноябри 2021
| 22 | Титан
|
47,867 | |
| 3d24s2 | |
Титан (лот. Titanium) - ба шарафи писарҳои худозан Гей номгузорӣ карда шудааст. Титан металли нуқрагун, сабук, устувор, ёзандаи мураккабгудоз буда, дар ҳарорати 19330С гудохта шуда, дар 35600С меҷўшад. Титан аз рўи хусусиятҳои табииаш металли абадӣ буда, аввалин бор табиатшиноси инглис У.Грегорӣ (с.1791) дар маҳаллаи Менакан (Корнуолл) намунаи минералҳои титандорро ҷамъ оварда, онҳоро менакан номид. Кимиёшиноси олмонӣ М.Клапрот (с.1795) ин металлро ба шарафи писарони ривоятии Худои Замин – Титан ном дод. Титани металлиро олими рус Д.К.Кириллов (с.1875), баъдан свидиҳо Нилсон ва Петерсон (с.1887) ва кимиёшиносони амрикоӣ Хантер (с.1910) ва Ҳолландӣ Ван-Аркелу де-Бур бо шакли тоза истеҳсол намуданд. Титани тоза металлро ба техника роҳ кушод, алалхусус тозагии металл сифати онро муайян мекунад.
Хўлаҳои титан аз 3 то 5 маротиба аз хўлаҳои алюминий ва магний устувортар мебошанд. Ду намуди титан дар саноат истифода мешаванд: ба шакли диоксид (56%), чун пигменти титан барои истеҳсоли лак, ранги сафед (белила) ва сири металл ва дар қоғазбарорӣ чун унсури пуркунанда, истеҳсоли пластмасса, маснуоти резинӣ ва ҳамчун металли сабук, устувор ва ба зангзанӣ тобовар дар саноати авиакоинотӣ истифода мешавад. Дар соҳаи истеҳсоли техникаи ҳарбӣ, асбобҳои талаботи ҳамарўза ва молҳои варзишӣ (кўҳнавардӣ, сайёҳӣ, ҷавгонҳо барои бозии голф), қолиби соату телефонҳо ва айнаки чашм ба кор бурда мешавад. Дар техникаи кайҳонӣ аз хўлаҳои титан кўпҳо барои нигоҳ доштани захираи оксиген ва гидроген дар ҳолати ҳарорати аз ҳад зиёд паст тайёр мекунанд. Солҳои охир титан дар тайёрасозӣ, мушаксозӣ, мошинасозӣ, киштисозӣ, реакторҳои ядроӣ истифода мешавад. Титан хосияти кашишхўрии баланд ва сахтӣ дошта, 0,1% он дар таркиби пўлод сифати онро баланд мегардонад. Карбиду нитридҳои титан барои тайёр кардани маводи сайқалдиҳанда истифода мешаванд.
Адабиёт
Сбор и обработка вторичного сырья цветных металлов : Учебник для вузов по специальности "Металлургия металлов" / Г. А. Колобов, В. Н. Бредихин, В. М. Чернобаев. – М. : Металлургия, 1993. – 288 с.
Инҷоро ҳам бингаред
|
Ин мақолаи хурд химия аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед. |
- ↑ titanium - definition of titanium in English | Oxford Dictionaries. Oxford University Press (2017).
- ↑ (2016) «Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)». Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
- ↑ Andersson, N. (2003). «Emission spectra of TiH and TiD near 938 nm». J. Chem. Phys. 118 (8). doi:10.1063/1.1539848. Bibcode: 2003JChPh.118.3543A.
- ↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.