Ғуриён: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added

Inline

Нусха 17:35, 25 Декабри 2012

Ғуриён – сулолаи суннимазҳаби тоҷикон, аз хонадани Шонасбониён, (Сури ибни Муҳаммад сарвари қабилаи вилояти Мандеши кишвари Ғур) мебошад.

Сари қудрат омадани Ғуриён

Охири асри ХI дар Ғур айёми барrароршавии муносибати феодалӣ буд. Дар нимаи дувуми асри ХI ва нимаи аввали асри ХII доираи ҳокимияти маликҳои вилояти Мандеш хеле вусъат пайдо намуда, ба тамоми Ғур паҳн гардид. Дар миёнаҳои асри ХII давлати феодалии Ғуриҳо таъсис ёфт. Ҳокимони Ғур баъзе ваrтҳо исман ба шинохтани ҳокимияти олии Ғазнавиён маҷбур шуда бошанд ҳам, вале дар зарфи чандин даҳсолаҳо бар зидди ин сулола мубориза бурдаанд. Ниҳоят, онҳо заиф шудани давлати ғазнавиро фурсати мусоид дарёфта, истиқлолияти худро аз нав ба даст оварданд ва дар аҳди ҳукмронии Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ ба rувваи бузурге соҳиб гардиданд.

Ин буд, ки Баҳромшоҳ (яке аз охирин султонони uазнавb) аз афзудани иrтидори Ғуриҳо ва шe[рат ёфтани Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ тарсида, вайро бо роҳи фиреб ба Ғазна биёвард ва ба ҳабс гирифта, пас аз чанде заҳр дода ҳалок намуд. Бо вуxуди ин, дигарбора тасарруф кардани давлати Ғур ба Баҳромшоҳ муяссар нагардид. Баҳромшоҳи Ғазнави дар чанд муҳорибаи шадиде, ки байни e ва бародарони Rутбиддин ба амал омаданд, якзайл шикаст хӯрд. Асосгузори давлати Ғуриён Алоуддин Ҳусейн (Ҷаҳонсӯз) соли 1150 ба Баҳромшоҳи Ғазнавӣ шикасти ҳалкунанда расонида шаҳри Ғазнаро забт намуд ва оташ зад (аз инҷо лақаби Алоуддин Ҳусейн Ҷаҳонсӯз пайдо щудааст). Вале муборизаи Ғазнавиён ва Ғуриҳо бо ин ҳама ба итмом нарасид. Дар соли 1186–87 бародарзодаи Алоуддин - Ғиёсиддин Муҳаммади Ғурb дар яке аз xанг[о охирин хонадони uазнавb, [окими Ло[ур - Хисравмаликро асир карда, ба пойтахти давлати Ғур - Фирӯзкӯҳ фиристод. Бо ҳамин салтанати Ғазнавиён тамоман аз миён бардошта шуд. Ғуриҳо ҳокимияти Ғазнавиёнро барҳам дода, ҳукмрони давлати бузурге гардиданд, ки дере нагузашта [удуди он дар натиxаи футуҳоти минбаъдаи онҳо хеле вусъат пайдо намуд. Маркази ин давлат ҳамоно Ғур буд.^[1]

Нашъу намои давлат

Султонони Ғур қувваи зиёдеро ташкил мекарданд. Дар ихтиёри онҳо қӯшуни пуршуморе буд, ки дастаҳои низомии қабилаҳоро низ дар бар мегирифт. Uайр аз ин, онҳоро ашрофи феодалии тоҷик дар кӯҳистони Бадахшон ва ҳавзаи дарёи Аму пуштибонӣ менамуданд. Дар охири асри ХII маҳалҳои ҷанубии Тоҷикистон) ва Ӯзбекистони кунунй, аз ҷумла, ноҳияи Вахш, Чағониён, Шуғнон ва Вахон ба ҳайъати давлати Ғуриҳо дохил карда шуданд. Солҳои 1152–1206 дурахшонтарин давраи таърихи мамлакати Ғуриҳо ҳисоб мешавад. Пешрафти бузурги иrтисодӣ ва мадании давлати Ғуриҳо низ ба ҳамин давра алоқаманд аст. Лекин азбаски мамлакати Ғуриҳо нисбат ба дигар маҳалҳои Осиёи Миёна хеле ақибмонда буд, ин пешравй дер давом накард.^[2]Давлати Ғуриён солҳои 1150 – 1215 арзи ҳастӣ намудааст.

Пайвандҳои беруна

Таърихи Тоҷикистон

Адабиёт

↑ Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414
↑ Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414

Ин мақолаи хурд аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед.
Дар сурати имкон ин ёддошт бояд дақиқтар ҷойгузин шавад.

[1] Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414

[2] Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414

[1]

[2]

@@ Сатри 1: / Сатри 1: @@
-'''Ғуриён''' – сулолаи суннимазҳаби тоҷикон,  аз хонадани Шонасбониён, (Сури ибни Муҳаммад сарвари қабилаи вилояти Мандеши кишвари Ғур) мебошад. Асосгузори давлати Ғуриён Алоуддин Ҳусейн (Ҷаҳонсӯз) соли 1150 ба Баҳромшоҳи Ғазнавӣ шикасти ҳалкунанда расонида шаҳри Ғазнаро забт намуд ва оташ зад (аз инҷо лақаби Алоуддин Ҳусейн Ҷаҳонсӯз пайдо щудааст).
+'''Ғуриён''' – сулолаи суннимазҳаби тоҷикон,  аз хонадани Шонасбониён, (Сури ибни Муҳаммад сарвари қабилаи вилояти Мандеши кишвари Ғур) мебошад.
+=== Сари қудрат омадани Ғуриён ===
+Охири асри ХI дар Ғур айёми барrароршавии муносибати феодалӣ буд. Дар нимаи дувуми асри ХI ва нимаи аввали асри ХII доираи ҳокимияти маликҳои вилояти Мандеш хеле вусъат пайдо намуда, ба тамоми Ғур паҳн гардид. Дар миёнаҳои асри ХII давлати феодалии Ғуриҳо таъсис ёфт.
+Ҳокимони Ғур баъзе ваrтҳо исман ба шинохтани ҳокимияти олии Ғазнавиён маҷбур шуда бошанд ҳам, вале дар зарфи чандин даҳсолаҳо бар зидди ин сулола мубориза бурдаанд. Ниҳоят, онҳо заиф шудани давлати ғазнавиро фурсати мусоид дарёфта, истиқлолияти худро аз нав ба даст оварданд ва дар аҳди ҳукмронии Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ ба rувваи бузурге соҳиб гардиданд.
+Ин буд, ки Баҳромшоҳ (яке аз охирин султонони uазнавb) аз афзудани иrтидори Ғуриҳо ва шe[рат ёфтани Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ тарсида, вайро бо роҳи фиреб ба Ғазна биёвард ва ба ҳабс гирифта, пас аз чанде заҳр дода ҳалок намуд.
+Бо вуxуди ин, дигарбора тасарруф кардани давлати Ғур ба Баҳромшоҳ муяссар нагардид. Баҳромшоҳи Ғазнави дар чанд муҳорибаи шадиде, ки байни e ва бародарони Rутбиддин ба амал омаданд, якзайл шикаст хӯрд. Асосгузори давлати Ғуриён [[Алоуддин Ҳусейн]] (Ҷаҳонсӯз) соли 1150 ба Баҳромшоҳи Ғазнавӣ шикасти ҳалкунанда расонида шаҳри Ғазнаро забт намуд ва оташ зад (аз инҷо лақаби Алоуддин Ҳусейн Ҷаҳонсӯз пайдо щудааст).
+Вале муборизаи Ғазнавиён ва  Ғуриҳо бо ин ҳама ба итмом нарасид. Дар соли 1186–87 бародарзодаи Алоуддин - Ғиёсиддин Муҳаммади Ғурb дар яке аз xанг[о охирин хонадони uазнавb, [окими Ло[ур - Хисравмаликро асир карда, ба пойтахти давлати Ғур - Фирӯзкӯҳ фиристод. Бо ҳамин салтанати Ғазнавиён тамоман аз миён бардошта шуд. Ғуриҳо ҳокимияти Ғазнавиёнро барҳам дода, ҳукмрони давлати бузурге гардиданд, ки дере нагузашта [удуди он дар натиxаи футуҳоти минбаъдаи онҳо хеле вусъат пайдо намуд. Маркази ин давлат ҳамоно Ғур буд.<ref>Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414</ref>
+=== Нашъу намои давлат ===
+Султонони Ғур қувваи зиёдеро ташкил мекарданд. Дар ихтиёри онҳо қӯшуни пуршуморе буд, ки дастаҳои низомии қабилаҳоро низ дар бар мегирифт. Uайр аз ин, онҳоро ашрофи феодалии тоҷик дар кӯҳистони Бадахшон ва ҳавзаи дарёи Аму пуштибонӣ менамуданд. Дар охири асри ХII маҳалҳои ҷанубии Тоҷикистон) ва Ӯзбекистони кунунй, аз ҷумла, ноҳияи [[Вахш]], [[Чағониён]], [[Шуғнон]] ва [[Вахон]] ба ҳайъати давлати Ғуриҳо дохил карда шуданд.
+Солҳои 1152–1206 дурахшонтарин давраи таърихи мамлакати Ғуриҳо ҳисоб мешавад. Пешрафти бузурги иrтисодӣ ва мадании давлати Ғуриҳо низ ба ҳамин давра алоқаманд аст. Лекин азбаски мамлакати Ғуриҳо нисбат ба дигар маҳалҳои Осиёи Миёна хеле ақибмонда буд, ин пешравй дер давом накард.<ref>Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414</ref>[[Ғуриён|Давлати Ғуриён]] солҳои 1150 – 1215 арзи ҳастӣ  намудааст.
-Ҳукумронии сулолаи Ғазнавиён дар [[Хуросон]] барҳам дода шуд ва давлати дуюми тоҷикон - [[Ғуриён|Давлати Ғуриён]] дар Хуросон таъсис дода шуд. [[Ғуриён|Давлати Ғуриён]] солҳои 1150 – 1215 арзи ҳастӣ  намудааст.
 == Пайвандҳои беруна ==
-*[http://www.tarih.tj/ ТаърихиТоҷикистон]
+*[http://www.tarih.tj/ Таърихи Тоҷикистон]
+==Адабиёт==
+<references />
 {{ҷавона}}