Исфара: Тафовут байни таҳрирҳо
| Сатри 44: | Сатри 44: | ||
== Саноат ва истеҳсолот == |
== Саноат ва истеҳсолот == |
||
Корхонаҳои саноатиаш: калонтарин дар |
Корхонаҳои саноатиаш: калонтарин дар ҷумхури ва Осиёи Маркази комбинати консервабарори, ки ба коркарди меваю сабзавот омодааст, комбинати гӯшт, заводҳои шир, нон, спирт, рангҳои минералӣ, асбобҳои рӯшноидиханда, маснуоти оҳану бетонӣ, кимиё. гидрометаллургӣ, чинӣ, фабрикаи мебел, комбинати масолеҳи бинокорӣ, идтиҳодияҳои дӯзандагии «Моҳира», «Шаҳло», идтиҳодияҳои механиконидаи сайёр, ширкати «Бинокор», ташкилотҳои сохтмонии «Таъмир-1» мебошанд. Дар Исфара матбаа, коллеҷи технологӣ, 7 мактаби таҳсилоти ҳамагони, 3 гимназия, 2 литсей, коҳи фарҳанг, хонаи маданият, театри халқӣ, 8 китобхона, хонаи пешоҳангон, марказҳои илмию тарбиявӣ, 3 беморхона, таваллудхона, дорухона, 11 бунгоҳи тибби ва ғайраҳо мавҷуданд. Осоишгоҳи «[[Зумрад]]» яке аз беҳтарин ва калонтарин курортҳои ҷумхурӣ ва Осиёи Марказӣ мебошад. Боғи маданият ва истироҳатӣ ба номи Сайфи Исфарангӣ ҷойи дӯстдоштаи шаҳрвандон аст. |
||
== Кишоварзӣ == |
== Кишоварзӣ == |
||
Нусха 23:29, 10 май 2013
| Исфара | |
| [[Акс:{{{Харита}}}|center|200px]] | |
 | |
| Нишон {{{Нишон}}} | |
| Вилоят: | Суғд |
|---|---|
| Замони таъсис: | 1933 |
| Шаҳр аз: | Исфара |
| Координатаҳо: | ?? с.ш.; ?? в.д. |
| Иқлим: | |
| Масоҳат (га): | ?? |
| Паҳноӣ(км): | {{{Паҳноӣ}}} |
| Дарозӣ (км): | {{{Дарозӣ}}} |
| Аҳолӣ, ҳазор нафар: | ?? |
| Коди телефонӣ: | +992 ?? |
| Нишонаи почта: | 735920 |
| Вақт: | UTC +5 |
Исфара дар шимоли Тоҷикистон, дар Вилояти Суғд (Ленинобод) ҷойгир шудааст. Номи аввали ин шаҳри зебоманзар Асбара[1] буд. Ин шаҳри зебоманзар бо вилояти Боткони Кирғизистон ва Фарғонаи Узбакистон ҳамсарҳад аст. Исфара шаҳри хеле зебо мебошад. Дар Исфара бисьёр фабрикаю корхонаҳо фаъолият мекунанд.
Дар Исфара беш аз 40 намояндагони миллатҳои гуногун умр ба сар мебаранд. Шаҳрчаҳои хурд ба монандаи Нафтобод ва Шӯроб дар дохили ҳамин ноҳия ҷойгир шудаанд. Аз Исфара то Конибодом 30км мебошад.
Бо Осоишгоҳои Зумрад ва бо зардолузорҳояш дар ҷумҳури ва берун аз он хеле машҳур аст.
ИСФАРА яке аз шаҳрҳои ободу зебои вилояти Суғди ҶТ аст, ки дар ҳавзаи қаторкуҳҳои рангоранги Туркистон, дар хамии Исфараю Лаккон (аз сатҳи баҳр 800 м баланд) ҷойгир аст. Аз байни шаҳр дарёи шӯху пуртуuёни Исфара ҷори мебошад.
Таърих
Исфара таърихи бою рангин дорад. Яке аз қадимтарин шаҳрҳост. Дар ибтидо Асбара, Аспраха, Истпари, Истфаро, Испара ном доштани он ривоятҳо мавҷуданд. Шаҳр бо номи Исфара нахустин маротиба дар асари «Таърихи Табарӣ» (асри Х) зикр шудааст. Дар бораи Исфара дар китоби академик Бобоҷон Ғафуров «Тоҷикон» ҳам маълумоти саҳеҳ вуҷуд дорад. Бозёфтҳои ҳафриёти (археологи), ки аз гузаштаи дуру наздики шаҳр дарак медиҳанд, дар осорхонаи Исфара махфузанд. Осорхона дар бинои таърихи - Eрда ҷойгир аст. Мувофики акидахои олимон, Исфараи асримиёнаги аз замонхои Бобур то асри Х1Х дар мавзеи имрузаи Навгилем чойгир буд. Солхои 30-40 асри Х1Х бо сабабхои номаълум (шояд оби зах бошад) хароб гардидааст. Мардум ба rисми uарбии он, ки Исфара ё Шаҳрак ном дошт, мекучанд. Шахрак дар сохили рости дарё аз гарб ба шарк бо зиёда аз 4км дарозию тахминан 1 км бар ва дар сохили чап бошад, 1 км дарозию 200 м бар (440 га) тул кашида буд. Маркази Исфара Rалъа ном дошта, дар кисмати чанубии он Урда, дар шимол мадрасаи Калъа бо 16 хонакоху хучра, дар канори шахр мадрасаи Хочиён бо 13 хонакаху хучра ва дар марказ растаи дуконхои савдогарону устохонахои косибон чой гирифта буданд.Соли 1871 дар Исфара 16 кассоб, 6 чойхоначи, 42 дукондори майда, 8 савдогари моли сурх, 5 намадфуруш, 3 табакфуруш; дар ибтидои асри ХХ 200 дукон; соли 1914 209 фурушгох ва 8 корвонсарой мавчуд буданд.аз хама дехаи серахолии Исфара Ворух буда зиёда аз 33 000 ахоли мавчуд аст.Чойхои таърии он да Чорку ва Навгилем мавчуданд,мисол Мадрасаи Абдуллохон дар Навгилем
Аҳолӣ
Гузарҳои истиқомати дар Исфара маҳалла ном доштанд. Шаҳр аз 31 маҳалла иборат буда, 11-тои онҳо дар шаҳр ва 20-тоашон дар Шаҳрак ҷой гирифта буданд. Аҳолии ҳар як гузар аз ду-се маҳаллаҳои истиқомати иборат буда, ҳар як гузар сардори худро дошт, ки онро дар гузашта «элликбошӣ» меномиданд. Дар ибтидои солҳои 70-уми асри Х1Х дар Исфара 200 ҳавлӣ, 1878-1880 390 ҳавлӣ, 1907 – 750, 1917 – 1051 ҳавлӣ мавҷуд буданд Дар ибтидои асри ХХ дар шаҳрак 38 масчид амал мекард, ки 11- тои он дар охири асри Х1Х ва ибтидои асри ХХ бунёд ёфтаанд. Аҳоли соли 1880 дар Исфара 1950 нафар, 1907 – 3950, 1917 – 6,7 ҳазор нафарро ташкил мекард, ки асосан тоҷикон буданд. Исфара дар асрҳои 11-13 аз ҷиҳати иқтисоди хеле пеш рафта буд. Бобур (1483-1530) Исфараро шаҳри асосии вилояти Исфара донистааст. Асри 16 дар Исфара сохтмони биноҳои калон (масчиду мадрасаҳо) ривоҷ меёбанд, ки айни замон онҳо ба сифати ёдгориҳои таърихи ҳифз карда мешаванд. Исфара дар асри 18 боргоҳи хони Хуҷанд буд. Дар натиҷаи ҷангҳои дохилии хонигариҳои Бухорою Хуҷанд (ох. а. 18 ва ав. а. 19) иқтисодиёти шаҳр ба пастравӣ ниҳод ва баъзе иншоотҳои таърихӣ, аз ҷумла Қалъаи Боло хароб шуда, аз байн рафтанд. То ғалабаи Инқилоби Октябр Исфара тобеи хонигарии Қӯқанд буд. Соли 1929 ба ҳайати РСС Тоҷикистон дохил шуда ва соли 1952 номи шаҳрро гирифт.
Мувофиқи баъзе маълумотхои таърихи, маънои (топонимикаи)Исфараро чунин шарх медиханд: "Искандари Мақдуни хангоми забти Осиёи Миёна, аз даште гузашта ба мулке расид, ки он чо монанди биҳишт буд- дарёи шӯхобу шириноб, хамачо сабзу хуррам. Хамин дам Искандар нидо баровард: "Ас бара"-Чи зебо!" Ин маҳал дар хақиқат зебо буда, обу хавои форами он бисёр одамонро шифо мебахшад. Бехуда дар он ҷо осоишгоҳи "Зумрад" бунёд нашудааст.
Нақлиёт
Нақлиёти автомобилӣ И.-ро бо шаҳрҳои Конибодом, Хуҷанд ва Бодкони Ҷумҳурии Қирғизистону Қӯқанду Тошканди давлати Ӯзбекистон мепайвандад. Майдони ҳавоӣ дорад. Аз И. то пойтахти Тоҷикистон 449 км ва то ш. Хуҷанд 107 км, то истгоҳи роҳи оҳани ш.Конибодом 37 км аст. Шохаи роҳи оҳани Конибодом-Душанбе, ки то шаҳраки Шeроб тӯл кашидааст, аз Исфара мегузарад. Алҳол 38319 наф. (2003) аҳолӣ дорад, ки аксариятро тоҷикон ташкил медиҳанд. Иқлимаш мӯътадил, дар тобистон гарм, дар зимистон сард. Миқдори боришоти солона 126 мм, И. яке аз марказҳои кишоварзӣ, боғдорӣ ва саноатии мамлакат аст. Асосан саноати хӯрокворӣ, масолеҳи бинокорӣ, химия ривоҷ ёфтааст.
Саноат ва истеҳсолот
Корхонаҳои саноатиаш: калонтарин дар ҷумхури ва Осиёи Маркази комбинати консервабарори, ки ба коркарди меваю сабзавот омодааст, комбинати гӯшт, заводҳои шир, нон, спирт, рангҳои минералӣ, асбобҳои рӯшноидиханда, маснуоти оҳану бетонӣ, кимиё. гидрометаллургӣ, чинӣ, фабрикаи мебел, комбинати масолеҳи бинокорӣ, идтиҳодияҳои дӯзандагии «Моҳира», «Шаҳло», идтиҳодияҳои механиконидаи сайёр, ширкати «Бинокор», ташкилотҳои сохтмонии «Таъмир-1» мебошанд. Дар Исфара матбаа, коллеҷи технологӣ, 7 мактаби таҳсилоти ҳамагони, 3 гимназия, 2 литсей, коҳи фарҳанг, хонаи маданият, театри халқӣ, 8 китобхона, хонаи пешоҳангон, марказҳои илмию тарбиявӣ, 3 беморхона, таваллудхона, дорухона, 11 бунгоҳи тибби ва ғайраҳо мавҷуданд. Осоишгоҳи «Зумрад» яке аз беҳтарин ва калонтарин курортҳои ҷумхурӣ ва Осиёи Марказӣ мебошад. Боғи маданият ва истироҳатӣ ба номи Сайфи Исфарангӣ ҷойи дӯстдоштаи шаҳрвандон аст.
Кишоварзӣ
Кишоварзони исфараги дар парваришу истеҳсоли uалла, пилла, сабзавот, меваҳои хушку тар шуҳратёранд. И. макони зардолуҳои навъҳои гуногун: мирсанxари, хурмои, тоxибойи, rандак, исфарак, субхони, рухи xонон, нишони, абрикос, ширпайванд, лоларух ва uайрахо мебошад, заминҳои корам ва боuу бeстонҳои шахр аз дарёи Исфара, xeйхои Паст, Зарбоф, Чилгази, Сари Осиё, Матпари ва канали ба номи С. Юлдошев обёри мешаванд.
ИСФАРА, уезд(1869), вулус(1898), ноҳия (1937), шахр(1959). Дар ҳайати генерал-губернатори Туркистон уезди Исфара ташкил ёфта, 29 июли с. 1869 сардори уезди Исфара тасдиr карда шуд. 12 марти соли 1881 уезди Исфара бо фармоиши идораи ҳарбии генерал-губернатори Туркистон барҳам дода, ҳудуди он байни уездҳои Rerанду Марuилон таrсим карда шуд. Дар охирҳои асри Х1Х ва ибтидои асри ХХ уезди Rуrанд ба якчанд участка ва вулусҳо таrсим гардид. Бар ҳар як участка ва вулусҳо сардорон таъин карда мешуданд. Вулуси Исфара аз соли 1898 то таrсимоти маъмурию худудии соли 1924 тобеи участкаи Конибодоми уезди Rуrанд буд.
С. 1917 ба ҳайати вулуси Исфара 8 xамоати деҳаги, 38 деҳа дохил шуда, дар онҳо 6040 хоxаги, 35988 нафар аҳоли мавxуд буданд. Баъди барrарор шудани {окимияти Шeрави дар Исфара мо[[ои июл-август соли 1919 интихоботи Шeрохои махалли баргузор гардида, ба xойи амини маҳалла раис ва аъзои иxроrумхо интихоб карда шуданд. Съезди (сессияи) аввалини ташкилии Шeрои вулуси Исфара, ки 26 августи соли 1919 барпо гардида буд, ҳайати нави вулуси (кумиxроия)-ро интихоб намуд. Баъди таrсимоти маъмурию худуди баҳори соли 1925 ду xамоат: xамоатхои Чоркeх ва Ворух аз вулуси Исфара xудо шуда, вулуси нав – Чоркeхро ташкил доданд.
Ба ҳайати вулуси Исфара 6 xамоат: Чилгази, Навгилем, Хонобод, Лаккон, Кeлканд ва Шаҳрак дохил шуд. Ба ҳа йати ин вулус 23 rишлоr, 3855 хоxаги дохил гардид. Маркази вулуси Исфара шаҳри Исфара rарор дода шуд.
Ба ҳайати вулуси нави Чоркeх ду xамоат: - Чоркeх ва Ворух дохил гардиданд.
Дар рафти ташкили ноҳияҳо (1924-1926) дар вулуси Исфара xамоа – (иxроrумҳо)-и Шахрак, Лаккон барҳам хeрда, xамоаҳои нав: - Исфара, Самарrандак, Rалачимазор ба ҳайати волости Исфара ва xамоаи Сур ба ҳайати волости Чоркeх дохил гардиданд.
10 январи соли 1927 кумиxроияи округи Хуxанд дар маxлиси худ ахбороти КИМ-и Eзбекистонро дар бораи ташкили ноҳияи Исфара ва муайян кардани сарҳади он шунида муҳокима намуд. Дар бораи ташкили ноҳияи Исфара 31 январи соли 1927 rарори КИМ-и Eзбекистон нашр гардид. 31 январ ҳамчун рeзи ташкили ноҳияи Исфара сабт гардид.
Бо rарори КИМ ва ШКХ РСС Тоxикистон аз ҳ29 август]]и соли 1930 маҳалҳои аҳолинишини назди кони нефти САНТО ва кони нагишти Шeроб деҳаи коргарнишини мухоxирон ҳисоб карда шуданд. 1 январи соли 1931 аз рeи ҳисоботи кумиxроияи дар ҳайати ноҳияи Исфара 10 Шeроҳои rишлоr мавxуд буд, ки онҳо 21 деҳаи аҳолинишин дохил гардиданд. Аз онҳо дар 12 деҳа тоxикон, дар 7 деҳа eзбекон ва дар 2-тои он rирuизҳо зиндаги мекарданд. {амаги дар ноҳия 8061 хоxаги, 38312 нафар аҳоли мавxуд буд. Маркази ноҳия дар rишлоrи Шаҳрак xойгир буд. Аз рeи маълумотҳо ба 1 июни соли 1932 дар ноҳияи Исфара 10 Шeрои rишлоrҳо: Ворух, Rалачамазор, Кeлкант, Лаккон, Навгилем, Сурх, Хонобод, Чилгази, Чоркeх, Шаҳрак ва 26 маҳалҳои аҳолинишин: Арабrишлок, Ворух, Зархок, Зумратшоҳ, Сурх, Пирдевак, Хонобод, Шаҳрак, Кeлкант, Лаккон, Матпари, Найман, Навгилем, Норrузи, Офтобрeй, Октябр, Полвон, Шeртанг, Rаробог, Rалачамазор (1 май), Rизилпилол (Янгиобод), Reшдевор, Чилгази, Чоркeх мавxуд буданд.
22 октябри соли 1937 Президиуми КИМ РСС Тоxикистон rарори худро аз 11 августи соли 1937 таuйир дода, ноҳияи Исфараро ба тобеияти КИМ-и РСС Тоxикистон дохил кард. Кумитаи Иxроияи Марказии РСС Тоxикистон 27 декабри соли 1937 rарори худро аз 11 июли соли 1933 «Дар бораи ба rатори шаҳрҳо дохил намудани Исфара» бекор карда, маркази ноҳияи Исфараро шаҳрак хисоб кард. Инчунин деҳаҳои Шeробу Ким ба rатори шаҳракҳо дохил карда шуданд. Бо Укази Шeрои Олии xумхури аз 8 марти соли 1938 округи Ленинобод ташкил ёфта, ноҳияи Исфара ба тобегии ин округ дохил карда шуд.
Бо Укази Шeрои Олии РСС Тоxикистон аз 28 ноябри соли 1938 Шeрои посёлкавии Нефтободи ноҳияи Исфара ташкил дода шуда, КИМ ва Нефтобод ба посёлкаҳои типи шаҳри табдил дода шуданд. 27 октябри соли 1939 бо Укази Президиуми Шeрои Олии ЧШС Тоxикистон вилояти Ленинобод ташкил карда, ноҳияи Исфара ба ҳайати ин вилоят дохил карда шуд. Бо Указ аз 15 сентябри соли 1952 шаҳраки Исфара ба шаҳри тобеи вилояти табдил дода шуд. Бо Указ аз 16 марти соли 1959 Шeрои депутатҳои меҳнаткашони ноҳияи Исфара бо Шeрои депутатҳои меҳнаткашони шаҳри Исфара муттаҳид карда шуд. Бо Указ аз 28 марти соли 1962 бо сабаби барҳамхурии вилоят ноҳияи Исфара ба гуруҳи шаҳрҳои тобеи xумхури дохил карда шуд.
Бо Указ аз 4 январи соли 1963 дар ҳудуди управленияҳои истеҳсолию колхозию совхозии муттаҳидкардашудаи Тоxикистон 25 ноҳияи деҳоти ташкил карда шуданд: Мувофиrи он Шeрохои rишлоки Ворух, Навгилем, Хонобод, Чилгази, Чоркeх ва Шаҳраки тобеи шаҳри Исфара ба ҳайати ноҳияи хоxагии rишлоrи Конибодом дохил гардиданд. Дар асоси Указ аз 6 январи соли 1965 дар ҳайати Xумҳурии Тоxикистон ноҳияҳои нави деҳоти ташкил карда шуданд. Аз xумла ноҳияи Исфара (марказаш дар шахри Исфара) аз нав ташкил ёфт, ки ба ҳайати он Шeроҳои rишлоrи: Ворух, Кeлканд, Навгилем, Сурх, Хонобод, Чилгази, Чоркeх ва Шаҳрак ҳамроҳ карда, онҳо аз тобеияти ноҳияи Конибодом бароварда шуданд. Шeрои депутатҳои меҳнаткашони rишлоrҳои номбурда ба тобеияти маъмурии Шeрои депутатҳои меҳнаткашони шаҳри Исфара дода шуд, ноҳияи Исфара хамчун воҳиди ҳудуди нигоҳ дошта буд. Таrсимоти маъмурию-ҳудудии ноҳияи Исфара бо rарори Комитети Иxроияи Марказии xумхурии Eзбекистон гарчанде солҳои 1925-1926 ба амал омада бошад ҳам, вале баҳси сарҳади ноҳияи Боткони xумхурии Rирuизистон ва Исфараи XТ борҳо байни роҳбарони ин ду xумхурият муҳокима гардид. Барои муайян кардани сарҳади дараи Ворух кумиxроияи ноҳияи Исфара аз 8 сентябри соли 1948 бо раrами 250 комиссия ташкил намуд.
Саридораи геодезия ва картасозии назди Шeрои Вазирони СССР ҳатто дар картаи вилояти Ленинобод, ки онро соли 1948 нашр карда буд, дар масштаби 1.500000 дар наrшаи сарҳадҳои РСС Rирuизистон истифодабарии заминро аз тарафи колхозҳои Тоxикистон ва Rирuизистон пурра ба хисоб гирифта натавонист, дар натиxаи он 14 колхозҳои РСС Rирuизистон дар сарҳади РСС Тоxикистон нишон дода буд. Аз 800 километр сарҳади ин ду xумхури 200 километри он, ки ба вилояти Ленинобод ва ноҳияи Исфара рост меояд, боиси баҳси доимии байни ин ду xумхури аст. Бо rарори КИМ XТ аз 11 июни соли 1933 маркази ноҳияи Исфара шаҳр номида шуд ва бо карори КИМ аз 27 декабри соли 1937 раrами 48 шаҳри Исфара ба шаҳрак (посёлка) табдил дода шуд Бо Указ аз 15 сентябри соли 1952 посёлкаи типи шаҳри Исфара ба шаҳри тобеи вилоят табдил ёфт. Бо Указ аз 16 марти соли 1959 «Дар бораи муттаҳид намудани баъзе Шeроҳои ноҳияви бо Шeроҳои шаҳрии депутатҳои меҳнаткашони вилояти Ленинобод» Шeрои ноҳиявии Исфара бо Шeрои шаҳрии депутатҳои меҳнаткашони шаҳр муттаҳид гардид.
Дар И. Xамоатҳои деҳоти Шаҳрак, Навгилем, Кeлканд, Чилгази, Лаккон, Сурх, Чоркeх, Ворух, Хонобод, xамоати шаҳракҳои Нефтобод, КИМ ва ш.Шeроб мавxуданд(2003). Аҳоли 205423 наф. ва хоxаги (2003).
Дарёчаи Исфара
ИСФАРА, дарёест дар xамохири Қирғизистон, Тоҷикистон ва Ӯзбакистон. Аз нишебиҳои шимолии қаторкӯҳи Туркистон сар шуда, болообаш Оқсу, миёнаобаш Каравшин ва поёнобаш (баъди ҳамроҳ шудани д.Кишанбич) Исфара ном дорад. Тӯлаш 107 км, ҳавзааш 3240 км мураббаъ. Манбааш пиряҳу барф, асосан аз пиряҳи Оқсу об мегирад. Исфара дар болооби худ аз дараҳои танг гузашта, ҷараёнаш тез аст. Давраҳои пуроби: июл-сент., камоби: фасли зимистон. Сарфи миёнаи бисёрсолаи оби дарё дар наздикии шаҳри Исфара 14,7м3/сон. Сарфи зиёдтарини об 15,2 м3/сон, камтаринаш 3,95 м3/сон. Баҳору тобистон оби дарё одатан лой аст (1м3 об 8800 г xинсҳои тахшин дорад). Исфара пурра барои обёри сарф мешавад. Обанбори Боткони Қирғизистон аз Исфара об мегирад.
«ИСФАРА», (маълумотнома оид ба таърихи таrсимоти маъмурию ҳудудии ноҳия барои солҳои 1927-1990; тартибдиҳанда Ш. Зоҳидов – садри бахши бойгони давлатии вил. Ленинобод дар ш. Конибодом; Конибодом, 1993). Исфара яке аз шаҳрҳои rадимтарини Осиёи Миёна ба ҳисоб рафта, таърихи бою кадима дорад. Вулуси Исфара аз xихати таrсимоти маъмурию ҳудуди пеш аз инrилоби Октябр дар тобеияти хонигарии Rуrанд, минбаъд тобеи участкаи Конибодоми вилояти Фарuона ва солҳои 1925-1927 ба ҳудуди н. Конибодом дохил буд. Аз ташкили н.Исфара (с.1927) дар таrсимоти маъмурию ҳудудии он баъзе таuйиротхо ба вуxуд омаданд. Шeроҳои rишлоr барҳам дода шуда, ҳудуди онҳо бо дигар шeроҳои rишлоr муттаҳид гардиданд, баъзе маҳалҳои аҳолинишин якчоя карда шуда ё худ номи дигар гирифтанд. Чунин таuйиротҳои маъмурию ҳудуди мувофиrи rарори Комитети Иxроияи Маркази ва Президиуми Шӯрои Олии РСС Тоҷикистон солҳои 1927-1990 ба амал омаданд. Вале rисми ин rарору указҳо оид ба таuйиротхо сарҳади байни шeроҳои rишлоr ва маҳалҳои аҳолинишин бо хуxxатҳои rонунгузории XТ сабт нагардидаанд. Нусхаи аслии ин rарорҳо дар байни ҳуxxатҳои бойгонҳо маҳфузанд.
Дар маълумотнома санаду rарорҳои интишоргардида ҳаматарафа омeхта, онҳоро аз рeи тарuиботи таърихи якxоя карда шудааст ва дар бораи таrсимоти маъмурию ҳудудии н. Исфара, маҳалҳои аҳолинишини он ва шeроҳои rишлоr як маълумоти мукаммал гирд омадааст.
Маълумотнома аз шаш қисм иборат аст:
Маълумоти мухтасари таърихи аз тақсимоти маъмурию ҳудудии волости Исфара.
Дар охири маълумотнома номгeйи маҳалҳои аҳолинишин, шумораи аҳоли ва хоxагиҳои н. Исфара мувофиrи рeйихатгирии умумииттифоrии аҳоли оварда шуданд. Дар вақти тартиб додани маълумотнома аз хуҷҷатҳои бойгонҳо, хуҷҷатҳои қонунгузори, адабиёту нашрияҳои солҳои 30-юм, матбуоти даври ва аз очерки таърихию этнографии проф. Н. О. Турсунов истифода бурда шуд. «Исфара» дар таҳияи «Қомуси Исфара» пурсамар мавриди истифода қарор гирифтааст.
Ҷашну маросимҳои мардумии Исфара
Чойхонаҳои Исфара ҷойи истироҳату сӯҳбат, нишастҳои ҳарифонаву чойнӯшӣ, аскияву ҳазл, кабкҷангу, бедонаҷанг, маҳфилҳои маданиву тӯй, тарғибу ташвиқ, мусобиқаҳои шашкаву шоҳмот. Дар ибтидои асри 20 дар Исфара 20 чойхона амал мекардааст. Қисми зиёди онҳо дар бозорҳо, кӯчаҳои асосӣ ва соҳили дарё ҷой доштаанд. Муйсафедон нақл мекунанд, ки дар чойхонаҳои нахустини охири асри 19 дар кумғонҳои чӯянӣ об меҷӯшониданд. Аввалин самоворро соли 1906 Абдуғафуроқсаққол ном шахс аз шаҳри Тошканд овардааст. Мисгари маҳалли усто Сӯфӣ аз руйи самовори русӣ қумғонсамовари мисин сохтааст. Алҳол хар як гузару маҳалла ва хоҷагӣ чойхонаи худро дорад. Чойхонаҳои пурнақшу нигори «Ором», «Сино», «Ориён», хеле серодами хоҷагиҳои ба номи З. Хасанов, Ленин, Х. Мукаррамов, пурфайзи «Лола», «Шаббода», «Роҳат», Тангии Сур ва ғайра дар хизмати мардуманд.
Нигаред
Манобеъ
- ↑ The Samanid State by N.N Negamtov page. 83 Age of Achievement: A.D. 750 to the End of the Fifteenth Century Vol IV. UNESCO