Экзосайёра
Экзосайёра (аз юн.-қад. ἔξω exō — «берун», «аз берун»), ё сайёраи беруназхуршедӣ, — сайёраи берун аз системаи офтобӣ мебошад. Дар тӯли муддати тӯлонӣ вазифаи кашф кардани сайёраҳо дар наздикии ситораҳои дигар ҳал нашудааст, зеро сайёраҳо дар муқоиса бо ситораҳо ниҳоят хурд ва тираанд ва худи ситораҳо аз Офтоб дуранд (наздиктаринаш дар масофаи 4,24 соли рӯшноӣ аст). Аввалин экзопланетаҳо дар охири солҳои 1980 -ум кашф карда шуданд.
Ҳоло ин гуна сайёраҳо ба туфайли усулҳои такмилёфтаи илмӣ, ки аксар вақт дар маҳдудияти имкониятҳои худ кашф карда мешаванд, оғоз ёфтанд. То 7 августи соли 2021 мавҷудияти 4812 экзосайёраҳо дар 3558 системаи сайёра ба таври эътимодбахш тасдиқ карда шудааст, ки 791 ададаш зиёда аз як сайёра доранд [1]. Шумораи номзадҳои боэътимод барои экзосайёраҳо хеле зиёдтар аст. Ҳамин тариқ, мувофиқи лоиҳаи Кеплер барои моҳи марти соли 2021, шумораи номзадҳо 2366 [2] ва тибқи лоиҳаи TESS, дар охири моҳи марти соли 2021 зиёда аз 2200 номзад аст [2][3], аммо Барои он ки онҳо мақоми сайёраҳои тасдиқшударо ба даст оранд, онҳо бояд бо телескопҳои заминӣ дубора сабти ном шаванд.
Шумораи умумии экзосайёраҳо дар галактикаи Роҳи Каҳкашон на камтар аз 100 миллиард аст [4], ки аз 5 то 20 миллиардашон эҳтимолан "ба Замин монанданд". Инчунин, тибқи ҳисобҳои кунунӣ, тақрибан 34% ситораҳои ба офтоб монанд сайёраҳое доранд, ки дар минтақаи зисташон қобили муқоиса бо Замин ҳастанд [5][6]. Шумораи умумии сайёраҳо берун аз системаи офтобӣ, ки ба Замин шабоҳат доранд ва то моҳи августи соли 2016 кашф карда шудаанд, 216 аст [7]. Дар охири моҳи октябри соли 2020, олимон шумораи умумии экзопланетаҳои имконпазирро дар галактикаи Каҳкашон ҳисоб карданд, ки шумораи онҳо тақрибан 300 миллион аст [8].
Аксарияти кулли экзосайёраҳои кашфшуда на бо мушоҳидаи визуалӣ, балки бо истифода аз усулҳои гуногуни бавоситаи кашфи детекткунӣ карда шудаанд. Аксари экзосайёоаҳои маълум бузургҷуссаҳои газианд ва ба Юпитер назар ба Замин бештар шабоҳат доранд. Ин аз сабаби маҳдуд будани усулҳои ошкоркунӣ аст (сайёраҳои азими массивҳои кӯтоҳмуддат барои ошкор кардан осонтаранд). Наздиктарин экзосайёра ба Замин Проксима Сентавраи b мебошад.
Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]
- ↑ Jean Schneider. The Extrasolar Planet Encyclopaedia — Catalog Listing(англ.). The Extrasolar Planets Encyclopaedia (27 January 2015). 23 апрели 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 Январ 2015.
- ↑ 2.0 2.1 Exoplanet and Candidate Statistics. NASA Exoplanet Archive.
- ↑ Спутник TESS обнаружил 2200 претендентов в экзопланеты
- ↑ Учёные радикально пересмотрели число экзопланет Бойгонӣ шудааст 15 Январ 2012 сол..
- ↑ Wesley A. Traub. Terrestrial, Habitable-Zone Exoplanet Frequency from Kepler(англ.). arXiv.org (22 September 2011). 29 сентябри 2011 санҷида шуд.
- ↑ Астроном посчитал землеподобные планеты(рус.)(пайванди дастнорас — таърих). Lenta.ru (28 сентябри 2011). 29 сентябри 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 30 сентябри 2011.
- ↑ Определено число открытых землеподобных планет
- ↑ Подсчитано число планет с внеземной жизнью.