Ҷорҷ Вашингтон

Ҷорҷ Вашингтон
Ҷорҷ Вашингтон
	англ. George Washington
1-умин 1-ум Президенти ИМА
	30 апрели соли 1789 — 4 марти соли 1797
Ноиби президент	Ҷон Адамс
Пешгузашта	вазифа таъсис ёфт; Сайрус Гриффин ҳамчун Президенти Конгресси Конфедератсия
Ҷонишин	Ҷон Адамс
Таваллуд	22 феврал 1732[…]; Вестморленд[d], Colony of Virginia[d], Империяи Бритониё;
Даргузашт	14 декабр 1799[…] (67 сол); Fairfax County[d], Вирҷиния, Иёлоти Муттаҳидаи Амрико[…];
Мадфан	Washington's Tomb[d][…];
Дудмон	Washington family[d]
Падар	Augustine Washington[d]
Модар	Mary Ball Washington[d]
Ҳамсар	Martha Washington[d]
Ҳизб	сиёсатмадори мустақил[d];
Эътиқод	Калисои Епископал[d]
Соядаст
Ҷоизаҳо	Thanks of Congress[d] Congressional Gold Medal[d] (25 март 1776) Fellow of the American Academy of Arts and Sciences[d] (1781) Congressional Gold Medal[d]
Навъи артиш	Continental Army[d] ва United States Army[d]
Рутба	major general[d], lieutenant general[d], General of the Armies of the United States[d] ва полковник
Набардҳо	American Revolutionary War[d]; Philadelphia campaign[d]; French and Indian War[d]; Boston campaign[d]; Battle of Fort Necessity[d]; New York and New Jersey Campaign[d]; Northwest Indian War[d]; Braddock Expedition[d]; Battle of the Monongahela[d]; Battle of Jumonville Glen[d]; Yorktown campaign[d];
	Парвандаҳо дар Викианбор
	Осор дар Викитека

Ҷорҷ Вашингтон (англисӣ: George Washington; 22 Феврал 1732, Бриҷс-Крик, иёлати Вирҷиния — 14 декабр 1799, Маунт-Вернон) — арбоби давлатӣ, сиёсатмадор, афсар, кишоварз, нахустин Президенти Иёлоти Муттаҳидаи Амрико, сарфармондеҳи Артиши континенталӣ дар Ҷанги мустамликаҳои амрикоиҳои шимолӣ барои истиқлол (1756—1763), асосгузори давлати соҳибистиқлоли ИМА.

Ҷорҷ Вашингтон аввалин президенти Иёлоти Муттаҳидаи Амрико (солҳои 1789—1997). Аз оилаи заминдори (плантатори) сарватманд. Дар ибтидои Ҷанги ҳафтсола (1756—1763) дар рутбаи полковник фармондеҳи қӯшунҳои Вирҷиния буд. Соли 1774 ба Конгресси 1, с. 1775 ба Конгресси 2 континенталӣ интихоб гардид. Дар ибтидои ҷанги мустамликаҳои амрикоиҳои шимолӣ барои истиқлол зидди мустамликадорони Англия Конгресси ИМА Вашингтонро сарфармондеҳи қӯшунҳои мусаллаҳи шӯришгарон интихоб кардааст. (15 июни 1775). Дар ин вазафа истеъдоди лашкаркашӣ ва ташкилотчигии ӯ зоҳир гардид. Соли 1787 президенти ИМА интихоб шуда, сиёсати консервативиро пеш гирифт. Вашингтон яке аз асосгузорони системаи сиёсии дупартиявӣ дар ШМА аст. Вашингтон дар таърихи ИМА чун арбоби тараққипарвари давлатӣ дохил шудааст, зеро вай муборизаи мустамликаҳоро баҳри истиқлол дастгирӣ ва сарварӣ намуд.

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

Ҷорҷ Вашингтон 22 феврали соли 1732 дар оилае, ки аллакай 4 — насл (поколение) ки дар Вирҷиния зиндагӣ мекарданд, таваллуд ёфтааст. Дар оилаи заминдор ба дунё омадааст. Таҳсилоти хонаводагӣ гирифтааст, мутолиаи китобро дӯст медошт. Дар синни 11 солагӣ бе падар мондааст. Касбаш заминпаймо (заминченкун) буд ва дар соли 1748 дар экспедитсияи лорд Ферфакс, ки корҳои заминпаймоиро дар водии Шенандоа мегузаронид, иштирок кардааст. Ҷорҷ дар оилаи бародари ӯгай Лоуренс тарбия ёфта баъд аз вафоти ӯ, соли 1752 вориси мулки Маунт-Вернон, наздики Александрия дар дарёи Потомак шудааст. Ҳамин сол, ӯ майори лашкари халқӣ таъйин мегардад ва дар амалиётҳои низомии зидди фаронсавиҳо ва ҳиндуҳои амрикоӣ иштирок намудааст. Соли 1758 бо рутбаи ҳарбии полковник ба истеъфо баромадааст. Соли 1759 Ҷорҷ Вашингтон ба бевазани сарватманд Марта Дендриҷ Кастис хонадор мешавад ва соҳиби 17 ҳазор акр замин, 300 ғулом ва молу мулк гардида, бо кӯшишу ғайрати хеш ба яке аз заминдорони сарватманди Вирҷиния мубаддал мегардад.

Ҷорҷ Вашингтон сарчашмаи таърихи миллии Амрико аст. Ӯ дар муборизаи озодихоҳии сенздаҳ собиқ мустамликаҳои Британиёи Кабир ва ба иттиҳоди ҷумҳуриҳои иёлотҳои мустақил ва таъсиси якумин давлати федеративии ҳозиразамон ИМА ширкат варзидааст. Дар Вирҷиния ва дар Конгресси Континенталӣ ӯ ба гурӯҳе таалуқ дошт, ки ба муқобили сиёсати Британиёи Кабир мубориза мебурд.

Фаъолият[вироиш | вироиши манбаъ]

Солҳои 1758—1774 Вашингтон ба Маҷлиси Қонунгузории Вирҷиния интихоб шудааст ва дар он ҷо барои дифои ҳуқуқҳои мустамлика зидди метрополия баромад кардааст. Ӯ яке аз вакилони Конгресси якуми континенталӣ буд. Баъди задухӯрдҳои низомӣ бо Британияи Кабир аз оштӣ шудан дасткашида боз ба хидмати низомӣ баргашт ва ниҳоят дар натиҷаи интихобот, якдилона сарфармондеҳи Артиши континенталӣ таъйин шудааст. Ӯ ҳамчун сарфармондеҳи қӯшунҳои амрикоӣ муқобилиятро бар зидди ҳукумати метрополия — Британиёи Кабир ташкил ва ба уҳда гирифт, ки баъд аз ҳашт соли ҷанг ба муcтақилияти ИМА оварда расонид. Боварӣ ва зарурат ба ҳукумати пурқувват ва марказӣ дар коркард ва қабули сарқонуни нав Конститутсияи ИМА дар солҳои 1787—1788 ширкат варзид. Дар вазифаи президентӣ ИМА асосҳои давлати ҷумҳуриявӣ — федеративиро барпо кард, то ки амрикоиҳо ҳамдигарфаҳмии миллиро ёбанд. Вашингтон артишро ба тарзи нав ташкил намуд, ба вай сарварӣ мекард ва ҳамроҳи он аз муҳосираи Бостон, соли 1776 сар карда то таслимшавии қӯшуни англисӣ назди Йорктаун соли 1781 буд. Моҳи ноябри соли 1783 баъд аз ба имзо расидани Шартномаи сулҳи Париж, ӯ ба истеъфо баромад ва ба Маунт-Вернон баргашт.

Аз бобҳои мавҷудаи Конфедератсия норозигӣ намуда Вашингтон ба вазифаи Раиси Конвенти конститутсионӣ интихоб гардид. Конвенти конститутсионӣ соли 1787 Конститутсияи ИМА навишта ба охир расонид. Соли 1789 дар интихобот Ҷорҷ Вашингтон бо як овоз президенти аввалини Иёлоти Муттаҳидаи Амрико интихоб шуд. Соли 1792 бори дуюм якдилона ба вазифаи президент интихоб гардид. Аз байни президентони мамлакат Вашингтон ягона шахсест, ки ду маротиба коллегияи интихобкунандагон якдилона ба ӯ овоз додааст. Ҳамчун сарвари давлат ба мустаҳкамшавии Иттиҳод, амалӣ гардидани талаботҳои конститутсия ва бунёди пойтахти мамлакат мусоидат кард. Ба ташкил намудани идораҳои марказии ҳукумат, сохтори идоракунӣ ва сохтани амсоли (тимсоли) институти президентӣ ва барои ҳавасмандкунии рушди иқтисодиёт, кумак расонидааст. Ӯ бо Конгресси ИМА муносибати дӯстона дошт. Дар таърихи ИМА, соли 1794 аввалин исёни зиддиҳукуматиро торумор намуд. Дар сиёсати байналмилалӣ аз дахолат ба корҳои дохилии мамолики аврупоӣ худдорӣ мекард. Номзадии худро барои навбати сеюм ба вазифаи президент гузоштан даст кашид. Пеш аз тарки мақоми президентӣ ба миллат бо номаи видоӣ муроҷиат кард.

Мақоми президентиро тарк намуда Ҷорҷ Вашингтон ба Маунт-Вернон баргашт ва зуд-зуд пойтахти сохта шудаистодаро хабар мегирифт. Конгресс ба Ҷорҷ Вашингтон унвони «Падари Ватан»-ро эҳдо намудааст. Ҳангоми муташанниҷ гардидани муносибат бо Фаронса, соли 1798 Вашингтон ба таври рамзӣ сарфармондеҳи артиш таъйин шуда буд. Ҷорҷ Вашингтон 15 декабри соли 1799 вафот кардааст. 18 декабр дар Маунт-Вернон ба хок супорида шудааст.

Ӯ нахустин президенте мебошад, ки бар зидди Британиёи Кабир барои истиқлоли давлатӣ мубориза бурдааст ва бо роҳбарии ӯ Амрико аз зулми Англия комилан озод шудааст. Барои нигоҳ доштани поси хотири Ҷорҷ Вашингтон, пойтахти ИМА ва дигар сохторҳои маъмуриву давлатии кишвар ба номи ӯ номгузорӣ шудаанд.

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]

Ушаков В. А., Джордж Вашингтон: страницы истории, СПб., 2006
Американские президенты : 41 ист. портр. от Д. Вашингтона до Б. Клинтона / Под ред. Ю.Хайдекинга; Пер. с нем. Л. В. Седовой, Ростов н/Д; М. : Феникс : Зевс, 1997
Богучарский В. Я., Георг Вашингтон и основание Северо-Американских соединённых штатов, М., 1895
Анненская А. Н., Георг Вашингтон и война за независимость, СПб., Монтвид, ценз. 1899
Гизо, Франсуа, В борьбе за свободу : Очерки из жизни Вашингтона, СПб., 1907
Валуева-Мунт А. П., Джордж Вашингтон / Сост. А. П. Мунт, СПб, 1880
Яковлев Николай ,Вашингтон.- Ростов н/Д : издательство «Феникс»,1997.-544 с (ЖЗЛ)

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

↑ Отцы-основатели ИМА: символы веры | Washington ProFile - International News & Information Agency
↑ ^2.0 ^2.1 https://d-nb.info/gnd/11876439X/about/lds (ингл.) / German National Library
↑ http://www.anb.org/articles/02/02-00332.html
↑ ^4.0 ^4.1 Lundy D. R. The Peerage (ингл.)
↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
↑ Societies A. C. o. L., Press O. U., McDonald F. Washington, George (1732-1799), first president of the United States (ингл.) // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.0200332
↑ http://www.timelines.ws/subjects/Wine.HTML
↑ Вашингтон Джордж // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ https://www.mountvernon.org/the-estate-gardens/location/washington-tomb
↑ OpenStreetMap(бис.) — 2004.
↑ Geographic Names Information System (ингл.)
↑ Kindred Britain
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #11876439X // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.

[1] Отцы-основатели ИМА: символы веры | Washington ProFile - International News & Information Agency

[_06092b75a537e49f-2] 2.0 ^2.1 https://d-nb.info/gnd/11876439X/about/lds (ингл.) / German National Library

[_ddba7cc6439bc4ff-3] ttp://www.anb.org/articles/02/02-00332.html

[_33bf2ab8e0e34ecc-4] 4.0 ^4.1 Lundy D. R. The Peerage (ингл.)

[_4f0b5c13151bdbca-5] Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.

[_809a788e9a27c3ce-6] Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.

[_aebd4c5c9794b5fa-7] Societies A. C. o. L., Press O. U., McDonald F. Washington, George (1732-1799), first president of the United States (ингл.) // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.0200332

[_8816e8a94c66d7e3-8] ttp://www.timelines.ws/subjects/Wine.HTML

[_60eac63e85f0cf63-9] Вашингтон Джордж // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_d5350a8b03b5defb-10] ttps://www.mountvernon.org/the-estate-gardens/location/washington-tomb

[_a2249187145b0857-11] OpenStreetMap(бис.) — 2004.

[_0d17c0c84bd7a1cd-12] Geographic Names Information System (ингл.)

[_20e22d7c416272d4-13] Kindred Britain

[_8f1effa222792dec-14] Deutsche Nationalbibliothek Record #11876439X // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Президентҳои ИМА
1—10 (1789—1841)	Ҷорҷ Вашингтон Ҷон Адамс Томас Ҷефферсон Ҷеймс Мэдисон Ҷеймс Монро Ҷон Куинси Адамс Эндрю Ҷексон Мартин Ван Бюрен Уилям Ҳаррисон Ҷон Тайлер
11—20 (1841—1881)	Ҷеймс Полк Закари Тейлор Миллард Филлмор Франклин Пирс Ҷеймс Бюкенен Абраҳам Линколн Эндрю Ҷонсон Улисс Грант Ратерфорд Хейс Ҷеймс Гарфилд
21—30 (1881—1929)	Честер Артур Гровер Кливленд Бенҷамин Гаррисон Гровер Кливленд Уилям Мак-Кинли Теодор Рузвелт Уилям Тафт Вудро Вилсон Уоррен Ҳардинг Калвин Кулиҷ
31—40 (1929—1989)	Ҳерберт Гувер Франклин Рузвелт Гарри Трумэн Дуайт Эйзенҳоуэр Ҷон Кеннеди Линдон Ҷонсон Ричард Никсон Ҷералд Форд Ҷимми Картер Роналд Рейган
41—46 (1989 — то ҳол)	Ҷорҷ Ҳерберт Уокер Буш Билл Клинтон Ҷорҷ Уокер Буш Барак Обама Доналд Трамп Ҷо Байден
Президентҳои ИМА