Дуйсбург
| Шаҳри берун аз ноҳия | |||||
| олмонӣ: Duisburg | |||||
 | |||||
|
|||||
| Кишвар |
 Олмон |
||||
| Замин | Райн-Вестфалени шимолӣ | ||||
| Роҳбар | Сёрен Линк | ||||
| Таърих ва ҷуғрофиё | |||||
| Аввалин номбарӣ | 1065 | ||||
| Масоҳат | |||||
| Баландии марказ | 33 ± 1 м | ||||
| Минтақаи замонӣ | UTC+1[d] ва UTC+02:00 | ||||
| Аҳолӣ | |||||
| Аҳолӣ | |||||
| Шиносаҳои ададӣ | |||||
| Пешшумораи телефон | 02066, 02841, 02151, 0203, 02065 | ||||
| Нишонаи почта | 47279, 47001 ва 47051 | ||||
| Коди мошин | DU | ||||
| duisburg.de(олмонӣ) | |||||
 Парвандаҳо дар Викианбор | |||||
Ду́йсбург (олмонӣ: Duisburg ['dyːsbʊə̯k], олм. поин Duisborg) — шаҳри тобеи ноҳиявӣ дар ғарби Олмон, дар Райн-Вестфалии шимолӣ, дар наздикии Дюсселдорф. Дар охири соли 2011 шумораи аҳолии Дуйсбург 487,5 ҳазор нафар (дар соли 2009 494 ҳазор ва дар соли 2000 519,8 ҳазор)-ро ташкил медод.
Ҷуғрофия[вироиш | вироиши манбаъ]
Шаҳр дар ҷои якҷояшавии дарёҳои Рейн ва Рур, дар ғарби вилояти Рур ҷойгир аст. Аз панҷ чор ҳиссаи ҳудуди он дар ду тарафи Рур, дар соҳили рости дарёи Рейн воқеъ аст, ки маркази он дар он ҷо тараққӣ кардааст. Дуйсбург яке аз калонтарин бандарҳои дарёии Аврупо аст. Он дар шимол бо Динслакен, дар шарқ бо Оберҳаузен ва Мюлҳайм, дар ҷануб бо Ратинген ва Дюсселдорф ва дар ғарб бо Крефелд ва Мёрс ҳамсарҳад аст.
Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]
Замони румӣ ва баъдирумӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
Дуйсбург дар роҳи тиҷорати қадимӣ (Ҳеллвег), ки аз он ҷо дарёи Рейн гузашта дар омезиши Рур воқеъ аст. Дар ин ҷо дар ҳарду соҳили дарёи Рейн шаҳракҳои дорои хусусияти тиҷоратӣ ва ҳарбӣ вуҷуд доштанд, ки аллакай дар замони Рум, вақте ки сарҳад аз он мегузарад, вуҷуд дошт. Масалан, Форт Ассибургиум (лат. Asciburgium, асри 1) бо ном маълум аст (ва на танҳо), масалан, ки дар соҳили чап дар ҳудуди Дуйсбурги имрӯза қарор дошт. Румиён дар ин ҷо ҳузури доимӣ доштанд, то гузаргоҳҳои дарёи Рейн ва даҳони Рурро муҳофизат кунанд.
Дар нимаи аввали асри 5 Дуйсбурги ҳозира ба дасти франкҳо гузашта, чунон ки баъзан гумон мекунанд, пойтахти онҳо гардид. Ба гуфтаи Григорий Турс, подшоҳи франкҳо Хлодион «дар қалъае бо номи Диспарг, ки дар минтақаи торингӣ ҷойгир аст, зиндагӣ мекард. Дар худи ҳамон маҳал, дар қисми ҷанубии он... румиён зиндагӣ мекарданд. Аз асри 5 Бозори кӯҳна (олм. Alter Markt) ба майдони марказии савдои шаҳрак табдил ёфтааст.
Асрҳои миёна[вироиш | вироиши манбаъ]
Аввалин ёддошти хаттӣ дар бораи Дуйсбург ба соли 883 рост меояд, вақте ки викингҳо шаҳракро забт карданд ва зимистонро дар он ҷо гузарониданд. Ҳануз соли 740 қароргоҳи подшоҳӣ барпо карда шуда буд. Номи ҳозираи шаҳр, ки аз замони румӣ маълум аст, мерос монда, аз нимаи дуюми асри 9 маълум аст.
Дар асри 10 дар ин ҷо қароргоҳи императорӣ сохта шудааст. Дар ин аср ҳадди аққал 18 будубоши император дар Дуйсбург сабт шудааст. Соли 929 дар Дуйсбург маҷлиси Синод империалӣ барпо гардид.
Тақрибан соли 1000, ҷараёни дарёи Рейн ба ғарб гузашт, ки ин ба вазъи иқтисодии шаҳр таъсири назаррас расонд. Дуйсбург аз маркази савдо ба маҳалҳои хоҷагии қишлоқ табдил ёфт.
18 августи соли 1002 дар Дуйсбург усқуфҳои Лотарингия, аз ҷумла архиепископи Кёлн, ба императори тозаинтихобшуда Ҳенрӣ II Муқаддас савганд ёд карданд.
Соли 1279 шоҳ Лотари II ба шаҳрак ҳуқуқи шаҳр ва ҳамзамон мақоми шаҳри озод дод.
Соли 1290 шоҳ Рудолф фон Габсбург ба граф Клеве 2000 маркаи нуқра ваъда дод.
Баъдтар, Дуйсбург узви Лигаи Ҳанза шуд.
Фаъолияти Герхард Меркатор ва таъсиси донишгоҳ соли 1655 обрӯи "Дуйсбурги таҳсилкардаро" (лот. Duisburgum Doctum) баланд бардошт.
Ҷанги ҷаҳони дуюм[вироиш | вироиши манбаъ]
Нақлиёт[вироиш | вироиши манбаъ]
Дуйсбург бузургтарин бандари дарёии Аврупо аст. Дар дарёи Рур бандари Дуйсбург, дар канали Рейн-Ҳерне — бандари Майдерих воқеъ аст. Дар Дуйсбург истгоҳи роҳи оҳан мавҷуд аст.
Дар шаҳр инчунин системаи трамвай бо се хатсайр мавҷуд аст. Хатсайри трамваи U-79 Дуйсбургро бо Дюсселдорф мепайвандад ва рақамгузории Дюсселдорф дорад. Хати 901 Дуйсбургро бо Мюлҳайм-ан-дер-Рур мепайвандад. Роҳи 903 Дуйсбургро бо Динслакен мепайвандад. Хатсайри трамвай дар Дуйсбург 84 истгоҳ дорад. Инчунин истгоҳи зеризаминӣ дорой 7 истгоҳ мавҷуд аст.
Таҳсилот[вироиш | вироиши манбаъ]
То соли 2003 донишгоҳ "Gerhard-Mercator-Universität" ном дошт. Соли 2003 донишгоҳи «Gerhard-Mercator-Universität» бо донишгоҳи «Universität-Gesamthochschule Essen» дар шаҳри Эссен муттаҳид шуд. Пас аз он, он ҳамчун Донишгоҳи Дуйсбург-Эссен маъруф шуд ва тақрибан 33,500 донишҷӯ дорад. Пас аз муттаҳидшавӣ, донишгоҳ ба даҳгонаи бузургтарин донишгоҳҳои Олмон дохил шуд.
Маданият[вироиш | вироиши манбаъ]
Толори консертии Меркатор. Театри опера ва балет ҳамасола ҷашнвораи аксенти Дуйсбургро баргузор мекунад. Дар шаҳр осорхонаи Кёнигсберг мавҷуд аст, ки бо ташаббуси сокинони Пруссияи Шарқӣ барпо карда шудааст[2].
Дуйсбург бузургтарин масҷиди Аврупоро дорад. 24 июли соли 2010 дар ҷараёни ҷашнвораи мусиқии Love Parade дар тунел издиҳом ба амал омад. Дар натича 21 кас ҳалок[3] ва 511 кас ярадор шуд.
Пулҳои Дуйсбург[вироиш | вироиши манбаъ]
.jpg)
Варзиш[вироиш | вироиши манбаъ]
Моҳи июли соли 2005 дар Дуйсбург Бозиҳои 7-уми Ҷаҳонӣ баргузор шуданд. Моҳи августи соли 2007 дар шаҳр Чемпионати ҷаҳон оид ба қаиқронӣ ва каноэ баргузор шуд.
Ҷозибаҳои шаҳр[вироиш | вироиши манбаъ]
- Фаввораи Меркатор (Дуйсбург)
- Масҷиди Дуйсбург
- Боғи манзаравии Дуйсбург-Норд
- Театри Дуйсбург
Бародаршаҳрҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
Британияи Кабир: Портсмут аз соли 1950
Ҳондурас: Сан-Педро-Сула
ИМА: Форт-Лодердейл
Чин: Вуҳон аз соли 1982
Литва: Вилнюс аз соли 1985
Русия: Перм
Того: Ломе аз соли 1973
Таиланд: Нан
Туркия: Ғазиантеп аз соли 2005
Фаронса: Кале аз соли 1964
Украина: Кривой Рог аз соли 2023[4]
Шахсиятҳои машҳур[вироиш | вироиши манбаъ]
- Герард Меркатор (1512—1594) — мутахассиси ҷуғрофия;
- Август Тиссен (1842—1926) — яке аз бузургтарин саноатчиёни Олмон, асосгузори якчанд ширкати бузург. Шаҳрванди фахрии Дуйсбург (1911);
- Паул Боймер (1896—1927) — халабони олмонӣ (дар Ҷанги якуми ҷаҳонӣ);
- Андре Лоттерер (тав. 1981) — ронардаи пойга;
- Нур Фаттоҳуғлу (тав. 1980) — ҳунарпешаи турктабори олмонӣ;
- Дитер Куртен (тав. 1935) — рӯзноманигори варзишии олмонӣ;
- Ромин Ҷаводӣ (тав. 1974) — оҳангсози олмонӣ;
- Франк Петер Симмерман (тав. 1965) — скрипканавози олмонӣ;
- Ҳанс-Вернер Гессманн (тав. 1950) — равоншиноси олмонӣ;
- Ҷейкоб Гилл (тав. 1992) — хоккейбоз;
Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]
- ↑ https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.html
- ↑ Сайт Музея Кёнигсберга. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 май 2017.
- ↑ Участники «Парада любви» в Германии затоптали 19 человек // KP.RU(пайванди дастнорас — таърих).
- ↑ Немецкий Дуйсбург стал городом-партнёром Кривого Рога(пайванди дастнорас — таърих).