Иттиҳоди Африқо

Иттиҳоди Африқо
Иттиҳоди Африқо
Маркази маъмурӣ	Аддис-Абеба, Эфиопия; Йоҳаннесбург, Африқои Ҷанубӣ;
Намуди созмон	созмони минтақавӣ[d], continental union[d] ва созмони байналмилалӣ[d]
Официальные языки	инглисӣ, арабӣ, фаронсавӣ, португалӣ, languages of Africa[d], испониёӣ ва Забони своҳилӣ
Санаи таъсис	9 сентябр 1999
Веб-сайт	Хатои Lua: expandTemplate: template "ref-sw" does not exist.
	Парвандаҳо дар Викианбор

Иттиҳоди Африқо (ихтисоршуда ҳамчун ИАф, AfroUnion) як созмони байналмилалии байниҳукуматӣ мебошад, ки 55 давлати Африқоро муттаҳид мекунад, вориси Созмони ягонагии Африқо (OAU). 9 июли соли 2002 таъсис ёфтааст ^[3] . Муҳимтарин қарорҳои дохили созмон дар ассамблеяи Иттиҳоди Африқо - машварати сарони давлатҳо ва ҳукуматҳои давлатҳои аъзои ин созмон, ки ҳар шаш моҳ як маротиба баргузор мешавад, қабул карда мешаванд. Котиботи Иттиҳоди Африқо ва Комиссияи Иттиҳоди Африқо дар Аддис-Абеба, пойтахти Эфиопия ҷойгиранд. Дар моҳи феврали соли 2009, қарор дар бораи табдил додани Комиссияи Иттиҳоди Африқо ба Мақомоти Иттиҳоди Африқо (англ. African Union Authority) баромад^[4] .

Ҳикоя[вироиш | вироиши манбаъ]

Пешгузаштагони таърихии Иттиҳоди Африқо Иттиҳоди Давлатҳои Африқо (англ. Union of African States), конфедератсияи давлатҳои Африқо, ки дар солҳои 60-ум бо ташаббуси президенти Гана Кваме Нкрума, инчунин Созмони ягонагии Африқо (англ. Organisation of African Unity), 25 майи соли 1963 таъсис ёфтааст ва Ҷамъияти иқтисодии Африқо (англ. African Economic Community), ки соли 1991 таъсис ёфтааст, мебошанд.

Бо дарназардошти самаранокии паст ва танқиди шадиди табдили Созмони Ваҳдати Африқо ба “клуби диктаторҳо” ^[5], дар миёнаҳои солҳои 1990 дар қитъаи Африқо идеяи таъсиси Иттиҳоди Африқо эҳё шуд. . Раҳбари Либия Муаммар Қаззофӣ ҷонибдори аслии ислоҳот буд. 9 сентябри соли 1999 сарони давлатҳо ва ҳукуматҳои кишварҳои узви Созмони Ваҳдати Африқо Эъломияи Сиртро (ба номи шаҳри Сирти Либия) қабул карданд, ки дар он нияти таъсиси Иттиҳоди Африқо изҳор дошт. Дар соли 2000 дар нишасти Ломе Санади бунёдии Иттиҳоди Африқо ва дар соли 2001 дар нишасти Лусака нақшаи татбиқи лоиҳаи созмони нав қабул карда шуд. Ҳамзамон, барномаи васеъмиқёси стратегияи рушди Африқо тасдиқ карда шуд — Шарикии нав барои рушди Африқо (NEPAD; (англ. New Partnership for Africa's Development, NEPAD).

Иттиҳоди Африқо фаъолияти худро 9 июли соли 2002 ба ҷои Созмони ягонагии Африқо оғоз кард.

31 июли соли 2007 амалиёти муштараки посдори сулҳ бо СММ дар Дарфур оғоз ёфт.

17 июли соли 2016 дар саммити навбатии Иттиҳоди Африқо шиносномаи ягонаи Иттиҳоди Африқо пешниҳод карда шуд, ки он имкон медиҳад, ки дар оянда байни ҳамаи кишварҳои узви Иттиҳоди Африқо низоми бидуни раводид ташкил карда шавад ^[6] ^[7] .

Мақсадҳо ва принсипҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Тибқи Санади таъсисии Иттиҳоди Африқо, ҳадафҳои созмон инҳоянд:

мустаҳкам намудани ягонагӣ ва якдилии давлатҳо ва халқҳои Африка;
Ҳифзи Истиқлолият, тамомияти арзӣ ва истиқлолияти давлатҳои аъзо;
тезондани интегратсияи сиёсӣ ва иҷтимоию иқтисодии қитъа;
пешбарӣ ва ҳимояи мавқеъҳои умумӣ аз рӯи масъалаҳое, ки барои қитъа ва халқҳои он манфиатдор мебошанд;
мусоидат ба ҳамкориҳои байналмилалӣ мутобиқи Оинномаи СММ ва Эъломияи ҳуқуқи башар;
мустаҳкам намудани сулҳу амонӣ ва субот дар қитъа;
мувофиқи Хартияи Африқо оид ба ҲУҚУҚИ инсон ва халқҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои оид ба ҳуқуқҳои инсон мустаҳкам намудан ва муҳофизат намудани ҳуқуқҳои инсон;
фароҳам овардани шароити зарурӣ, ки ба шарофати он қитъа дар иқтисодиёти ҷаҳонӣ ва дар гуфтушунидҳои байналхалқи ҷои сазовори худро ишғол карда метавонад;
мусоидат ба рушди устувор дар сатҳҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ, инчунин интегратсияи иқтисодҳои Африқо;
ривоҷ додани ҳамкорӣ дар ҳамаи соҳаҳои фаъолияти инсон бо мақсади баланд бардоштани дараҷаи некуаҳволии халқҳои Африка;
ҳамоҳангсозӣ ва ҳамоҳангсозии сиёсат дар байни ҷомеаҳои иқтисодии мавҷуда ва ояндаи минтақавӣ бо мақсади ноил шудан ба ҳадафҳои Иттиҳоди Африқо;
пешравӣ дар тараққиёти қитъа бо роҳи ёрӣ расондан ба тадқиқоти илмӣ дар ҳамаи соҳаҳо, пеш аз ҳама дар соҳаи илм ва техника;
ҳамкорӣ бо шарикони дахлдори байналмилалӣ дар талошҳо барои решакан кардани бемориҳо ва тарғиби тарзи ҳаёти солим дар қитъа.

Сохтор[вироиш | вироиши манбаъ]

Органи олии Иттиҳоди Африқо Ассамблея аст, ки аз сарони давлатҳо ва ҳукуматҳо ё намояндагони аккредитатсияшудаи онҳо иборат аст. Ҷаласаҳои Ассамблея дар шакли сессияи навбатӣ бояд на камтар аз як маротиба дар як сол гузаронида шаванд. Дар баробари ин, Ассамблея бо дархости ҳар як кишвари узв ва бо ризоияти 2/3 давлатҳои аъзо метавонад дар ҷаласаи изтирорӣ даъват кунад. Ассамблеяро Раис роҳбарӣ мекунад, ки аз ҷониби давлатҳои аъзо аз байни сарони давлатҳо ё ҳукуматҳо ба мӯҳлати як сол интихоб карда мешавад. Ассамблея ваколатҳои хеле васеъ дорад.

Қарорҳо дар Ассамблея бо роҳи консенсус ё ба тариқи дигар бо 2/3 овози давлатҳои аъзои созмон қабул карда мешаванд. Бо вуҷуди ин, масъалаҳои мурофиавӣ бо аксарияти оддии овозҳо ҳал карда мешаванд.

Бо мақсади таҳкими равандҳои минбаъдаи ҳамгироӣ, пеш аз ҳама, иқтисодӣ, дар соли 2004 Парлумони Пан-Африка таъсис дода шуд, ки дар ниҳоят бояд мақоми олии қонунгузории Иттиҳоди Африқо гардад. Он дар шаҳри Мидранди Африқои Ҷанубӣ ҷойгир буда, аз 265 намояндаи 53 кишвари узви ин созмон иборат аст.

Шӯрои Иҷроияи Иттиҳоди Африқо аз вазирони корҳои хориҷӣ ё дигар вазирон/хизматчиёни давлатӣ, ки аз ҷониби ҳукуматҳои кишварҳои узв таъин шудаанд, иборат аст. Ҷаласаҳои Комиссия дар шакли сессияи навбатӣ на камтар аз ду маротиба дар як сол гузаронида мешаванд. Ҳамзамон, бо дархости ҳар як кишвари узв ва бо тасдиқи 2/3 давлатҳои узв, ШИ метавонад дар ҷаласаи изтирорӣ ҷамъ шавад. Комиссия бо ҳамоҳангсозӣ ва қабули қарорҳо оид ба масъалаҳое, ки ба манфиатҳои умумии давлатҳои аъзо дахл доранд, машғул аст, иҷрои стратегияи сиёсиеро, ки Ассамблея таҳия кардааст, назорат мекунад ва дар назди он масъул аст. Доираи фаъолият ва масъулияти ШИ дар бар мегирад:

савдои хориҷӣ ;
энергетика, саноат ва захираҳои табиӣ;
озуқаворӣ, захираҳои кишоварзӣ ва ҳайвонот, чорводорӣ ва ҷангал;
захираҳои об ва обёрӣ ;
ҳифзи муҳити зист, фаъолиятҳои башардӯстона ва вокуниш ба ҳолатҳои фавқулодда;
нақлиёт ва алоқа;
суғурта;
маориф, маданият, тандурустй ва инкишофи кувваи коргарй;
илм ва техника;
шаҳрвандӣ, иқомат ва масъалаҳои муҳоҷират;
таъминоти иҷтимоӣ, аз ҷумла таҳияи сиёсати ҳифзи модару кӯдак, инчунин маъюбон ва маъюбон;
барпо намудани системаи мукофотҳо, медалҳо ва мукофотҳои Африка.

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 https://web.archive.org/web/20170211155219/https://www.au.int/web/en/constitutive-act
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 http://www.au.int/en/treaties/protocol-amendments-constitutive-act-african-union
↑ Launch of the African Union, 9 July 2002: Address by the chairperson of the AU, President Thabo Mbeki(англ.). African Union. 21 Январ 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2012.
↑ AU summit extended amid divisions(англ.). BBC (4 February 2009). 21 Январ 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2012.
↑ Reynolds, Paul African Union replaces dictators' club(англ.). ВВС (8 July 2002). 21 Январ 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2012.
↑ CNN, Kieron Monks, for African Union launches all-Africa passport. CNN(пайванди дастнорас — таърих). 17 июли 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 июли 2019.
↑ President Kenyatta arrives in Kigali for AU summit. rwandaeye.com(пайванди дастнорас — таърих). 17 июли 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 июли 2016.

[_2e86ae448ef748b3-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 https://web.archive.org/web/20170211155219/https://www.au.int/web/en/constitutive-act

[_2b03ee4c0b744e33-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 http://www.au.int/en/treaties/protocol-amendments-constitutive-act-african-union

[3] Launch of the African Union, 9 July 2002: Address by the chairperson of the AU, President Thabo Mbeki(англ.). African Union. 21 Январ 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2012.

[4] AU summit extended amid divisions(англ.). BBC (4 February 2009). 21 Январ 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2012.

[5] Reynolds, Paul African Union replaces dictators' club(англ.). ВВС (8 July 2002). 21 Январ 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2012.

[6] CNN, Kieron Monks, for African Union launches all-Africa passport. CNN(пайванди дастнорас — таърих). 17 июли 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 июли 2019.

[7] President Kenyatta arrives in Kigali for AU summit. rwandaeye.com(пайванди дастнорас — таърих). 17 июли 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 июли 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]