Ҷон Десмонд Бернал

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Ҷон Десмонд Бернал
англ. John Desmond Bernal
Таърихи таваллуд 10 май 1901(1901-05-10)[1][2][3][…]
Зодгоҳ
Таърихи даргузашт 15 сентябр 1971(1971-09-15)[1][2][3][…] (70 сол)
Маҳалли даргузашт
Кишвар
Фазои илмӣ Биофизика, science studies[d], физик[5], илмҳои табиъӣ[5] ва фалсафаи илм[d][5]
Ҷойҳои кор
Алма-матер
Роҳбари илмӣ William Henry Bragg[d]
Шогирдон Dorothy Hodgkin[d], Max Perutz[d], Florence Bell[d] ва Alan Lindsay Mackay[d][6]
Ҷоизаҳо
 Парвандаҳо дар Викианбор

Ҷон Десмонд Бернал (англ. John Desmond Bernal; 10 майи 1901, Нина, Ирландия — 15 сентябри 1971, Лондон) — физикдон ва ҷомеашиноси англис, арбоби тараққипарвари ҷамъиятӣ, узви Ҷамъияти шоҳии Лондон (1937).

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

Хатмкардаи Донишгоҳи Кембриҷ (1922). Солҳои 1923—1927 дар Озмоишгоҳи Дэви — Фарадей (Лондон) ва 1927-37 дар Донишгоҳи Кембриҷ фаъолият дошт. Профессори Донишгоҳи Лондон (1937). Солҳои 1939—1942 корманди соҳаи муҳофизати ҳавоӣ, 1942—1945 мушовири илмии ситоди амалиётҳои иттифоқчиён буд.

Фаъолияти илмӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Асарҳои Ҷон Бернал асосан ба физика, кристаллография ва биокимиё бахшида шуда, сохтори графит, филиззот, обҳо, стиролҳо, ҳормонҳо, витаминҳо, сафедаҳо, вирусҳо, масолеҳи сохтмонӣ (семент) ва ғайраро таҳқиқ кард. Соли 1933 «модели берналии ях»-ро пешниҳод кард, ки ҳолати обро дар ҳамаи пайвастагиҳо шарҳ медиҳад. Ба ӯ инчунин корҳо оид ба назарияи ҳолати моеъ тааллуқ доранд. Ҷон Бернал муаллифи асарҳо оид ба нақш ва мавқеи илм дар ҳаёти ҷамъият буда, дар онҳо аҳаммияти фалсафии илм, вобастагии илм, техника ва шароитҳои иҷтимоӣ, таъсири илм ба рушди ҷамъият, хусусиятҳои рушди илм дар давраи капитализм ва сотсиализмро равшан сохт. Асари Ҷон Бернал «Функсияи иҷтимоии илм» (1939) ба соҳаи нави дониш — илмшиносӣ бунёд гузошт. Дар китоби «Ҷаҳони беҷанг» (1958) Ҷон Бернал манзараи шавқовари ҳаёти инсониятро, ки аз ҷангҳо раҳоӣ ёфта, ҳамаи дастовардҳои илмро барои манфиатҳои ҷамъият истифода мекунад, тасвир кардааст.

Ҷон Бернал муборизи фаъоли сулҳ, Президент — иҷрокунандаи Раёсати Шӯрои умумиҷаҳонии сулҳ (1959-65), ноиби раиси Федератсияи умумиҷаҳонии кормандони илмӣ, Президенти Иттиҳоди байналмилалии кристаллографҳо (1963-66) буд. Ӯ узви хориҷии АИ ИҶШС (1958) ва як қатор академияи илмҳои ҷаҳон интихоб шудааст.

Ҷоизаҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Барандаи Мукофоти байналмилалии ленинӣ «Барои мустаҳкам намудани сулҳ байни халқҳо» (1953).

Осор[вироиш | вироиши манбаъ]

  • Социальная функция науки. М., 1946; Наука в истории об-щества. М., 1956;
  • Мир без войны. М., 1960; Возникновение жизни. М., 1969.

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
  2. 2.0 2.1 Kojevnikov A. Encyclopædia Britannica (ингл.)
  3. 3.0 3.1 Internet Speculative Fiction Database (ингл.) — 1995.
  4. Бернал Джон Десмонд // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ola2002152826
  6. 6.0 6.1 Математическая генеалогия (ингл.) — 1997.

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]