Ҷашнҳои 2500-солаи Шоҳаншоҳии Эрон

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Ҷашнҳои 2500-солаи Шоҳаншоҳии Эрон
Логотип
Нигора
Кишвар
Замони оғоз 12 октябр 1971
Замони поён 16 октябр 1971
 Парвандаҳо дар Викианбор

Ҷашнҳои 2500 солаи Шоҳаншоҳии Эрон (форсӣ: جشن‌های ۲۵۰۰ سالهٔ شاهنشاهی ایران‎‎‎) — аз маҷмӯи тантанаҳо ки 12 −16 октябри соли 1971 ба муносибати 2500-солагии аз рӯзи таъсисёбии шоҳаншоҳии Эрон (Империяи Порс) аз Куруши Кабир буд, гузаронида шуд. Мақсади ҷашн гирифтан аз он иборат буд, ки намоиш додани таърихи дуру дарози Эрон ва намоиш додани комёбиҳои муосири худи Муҳаммадризо Паҳлавӣ шоҳи Эрон буд.

Банақшагирӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Банақшагирии ин чорабинӣ зиёда аз 10 сол тўл кашида буд. Маншури Куруш ҳамчун логотипи расмӣ рамзи ҳамин чорабинӣ буд. Бо қарори гузаронидани чорабини муҳим дар шаҳраки бостонии Тахти Ҷамшед наздикии шаҳри Шероз, зерсохтори маҳаллӣ аз он ҷумла фурудгоҳи Шероз ва шоҳроҳи Тахти Ҷамшед бояд хубтар мешуд. Дар он вақт чи хеле ки матбуот ва кормандони ёрирасон дар Шероз ҷойгир карда мешуданд, ҷашнҳои асосӣ дар Тахти Ҷамшед банақша гирифта буданд, ки бо ин муносибат ҷойҳои душвори хайма шаҳракҳо мешуданд. Ҳудуди атрофи Тахти Ҷамшед аз морҳо ва дигар ифлосиҳо тоза карда шуда буд. Дигар руйдодҳо дар Пасаргада банақша гирифта, дар ҷойи мақбараи Куруши Кабир ва Теҳрон буданд.

Хайма шаҳраки Тахти Ҷамшед[вироиш | вироиши манбаъ]

Хайма шаҳракҳо (инчунин шаҳри Тилои) аз тарафи Интерьер-дизайни порисии ширкати Maison Jansen дар 160 акр (0,65 км2) банақша гирифта шуда, ки илҳомеро аз 1520 майдони парчаи тилоӣ пас аз вохӯри бо Франсиски 1 аз Фаронса ва Генрихи 8 аз Англия гирифта буд. Панҷоҳто «хаймаҳо» (дар ҳақиқат яккачини манзилгоҳҳои пуршукӯҳ бо матоъи анъанавии форсӣ ҳамроҳи хаймаҳо бо онҳо) дар шакли ситора дар гирда фаввораи марказӣ ва миқдори зиёди дарахтон дар гирди онҳо ва биёбон шинонида шуда буданд, ҳамчунин аз нав офаридани шаҳраки бостониии Тахти Ҷамшед метобид. Ҳар як хайма дорои телефони мустақим ва телекси васли баръакси мувофиқи мамлакатҳо ва ҳамаи дигар тантанаҳо бо воситаи телевизион ба тамоми дунё ба воситаи алоқаи радиф аз сайтҳо паҳн гардида буданд. Калонатаринаш Хаймаи Фахрӣ буда, барои қабули меҳмонони олимақом коркард шуда буд. Толори Зиёфат яке аз бузургтарин сохтор ва мавзунии 68 ба 24 метр буд. Шаҳраки хаймавӣ аз ҳама тараф бо боғи дарахтҳо ва дигар рустаниҳои ки аз Фаронса оварда буданд ва дар наздикиҳои харобињои Тахти Ҷамшед буд. Хизматрасониҳои хӯроки омма ба ихтиёри Максима де Пари гузошта шуда буданд, ки ӯ тарабхонаи худро дар Париж баста дар муддати ду ҳафта барои он ки таъминоти ҳусни аълои тантана гузаронидан омада буд. Меҳмонхонадорӣ достонзеб Blouet Max ба истеъфо баромад, то ки банкетро назорат барад. Lanvin (Жанна Ланвин) шакли дарбори Аълоҳазратро коркард карда баромад. 250 Red Mercedes-Benz лимузинҳо барои ронандагони меҳмонон барои аз фурудгоҳ овардан ва баръакс истифода шуда буданд. Зарфҳо аз тарафи Лимож (Лимож фарфор), ва ҷилди болишту ҷойпушҳо бошад, аз тарафи Porthault офарида шуда буданд.

Тантанаҳо 12 октябри соли 1971 кушода шуданд, вақте ки шоҳ ва шаҳбону эҳтироми Куруши Кабир дар мақбараи ӯро дар Пасаргада ба ҷо оварданд. Дар ҷараёни дигар ду рӯз шоҳ бо малика меҳмононро зуд-зуд, бевосита дар фурудгоҳи Шероз истиқбол гирифтанд. 14 октябр бузургтарин дар вақти хӯроки шоми тантананоки дар толори банкет дар чорчӯбаи таҷлили Зодрӯзи Шаҳбону оростанд. Шаст нафар аъзоёни хонаводаҳои шоҳон ва сарвари давлатҳо якҷоя дар ҷадвали калони серпантин дар толори банкет ҷамъ шуда буданд. Дар нӯшбод Dom Perignon Гулобӣ 1959 бардошта шуд. Хизматрасонии кейтеринг ба дўши Максим буд. Менюи зиёфати бошукӯҳ: • Тухми бедонаи қимашудаи тилоӣ, тухми моҳии шоҳонаи каспигӣ (шоҳ артишок мехӯрд, ӯ аз тухми моҳӣ аллергия дошт), майи шампан ва Шато де Саран; • Мусс аз думи харчанг бо қайлаи Nantua, Château Haut-Brion Blanc 1964; • Гардани барраи бирёншуда бо трюфелҳо (як хел шоколад), Шато Лафит Ротшильд 1945; • Шампани шарбат, Моет е Шандон 1911; • 50 адад товуси эрони ки рамзи миллӣ мебошад бо думаш бирёншудаи барқароршуда, фуа-граи қимашуда, бо ҳамроҳии тухми бедонаи бирёншуда гайка хӯриш ва трюфели Мюзиньи Конте де Vogue 1945; • Шишабандшудаи анҷири тару тоза бо қаймоқ, майи шампани шарбат бо тамашк, Dom Perignon Гулобӣ 1959 захираҳои куҳна; • Қаҳваи мокко; • Коняки Принц Эжен (Принц Евгений Савойский).

Шаст нафар меҳмонони дар муддати панҷуним соат хӯроки нисфирӯзи хӯрданд, ки дар натиҷаи он барои дарозтарин ва бисёр сахитарин зиёфатҳои расмӣ дар таърихи муосир ба ҳисоб рафта, ҳамчунин мантиқан муҳокимаронишуда дар нашри Китоби Гиннес қайд шудааст. Мусиқи бо рушнои (светомузыка), барномаҳо ва тарфбозии идона ки онро Ксенакис ҳамроҳӣ мекард махсусан ба кор андохтани мусиқии электронии Тахти Ҷамшед буд. Дар рӯзи дигар паради қӯшунҳои гуногуни императории эрони бо иҳотаи дуюним ҳазорсолаҳо 1724 мардҳо аз қувваҳои мусаллаҳ, ҳама бо либосҳои таърихи намоиш доданд. Шаб каму беш расман «шабнишинии анъанавии Форсӣ» дар толори банкет гузаронда шуд, ки ин рӯйдоди охирин ин ҷашнвора дар Тахти Ҷамшед буд.

Дар рӯзи хотимавӣ, Шоҳ бурҷи Shahyad (дертар баъди инқилоби исломӣ бурҷи Озодӣ номгузорӣ карда шуда буд) дар Теҳрон ки хотира аз ин рӯйдод буд, кушод. Бурҷ инчунин хонаи Осорхонаи таърихии Порс буд. Дар он Устувонаи Куруш нишон дода шуда буд, ки онро шоҳ ҳамчун «якумин Оинномаи дар таърих ҳуқуқи инсон» меҳисобид. Устувона боз рамзи расмии ин ҷашн буд ва аввалин сухани шоҳ дар мақбараи Куруши Кабир озодиро ситоиш кард, ки дуюним ҳазорсола буд. Тантана дар хотима бо шоҳ дар мақбараи падараш Ризошоҳ Паҳлавӣ эҳтироми онро ба вуҷуд овард. Дар чорабинӣ, сардори ду давлати подшоҳии кӯҳанмонда, шоҳ ва император Хайле Селассие 1 Эфиопия иштирок доштанд. Дар охири даҳсола, ҳамчун монархия вуҷуд доштанро бас карданд. Орсон Уэллс дар бораи чорабинӣ чунин баён кард: «Ин шабнишинии сол набуд, ин ҷашнвораи 25 асра буд!».

Бехатарӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Яке аз мушкилотҳои асосӣ ин бехатарӣ буд. Тахти Ҷамшед ҷойи мусоиде буд барои чорабинӣ, чӣ тавре ки он ҳамин гуна сахт посбоникунанда буд, ки омили басо муҳим вақте ки пешвоёни олам дар онҷо ҷамъ шудаанд. Хадамоти бехатарии Эрон, САВАК, ки пешгирикунандаи ва посбони гумонбари ба сифати иқтидори вайронкунандаи оромӣ буд.

Танқид[вироиш | вироиши манбаъ]

Танқидҳо аз тарафи матбуоти ғарб ва Њомайни ва тарафдорони ӯ овоза карда буданд, Њомайни онро «Фестивали иблис» номида буд. Хароҷотҳо зиёда аз $200 млн буданд, он вақт вазорати дарбор ба арзиши $ 17 млн ҷоба ҷо карда буд.; Ансори, яке аз ташкилкунандагон арзиши онро ба $ 22 млн мемонд. Рақами ҳақиқиро хеле душвор аст, аниқ шумурдан ва дастгирии ягон хел ҳизб. Ҳимоятгарони фаъолият дигар афзалиятҳоро нишон медиҳанд, ба монанди кушодани 3200 мактаб, беҳсозии зерсохтор, ва инчунин ба таври мусбат таъсир расондан ба муносибатҳои байналмиллалии ҷамъиятии Эрон мумкин буд.

Имрӯзҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Тахти Ҷамшед яке аз марказҳои асосии сайёҳи дар Эрон ба шумор рафта ва зоҳиран, гумон аст, то ки офият аст, ҷустуҷуи бостоншиноси, чунки ин эълони таърихи эрони мебошад. Дар соли 2005-ум дар наздикии он дар љашни Наврўз 35 њазор нафар одамон ташриф оварданд. Хаймашаҳрак то соли 1979 барои иҷораи шахсӣ ва давлатӣ фаъолият мекард, вақте ки шоҳ мамлакатро тарк кард, истиқоматкунандагони маҳаллӣ онро ғорат карданд. Сихҳои оҳанин барои хайма ва роҳи минтақаи ин ҷашн то ҳол ҳамчун боғ боз аст ва ҳеч як нишонае боқӣ намондааст, ки дар ин ҷо як солҳо ҷашни таърихиро гузаронида буданд, ва онҳо такроран ба Бурҷи Озодӣ бахшида шуда буданд, ки рамзи асосии Теҳрон мебошад. Мақбараи Ризошоҳ Паҳлавӣ баъд аз инқилоб бар ивази мактаби динии исломи нобуд карда шуд.

Рӯйхати меҳмонон[вироиш | вироиши манбаъ]

Сиккаи нуқрагин ёдгорӣ аз маҷмӯи 9 тилоӣ ва тангаи нуқрагӣ, сикказадашуда барои ин чорабинӣ Ба Елизаветаи 2 тавсия дода шуда буд, ки бо дастаи посбонони шахсӣ ташриф оварад, ки ин мушкилоти вазнин буд (гертсоги Эдинбурги шоҳзода Филипп, ҳамроҳи шоҳдухтар Анна оилаи худашонро муаррифӣ мекарданд). Дигар пешвоёни бузурге, ки ташриф наоварданд, ин Ричард Никсон ва Жорж Помпиду буданд. Ба Никсон аз аввал банақша гирифта буд, ки ташриф оварад, аммо дертар фикр карду Спиро Агнюро фиристонд.

Баъзе аз меҳмононе, ки даъват шуда буданд:

Аъзои оилаҳои шоҳон ва волиҳо • Императори Ҳабашистон Хайле Селассие • Шоҳ Фредерик 9 ва малика Ингрид аз Дания • Шоҳ Бодуэн 1 ва маликаи Белгия Фабиола • Шоҳ Ҳусейн ва шоҳдухтари Иордания Муна • Шоҳ Махендра ва малика Ратна аз Непал • Шоҳ Олав 5 аз Норвегия • Амир Исо ибни Салмон Ал Халифа ах Баҳрайн • Амир Аҳмад бин Али ал- Тани аз давлати Қатар • Амир Сабоҳи 3 Салим ал- Сабоҳ аз Кувайт • Шоҳ Константини 2 ва малика Анна — Мари аз Юнон • Султони Уммон Қобус • Шоҳзода Абдулвалихон ва шоҳдухтар Билқисбегум аз Афғонистон • Шоҳи Лесото Мошвеше 2 • Тунку Абдулҳалим аз Малайзия • Президенти Иморот Заид бен Султон ал Наҳайян • Князи Лихтенштейн Франс Иосифи 2 ва шоҳдухтар Ҷорҷина • Князи Монако Ренье 3 ва шоҳдухтар Грейс • Князи бузург Жан ва зани княз Жозефина Шарлотта аз Люксембург • Шоҳзода Бернард аз Нидерландия • Гертсог Эдинбурги ва шоҳдухтар Анна (шавҳар ва духтари Елизаветаи 2) • Шоҳзода Оғохони 4 ва шоҳдухтар Ом Бегум Оғохон Ҳабиба • Шоҳзода валиаҳд Карл Густав аз Шветсия • Шоҳзода Хуан Карлос ва шоҳдухтари Испания София • Шоҳзода Виктор Эммануил ва шоҳдухтар Марина аз Италия • Шоҳзода Микаса ва шоҳдухтар Юрико аз Ҷопон • Шоҳзода Bhanubandhu Югала аз Таиланд • Шоҳзода Мулай Абдулло ва шоҳдухтар Ламия аз Марокко • Шоҳзода Makhosini Dlamini аз Свазиленд • Генерал — губернатори Канада Роланд Мишнер • Генерал — губернатор ҷаноб Пол Hasluck аз Австралия

Президентҳо ва сарвазирон • Президент Иосип Броз Тито и ҳамсараш Jovanka Броз аз Югославия • Президент Николай Подгорный Иттиҳоди Шӯравӣ • Президент Франц Йонас Австрия • Президент Тодор Живков Болгария • Президент Emílio Garrastazu Медичи Бразилия • Президент Урхо Кекконен Финляндия • Президент Cevdet Sunay Туркия • Президент Пал Losonczi Маҷористон • Президент Людвика Свободу Чехословакии • Президент Яхья Хан аз Покистон • Президент Сулейман Франжье Лубнон • Президент Якоб Иоганн Фуше Африқои Ҷанубӣ • Президент Леопольд Седар Сенгор Сенегал • Президент В. В. Гири аз Ҳиндустон • Президент Моктар ульд Дадда Мавритания • Президент Юбер Мага Дагомеи • Президента Николае Чаушеску ҳамсараш ва муовини сарвазири Елены Чаушеску аз Руминия • Президент Джозеф Мобуту Заир • Президент Рудольф Gnägi Швейцария • Сарвазир Жак Шабан-Дельмас Фаронса • Сарвазир Ким Чен Пиль Ҷумҳурии Корея • Сарвазир Эмилио Коломбо аз Италия • Ноиб — президент Мечислав Klimaszewski аз Лаҳистон • Ноиб-президент Спиро Агню аз ИМА • Ноиб-президент Го Можо аз Ҷумҳурии халқии Чин • Президенти Бундестаг Кай-Уве фон Хассель Ҷумҳурии Федеролии Олмон • Канцлер Вилли Брандт аз Ҷумҳурии Федеролии Олмон • Вазири корҳои хориҷии Португалия Руй Патрисиу • Нахустбонуи Филиппина Имельда Маркос • Кардинал Максимилиан де Фюрстенберг представитель Святого Престола

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]

1. Кадивар C (25 января 2002 года). «Мы проснулись. 2500 года торжества вновь». Проверено 23 октября 2006. 2. Karkowski, З.; Harley, J.; Szymanksi, F.; Гейбл, B. (2002). «Лайнер Примечания». Ксенакис: Персеполис + ремиксы. Сан — Франциско: Асфоделя LTD. 3. «Торжества Персеполис». Проверено 23 октября 2006. 4. Британском музее пояснительные записки, «Цилиндр Кира»: «В течение почти 100 лет цилиндра считалась древней месопотамской пропаганды Ситуация изменилась в 1971 году, когда шах Ирана использовали его в качестве центрального образа в своей собственной пропаганды празднованию 2500-летней иранской монархии. В Иране, цилиндр появился на монетах, банкнотах и штампов. Несмотря на то что документ вавилонского он стал частью культурной идентичности Ирана». 5. Нейл Мак Грегор, «Весь мир в наших руках», в искусство и культурное наследие: право, политика и практика, с. 383-4, под ред. Барбара Т. Хоффман. Cambridge University Press, 2006. ISBN 0-521-85764-3 6. Ежедневно Иран (23 июня 2007). «Команда, указанная на ремонт Персеполис», доступен 9 марта 2008

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]