Дидани манбаъи Осиёи Ғарбӣ

[[Акс:Western_Asia_(orthographic_projection).svg|мини|400x400пкс| Осиёи Ғарбӣ <ref>Эквивалентна Передней Азии без Афганистана и Синайского п-ова, но включая Восточную Фракию.</ref>]]
'''Осиёи Ғарбӣ''' — минтақаи ҷуғрофӣ, ки дар ҷанубу ғарбӣ [[Осиё]], ҷойгир аст, аз як нуқтаи назари ҷуғрофӣ, нимҷазираи [[Осиёи Хурд]] ва [[нимҷазираи Араб]], ва минтақаҳои атрофи он соҳили шарқии [[Баҳри миёназамин|Баҳри Миёназамин]] (Шом), [[Қафқоз]] (Қафқози Ҷанубӣ), баландкӯҳҳои Арманистон ва Эрон <ref>Иногда частично включают и [[Копетдаг]].</ref> ва доманакӯҳҳои Месопотамия; ва аз нуқтаи назари сиёсӣ, се минтақа - [[Шарқи Наздик]] (бе қисми Африқо), [[Шарқи Миёна]] ва [[Қафқози Ҷанубӣ]] (қисман) дар бар мегирад. 
[[Акс:Western_Asia_on_the_World_map.png|мини|Осиёи Ҷан Ғарбӣ дар харитаи ҷаҳон]]

== Истилоҳот ==

* 
* Истилоҳи "''Осиёи Ғарбӣ''" баъдтар пайдо шуд, ки қисман таҳти таъсири {{lang-en|Western Asia}} қарор гирифт. Он дар асарҳои таърихи муосир, ҷуғрофия, ҳуқуқи байналмилалӣ васеъ истифода мешавад. Этнография ва биология ҳарду истилоҳро истифода мебаранд. Бозиҳои Осиёи Ғарбӣ кишварҳои арабии Осиё ва [[Эрон]]ро (бе Туркия ва кишварҳои Қафқоз) дар бар мегиранд. 
* Истилоҳи " ''Осиёи Ҷанубу Ғарбӣ'' " дар забони русӣ ба маънои "Осиёи Ғарбӣ" истифода мешавад бинобар ин, баъзан дар маҳалли нисбатан маҳдуд, аз ҷумла танҳо [[нимҷазираи Араб]] ва [[Байнаннаҳрайн|Месопотамия]].

=== Номгузриҳо бо забонҳои дигар ===
Дар забонҳои ин минтақа онро ба таври зерин меноманд: {{Lang-hy|Առաջավոր Ասիա}}, {{Lang-ar|غرب آسيا}}  {{Lang-az|Qərbi Asiya}}, {{Lang-fa|غرب آسیا}}, ‎ {{Lang-ka|დასავლეთი აზია}}, {{Lang-tr|Batı Asya}}.

== Хусусиятҳои табиӣ ==
Минтақа бо [[нафт]] бой аст (асосан дар [[халиҷи Форс]] ва [[Баҳри Каспий]]).

Мавҷудияти чарогоҳҳо дар аксари кишварҳои Шарқи Наздик дар соҳаи кишоварзӣ нақши муҳим мебозад, ки рушди чорводориро дар ин ҷо муайян мекунад (дар бисёр минтақаҳо - кӯчабоғҳо).

== Тақсимбандии муосири сиёсӣ ==
Айни замон ин минтақа чунин қаламравҳои кишварҳоро фаро мегирад: {{multicol}}
* {{AFG}}<small>(ба истилоҳоти Осиёи Ҷанубӣ одатан дохил намшавад)</small>
* {{AZE}}<small>(қисман ё пурра)</small>
* {{ARM}}
* {{BHR}}
* {{GEO}}<small>(қисман ё пурра)</small>
* {{EGY}}<small>(танҳо [[нимҷазираи Синай]])</small>
* {{ISR}}
* {{JOR}} [[Урдун]]
* {{IRQ}}
* {{IRN}}
{{multicol-break}}
* {{Парчамбандӣ|Яман}} 
* {{Парчамбандӣ|Қатар}} 
* {{Парчамбандӣ|Кипр}}
* {{KWT}} 
* {{LBN}}
* {{UAE}}
* {{OMN}} [[Уммон]]
* {{Парчамбандӣ|Арабистони Саудӣ}}
* {{Парчамбандӣ|Сурия}}
* {{Парчамбандӣ|Туркия}} <small>(ғайр аз [[Фракия|Фракияи Шарқӣ]])</small>
{{Multicol-end}}
{{multicol}}
Кишварҳои Қафқози Ҷанубӣ аз қабили [[Арманистон]], [[Гурҷистон]] ва [[Озарбойҷон]], аз рӯи баъзе манбаъҳо қисман ба [[Аврупои Шарқӣ]] робита доранд. Инчунин бояд қайд кард, ки аз ҷиҳати ҷуғрофӣ бо минтақаи [[Осиё]] робита доранд. Арманистон, Гурҷистон ва Озарбойҷон ба ҳар ҳол аъзои [[Шӯрои Аврупо]] ва Кипр дар [[Иттиҳоди Аврупо]] мебошаyд.

* Гурӯҳҳои асосии этникӣ дар минтақа:
{{multicol}}
* [[озарбойҷонҳо]]
* [[ашӯриҳо]] (ассириҳо)
* [[арабҳо]]
* [[арманҳо]]
* [[бахтиёрҳо]]
* [[гилониҳо]]
* [[гурҷиҳо]]
* [[курдҳо]]
* [[осетинҳо]]
* [[татҳо]] {{multicol-break}}
* [[лурҳо]]
* [[меғрелҳо]]
* [[форсҳо]]
* [[пуштунҳо]]
* [[толишҳо]]
* [[туркҳо]]
* [[туркоманҳо]]
* [[сванҳо]]
* [[яҳудиён]]
{{multicol-end}}


== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==

* ''Осиёи Ғарбӣ'' Силсилаи "Урфу одатҳои халқҳои ҷаҳон". М.: "Ҷаҳони китоб", 2010. 222 саҳ. ISBN 5486035837, 9785486035838 
* Таърихи Шарқи Қадим: Пайдоиши қадимтарин ҷамъиятҳои синфӣ ва аввалин манбаи тамаддуни ғуломӣ. Қисми 2: ''Асосӣ Осиё, Миср''. М., 1998. 
* Лазарев М. С. ''Осиёи Ғарбӣ: Вазъи этнополитикӣ'' / Институти шарқшиносӣ (Академияи илмҳои Русия).. М.: "Илм", Ширкати интишороти "Шарқи Литера", 1993.230 саҳ. 
* Прошин Н.И., Куракова Л.И. ''Осиёи Марказӣ: Шарҳи умумӣ, Осиёи Ҷанубу Ғарбӣ''. Энсиклопедияи "Кишварҳо ва халқҳо". М.: «Фикр», 1979. 380 саҳ. 
* ''Забонҳои ҷаҳонӣ: забонҳои реликти қадимии Шарқи Наздик'' / RAS. Институти забоншиносӣ. Эд. Н. Н. Казан, А. А. Кибрика, Ю. $ Б. Корякова. - М.: Академия, 2010.

== Пайвандҳо ==

* [http://www.megabook.ru/Article.asp?AID=632838 WESTERN ASIA]{{Пайванди мурда|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} дар Megaencyclopedia Кирилл ва Мефодий 
* [http://web-atlas.ru/index.php/front-asia Front Asia] дар WEB-ATLAS. РУ 
* [http://stylemanual.ngs.org/Intranet/styleman.nsf/b2195c3b07a980d38525665100674e5c/3fcb99599faed7fb852566ab0068ec47?OpenDocument миёна Шарқ, ғарби Осиё], ''миллӣ Маҳалли Стайл ба дастӣ,'' миллӣ Ҷомеаи Маҳалли

[[Гурӯҳ:Осиёи Ғарбӣ]]