Дидани манбаъи Симурғ

[[Акс:Senmurv.svg|thumb|200px|Sēnmurw — намоди дудмони [[Сосонӣ]]]]
[[Акс:Textile0001.jpg|thumb|200px|Нигораи Сенмурв бар порчаи зарбафт]]
[[Акс:Sassanid silver plate by Nickmard Khoey.jpg|thumb|200px|Нигораи Симурғ бар косаи симини зарандуд (садаҳои VII—VIII м.)]]
[[Акс:Medrese Divan-begi.jpg|thumb|200px|Нигораи Симурғ бар сардари мадрасаи Девонбегӣ дар Бухоро (с. XVII м.)]]
[[Акс:Ferdowsi phoenixferdowsi.jpg|thumb|Нақши барҷастаи '''Симурғ'''.''Мақбараи  Фирдавсӣ''.[[Тӯс]]]]
'''Симурғ''' (авестоӣ: «''mərəγō saēnō''» — «мурғе ки бар фарози дарахт ё кӯҳ ошён дорад», «баландошён»<ref>{{Cite web |url=http://www.iranica.com/articles/simorg |title=Encyclopædia Iranica {{!}} Articles |accessdate=2011-03-06 |archivedate=2010-12-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101208221554/http://www.iranica.com/articles/simorg }}</ref>; порсии миёна: «''Sēnmurw''», порсии дарӣ: «''سیمرغ''» — паррандаест афсонаӣ дар асотири бостонии Эронзамин.

== Симурғ дар асотир ==

Симурғ дар устураҳо шоҳинест бузургтан ки бар фарози Дарахти Виспобиш ё кӯҳи Албурз ошён дорад ва донову хирадманду огоҳ аз розҳои ниҳон аст.

Бино бар [[Авесто|«Авесто»]] ва осори [[Зардушт|зардуштӣ]], Симурғ паррандаест фарохбол ки бар дарахти дармонбахши "Виспобиш" ё "Ҳарвисп тухмак" ошён дорад ва ин дарахт дар дарёи Варукаша ё Фарохкарт мерӯяду тухмаи ҳама гиёҳонро дар бар дорад. Ҳар гоҳ ки Симурғ бар ошёнаш фуруд ояд ва ё аз он парвоз кунад, аз ин дарахт тухмҳоро мерезонад ва боду борон онро ҳама ҷо мебаранд. 

Аммо аз миёнаҳои ҳазораи I пеш аз милод бархе аз эрониён Симурғро ҷонваре пиндоштанд, ки шерсару шерпанҷа, шоҳинбадан, товусдум ва пистондор аст.

== Симурғ дар Шоҳнома ==
Симурғ дар боварҳои ариёҳо дорои хешкории вижае буд ки он пуштибонӣ аз паҳлавонон ва бавижа мардумон буд. Ин хешкории Симурғро Ҳаким Абулқосим [[Фирдавсӣ]] дар [[Шоҳнома|«Шоҳнома»]] бисёр барҷаста ва Симурғро фариштаи нигаҳбони паҳлавонон Сому Золу [[Рустам]] намудааст. Пажуҳандагон бар ин боваранд, ки достонҳое, ки дар «Шоҳнома» дар бораи Рустаму хонадонаш суруда шудаанд, решаи [[Сакоҳо|сакоӣ]] ([[Сарматҳо|сарматӣ]]-[[Алонҳо|алонӣ]]) ва [[Суғд|суғдӣ]] доранд<ref>{{Cite web |url=http://history.machaon.ru/all/number_10/analiti4/paganism/part3/index.html |title=''Васильев М.А.'' Особенности формирования и развития восточнославянского язычества |accessdate=2011-03-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090117141730/http://history.machaon.ru/all/number_10/analiti4/paganism/part3/index.html |archivedate=2009-01-17 }}</ref>. Аз ин хешкорӣ буда ки Симурғро бар ҷангафзору сипару камону хафтон менигоштаанд. Сенмурв ё Cимурғ намоди дудмони Сосониён буд.

Симурғ дар фарҳангу адаби исломии Эронзамин, аз ҷумла ҳамосаҳои паҳлавонӣ ва осори ирфонӣ, низ нақши муҳимме дорад. Ин парранда дар Шоҳнома ду чеҳраи мутафовит дорад: яке яздонӣ (дар достони Зол) ва дигаре аҳриманӣ (дар достони Исфандиёр).

Афзун бар «Шоҳнома», Симурғ дар дигар осор, аз ҷумла адабиёти ирфонӣ, низ нақши муҳимме дорад. Симурғ дар «Мантиқ ут-тайр», асари [[ирфон]]ии [[Аттор|Фаридуддин Аттор]], подшоҳи мурғон ва намоде аз Худованд аст.





== Пайнавиштҳо ==
<references/>

{{Шоҳнома}}
[[Гурӯҳ:Шоҳнома]]