Дидани манбаъи Вааса

{{МА
| мақом = Шаҳр
| номи тоҷикӣ = Вааса
| номи аслӣ = {{lang-fi|Vaasa}}
| тасвир = 
| кишвар = Финландия
| бари парчам = 100
| бари нишон = 100
| шакли сарзамин = Минтақаҳои Финландия{{!}}Минтақа
| сарзамин = Финландияи Ғарбӣ
| lat_dir = N
| минтақа = Похянмаа
| шакли минтақа = Вилоятҳои Финландия{{!}}Вилоят
| lat_deg = 63
| lat_min = 06
| lat_sec = 00
| lon_dir = E
| lon_deg = 21
| lon_min = 37
| lon_sec = 00
| CoordScale = 100000
| роҳбар = Томас Ҳауру
| замони таъсис = 1606
| номҳои пешина = Николайштадт, Муссор, Ваза
| мақом аз = 
| масоҳат = 397
| баландии маркази МА = 6
| забони расмӣ = финӣ
| аҳолӣ = 58020
| соли барӯйхатгирӣ = 2008
| зичӣ = 307,4
}}
'''Вааса''' ({{Lang-fi|Vaasa}}), '''Васа''' ({{Lang-sv|Vasa}}), нусхаи кӯҳнашудаи '''Васа''' ({{Lang-sv|Wasa}}<ref name="multiple1">{{ВТ-ЭСБЕ|Ваза, город}}</ref>) — [[шаҳр]] ва мунисипалитет дар ғарби [[Финланд]]ия дар соҳили Халиҷи Ботния дар [[Баҳри Балтика|соҳили Балтика]] (маркази пешини маъмурии губернатори Ваза) аст, ки бо номи '''Николастад''' ({{Lang-sv|Nikolaistad}}), Николайстадт ё Николастадт (аз {{Lang-de|Nikolaistadt}}; {{Lang-fi|Nikolainkaupunki}}) низ машҳур буд<ref name="multiple1" />.

Аҳолии Вааса 57,501 нафар аст ([[июл]]и [[Соли 2007|2007]]). Шаҳр маркази маъмурии музофоти Остроботния аст ва [[забони шведӣ]] забони модарии тақрибан 25 % аҳолии Вааса мебошад.

== Таърих ==
Оинномаи шаҳрро соли [[Соли 1606|1606]], дар давраи ҳукмронии шоҳ Чарлз IX Шветсия гирифта, ба номи хонаи шоҳии Васа (Ваза) гузошта шудааст. Дар солхои ҷанги 1808—1809 шаҳр якчанд маротиба дарҷанг аз тарафи қӯшунҳои рус ишғол карда шуд<ref name="multiple1">{{ВТ-ЭСБЕ|Ваза, город}}</ref>.

Аслан дар соҳили халиҷи Халиҷи Ботния ҷойгир шуда буд, баъдтар, бинобар баланд шудани соҳил, дар асри 19 аллакай дар масофаи хеле зиёд аз соҳил ҷойгир буд ва аз ин рӯ, пас аз сӯхтори соли 1852, ки комилан хароб карда, шаҳр ба ғарб, ба соҳили баҳр кӯчонида шуд<ref name="multiple1">{{ВТ-ЭСБЕ|Ваза, город}}</ref>.

Мувофиқи [[Донишномаи Брокҳауз ва Ефрон|маълумоти «Луғати энсиклопедии Ф. А. Брокгауз ва И. А. Эфрон»]], соли 1887 шумораи аҳолӣ ба 8689 нафар расид. Шаҳр қароргоҳи губернатор ва палатаи суд (Хофрятт) буд, ки салоҳияти он то музофотҳои Ваза ва [[Вилояти Оулу|Улеоборг (Улеаборг)]]-и Герсогии Бузурги Финландия паҳн мешуд. Литсейи классикии шведӣ, литсейи классикии хусусии финӣ, мактаби ибтидоии финӣ 4-синфӣ, мактаби реалии Шветсия ва гимназияи занонаи Шветсия (Фрунтиммерскола) мавҷуд буданд. Дар Васа идораи асосии банки Васа, ки соли 1879 таъсис ёфтааст ва филиали Банки давлатии Финляндия чойгир буд. Роҳи оҳани Ваза-Таммерфорс аллакай Вазаро бо дигар шабакви роҳи оҳани Финляндия пайваст. Мувофиқи маълумоти соли 1886 дар Васа 361 фабрика ва чех мавҷуд буд, ки дар онҳо 1171 нафар коргарон буд ва арзиши истеҳсолиашон 3.709.320 маркаи финӣ буд; махсусан заводи пахта, ки ба маблағи қариб 2 миллион марка мебошад, вуҷуд дошт. Ваза барои музофоти Васа аҳамияти бузурги тиҷоратӣ дошт, он бандари тиҷоратии Брандо дошт.

21 сентябри соли 1940 тибқи созишнома дар бораи ҳаракат («транзит»)-и қӯшунҳои Олмон тавассути қаламрави Финландия ба Норвегияи Шимолӣ ва бозгашт ба бандари<ref>''Барышников В. Н.'' [https://litresp.ru/chitat/ru/%D0%91/barishnikov-v-n/vstuplenie-finlyandii-vo-vtoruyu-mirovuyu-vojnu-1940-1941-gg/5 Вступление Финляндии во вторую мировую войну 1940—1941 гг. IV. ГЕРМАНСКИЕ ВОЙСКА В ФИНЛЯНДИИ. НЕМЕЦКИЙ «ТРАНЗИТ»] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20190922111120/https://litresp.ru/chitat/ru/%D0%91/barishnikov-v-n/vstuplenie-finlyandii-vo-vtoruyu-mirovuyu-vojnu-1940-1941-gg/5 |date=2019-09-22 }}</ref> аввалин боркашонии Олмон бо қувваҳои мусаллаҳ ва аслиҳа омаданд.

=== Ном ===
Вааса дар тӯли солҳо дар натиҷаи тағйироти имло, тасмимҳои сиёсӣ ва тағйири вазъи забон номи худро чанд маротиба иваз кардааст.

Номи финӣ аз соли [[Соли 1930|1930]], вақте ки дар байни сокинони шаҳр аксарият ба забони финзабонон табдил ёфтанд, номи асосӣ гардид. Аз он замон то [[соли 1989]] номи шаҳр дар харитаҳои русизабон ҳамчун ''Васа'' навишта мешуд, баъдтар имло ба номи финӣ наздиктар шуд.

== Ҷуғрофия ==
Шаҳр дар соҳили Халиҷи Ботнияи [[баҳри Балтика]] дар тангтарин нуқтаи он ҷойгир аст, ки Норра-Кваркен ном дорад. Дар ин ҷо масофаи то соҳили Шветсия камтар аз 80 километр аст.

== Сокинони намоён ==
* Аста Бакман (1917—2010) — ҳунарпешаи финӣ.
* Фредрика Элеонора Батист (? −27 июли 1827) — ҳунарпеша ва драматурги шведӣ, ситораи театри Финландия дар ибтидои асри 19.
* Нелимаркка Ээро (1891—1977) — рассоми финӣ. Лауреати мукофоти олии давлатии Финляндия барои рассомон Pro Finlandia.

== Бародаршаҳрҳо ==
* {{Парчами Шветсия|20px}} [[Малмё]], [[Суэд|Шветсия]] ([[Соли 1940|1940]])
* {{Парчами Шветсия|20px}} [[Умео]], [[Суэд|Шветсия]] ([[Соли 1949|1949]])
* {{Парчами Норвегия|20px}} [[Ҳарстад]], [[Нурвеж|Норвегия]] ([[Соли 1949|1949]])
* {{Парчамии Дания|20px}} [[Ҳелсингёр]], [[Дания]] ([[Соли 1949|1949]])
* {{Парчами Эстония|20px}} [[Парну (шаҳр)|Парну]], [[Эстония]] ([[Соли 1956|1956]])
* {{Парчами Олмон|20px}} [[Шверин]], [[Олмон]] ([[Соли 1965|1965]])
* {{Парчами Олмон|20px}} [[Кил]], [[Олмон]] ([[Соли 1967|1967]])
* {{Парчами Чехия|20px}} [[Шумперк]], [[Чехия]] ([[Соли 1984|1984]])
* {{Парчами Танзания|20px}} [[Морогоро]], [[Танзания]] ([[Соли 1988|1988]])
* {{Парчами ИМА|20px}} [[Беллингем (Вашингтон)|Беллингем]], [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|ИМА]] ([[Соли 2009|2009]])

== Суратҳо ==
<gallery>
Акс: Vaasa_Rewell_Center.jpg|Маркази савдои Rewell Center
Акс: Vaasa_Trinity_Church.jpg|Калисои Сегонаи Муқаддас
Акс: Vaasa_Wasaborg.jpg|Wasaborg
Акс: Vaasa_Town_Hall.jpg|Шаҳрдорӣ
Акс: Vasa_universitet%2C_huvudentr%C3%A9n%2C_sommaren_2003..jpg|Донишгоҳи Вааса
Акс: Tritonia%2C_Vasa_vetenskapliga_bibliotek%2C_sommaren_2003..jpg|Китобхонаи донишгоҳ

Акс: Barracks_building_in_Vaasa.JPG|Казармаҳо
Акс: Court_of_appeal_in_Vaasa.JPG|Суди апелятсионии шаҳр
Акс: The_Market_Hall_in_Vaasa.JPG|Kauppahalli-и шабона
Акс: Vaasan_vesitorni.jpg|Бурҷи об
Акс: Orthodox_Church_of_Vaasa.JPG|Калисои Никол
Акс: Ruins_of_St._Maria_Church_in_Vaasa.JPG|Харобаҳои калисои Марями Муқаддас дар шаҳри кӯҳна
</gallery>
<div style="height: 470px; width: 95%; overflow: auto; padding: 3px;text-align: left; border:solid 1px;" title="braglist - zum scrollen"; >
<center>
[[Акс:Vaasa night panorama.jpg|2000px|Майдони бозори шаҳр]] </div> {{-}}

== Эзоҳ ==
{{Эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{БРЭ|Вааса|4|482}}
* Голубая дорога (фин. Sininen tie), туристский маршрут (Норвегия-Швеция-Финляндия-Россия)

== Пайвандҳо ==
{{Пайванд ба лоиҳаҳои хоҳар}}

* {{Вебгоҳи расмӣ|https://www.vaasa.fi|Вааса}}
* [https://web.archive.org/web/20090612065346/http://www.datsha.com/vaasa/rus/index.html О городе Вааса]{{Ref-ru}}
[[Гурӯҳ:Шаҳрҳои Финланд]]