Панҷоб (Покистон)

Панҷоб (Покистон)
Панҷоб (Покистон)
	урду: پنجاب; панҷ. پنجاب
Парчам	Нишон
Кишвар	[[\|]]
Маркази маъмурӣ	Лоҳур
Таърих ва ҷуғрофиё
Таърихи таъсис	1 июл 1970
Масоҳат	205 344 ± 1 км²;
Вақти минтақавӣ	UTC+05:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	127 688 922 тан (2023);
Шиносаҳои ададӣ
Рамзи ISO 3166-2	PK-PB
	Вебгоҳи расмӣ
	Парвандаҳо дар Викианбор

Панҷоб ^[2] ( произношение (итт.) ; урду: پنجاب Панҷоб ^[3] ; англ. Punjab Панҷоб ; з.-пандж., "Пантикост") — яке аз иёлати шимолу шарқии Покистон аст, ки дар натиҷаи тақсимоти Ҳиндустони Бритониё дар соли 1947 Ҳиндустон ва Покистон ташкил ёфтааст.

Ҳудуди он бо қаламрави Озод Кашмир (дар шимол), иёлоти Панҷоб ва Раҷастани Ҳиндустон (дар шарқ) дар Покистони бо иёлатҳои Синд (дар ҷануб), Балуҷистон (дар ҷанубу ғарб), Хайбер Пахтунхво (дар ғарб) ва пойтахти Исломобод (дар шимол) ҳамсарҳад аст. ) Аз ҷиҳати маъмурӣ ба 36 ноҳия тақсим шудааст.

Ҷуғрофиё ва иқлим

Масоҳати Панҷоб 205,344 км² аст ва пас аз Балуҷистон ҷойи дуюмро аз рӯи масоҳат ишғол мекунад. Иёлат як минтақаи серҳосили қад-қади водии рӯди Ҳинд ва шохобҳои он аст, ки бо шабакаи каналҳои обёрӣ пайваст мебошанд. Дар сарҳади Ҳиндустон як минтақаи биёбон ва хушк дар наздикии биёбони Тар мавҷуд аст. Дар шимоли дури Панҷоб доманакӯҳҳои Ҳимолой сар мешаванд. Маркази маъмурӣ ва бузургтарин шаҳри иёлат — Лоҳур аст.

Аҳолӣ

Тибқи омори соли 2017, шумораи аҳолии вилоят дар ↗ 110 012 442 нафар сокинон аст ^[4], ки 52,95% шумораи умумии аҳолии кишварро ташкил медиҳад. Забони маъмултарин Панҷобӣ мебошад, ки бо алифбои шоҳмукхи, ки дар асоси алифбои арабӣ навишта мешавад, истифода мешавад. Илова ба панҷобиҳо, баъзе дигар гурӯҳҳои қавмӣ дар ин вилоят зиндагӣ мекунанд.

Тибқи барӯйхатгирии соли 1998, 75,23% аҳолӣ бо панҷобӣ, 17,36% - бо сароики, 4,51% - бо урду, 1,16% - бо пушту, 0,66% - бо балучи, 0,13% бо синдӣ ва 0,13% 0.95% бо забонҳои дигар сухангӯйи мекунанд. 97.21% аҳолии Панҷоб мусалмонанд, асосан суннӣ, инчунин ақаллиятҳои шиаҳо низ ҳастанд. Сатҳи маълумотнокӣ дар соли 2008 79,7% -ро ташкил медиҳад.

Соли	Аҳолӣ	Ҳиссаи сокинони шаҳр
Соли 1951	20 540 762
Соли 1961	25 463 974
Соли 1972	37 607 423
1981 аст	47,292,441
1998	73 621 290
2017	110 012 442	36.71%

Тибқи барӯйхатгирии соли 2017 ^[4]

№	Шаҳрҳои бузург	Аҳолӣ
1	Лаҳор	11 126 285
2	Файсалобод	3 760 328
3	Гудҷранвала	2 948 936
4	Равалпинди	2 875 516
5	Мултон	2 058 290
6	Шекхупур	1 201 790
7	Бахавалпур	1 171 258
8	Сиалкот	1,143,362
9	Саргодха	1,091,045
10	Раҳимйархан	1,032,636

Тақсимоти маъмурӣ

Панҷоб ба 36 ноҳия тақсим шудааст.^[5]

Иқтисод

Ҳиссаи вилоят дар Маҷмӯи маҳсулоти дохилии Покистон дар соли 2000 54,7% ва дар соли 2010 59% буд. Аз соли 1972 иқтисоди ин вилоят 4 маротиба рушд кардааст ^[6], ки ин аз сатҳи миёнаи кишвар хеле баланд аст.

Бо вуҷуди набудани хатти соҳил, Панҷоб яке аз музофотҳои саноатии Покистон аст. Дар соли 2003, 90% коғаз, 71% нуриҳо, 69% шакар ва 40% сементи кишвар дар ин ҷо истеҳсол мешуданд ^[7]. Саноати сабук ба таври назаррас рушд ёфтааст, ки дар ин ҷо истеҳсолоти нассоҷӣ ва саноати хӯрокворӣ рушд ёфтааст.

Кишоварзӣ ва хидматрасонӣ низ тараққӣ кардаанд. Системаи каналҳои ирригатсионӣ Панҷобро ба як минтақаи муҳими кишоварзӣ табдил медиҳад. Вилоят 76% тамоми ғалладонаро дар Покистон истеҳсол мекунад.

Ҷозибаҳои гардишгарӣ

Дар байни ҷойҳои тамошобоби Панҷоб иншооти машҳур ба монанди Боғҳои Шалимар, Дижи Сангхни, Қалъаи Лаҳор ва Масҷиди Бадшаҳӣ қобили қайд аст. Дар вилоят харобаҳои шаҳрҳои қадимии Таксила ва Ҳараппа мавҷуданд.

Инчунин дар Панҷоби Покистон 320 зиёратгоҳ мавҷуд аст.^[8]^[9]

Эзоҳ

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 https://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/population/2023/Punjab.pdf
↑ Иран, Афганистан, Пакистан // Атлас мира / сост. и подгот. к изд. ПКО «Картография» в 1999 г. ; отв. ред.: Т. Г. Новикова, Т. М. Воробьёва. — 3-е изд., стер., отпеч. в 2002 г. с диапоз. 1999 г. — М. : Роскартография, 2002. — С. 168—169. — ISBN 5-85120-055-3.
↑ Инструкция по передаче на картах географических названий Западного Пакистана. — М., 1959. — С. 22.
↑ ^4.0 ^4.1 CENSUS - 2017 PUNJAB(пайванди дастнорас — таърих). 6 ноябри 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 августи 2017.
↑ Government of Punjab - Districts(пайванди дастнорас — таърих). 19 Декабри 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 октябри 2011.
↑ http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf
↑ Punjab Gateway(пайванди дастнорас — таърих). Баргирифта аз сарчашмаи аввал 5 июли 2007.
↑ Blast at Baba Farid`s shrine kills six. // The Express Tribune. October 26th, 2010.
↑ Суворова А. Мусульманские святые Южной Азии. — М. — 1999.

[_729fca114cf8aee3-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 https://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/population/2023/Punjab.pdf

[2] Иран, Афганистан, Пакистан // Атлас мира / сост. и подгот. к изд. ПКО «Картография» в 1999 г. ; отв. ред.: Т. Г. Новикова, Т. М. Воробьёва. — 3-е изд., стер., отпеч. в 2002 г. с диапоз. 1999 г. — М. : Роскартография, 2002. — С. 168—169. — ISBN 5-85120-055-3.

[3] Инструкция по передаче на картах географических названий Западного Пакистана. — М., 1959. — С. 22.

[:0-4] 4.0 ^4.1 CENSUS - 2017 PUNJAB(пайванди дастнорас — таърих). 6 ноябри 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 августи 2017.

[5] Government of Punjab - Districts(пайванди дастнорас — таърих). 19 Декабри 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 октябри 2011.

[6] ttp://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf

[7] Punjab Gateway(пайванди дастнорас — таърих). Баргирифта аз сарчашмаи аввал 5 июли 2007.

[8] Blast at Baba Farid`s shrine kills six. // The Express Tribune. October 26th, 2010.

[9] Суворова А. Мусульманские святые Южной Азии. — М. — 1999.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Тақсимоти маъмурии Покистон
Иёлатҳо:	Балуҷистон‎ • Панҷоб • Синд‎ • Хайбер-Пухтунхво • Гилгит-Балтистон‎
Минтақаҳо:	Ноҳияи федеролии пойтахт
Кашмир:	Озод-Кашмир‎ • Гилгит-Балтистон
Барҳамгардида:	Минтақаҳои қабилавии идоракунии федеролӣ‎