Роберт Саполски

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Роберт Саполски
англ. Robert Morris Sapolsky
Таърихи таваллуд 6 апрел 1957(1957-04-06)[1] (66 сол)
Зодгоҳ
Кишвар
Фазои илмӣ кирдоршиносӣ[d], асабшиносии ғадуди дарунрез[d][2], зистшиносӣ[2], ҷарроҳии мағзу аъсоб[d], улуми аъсоб[d][2], мардумшиносӣ, нахустишиносӣ[d] ва асабшиносӣ[d][2]
Ҷойҳои кор
Дараҷаи илмӣ: докторӣ[d]
Алма-матер
Роҳбари илмӣ Bruce McEwen[d]
Ҷоизаҳо
Вебгоҳ profiles.stanford.edu/…(англ.)
 Парвандаҳо дар Викианбор

Роберт Саполски (инглисӣ: Robert Sapolsky; зод. 6 апрел 1957[1], Бруклин[d], иёлати Ню-Йорк) — донишманди улуми аъсоб, инсоншиноси зист, ва нахустии шиноси аҳли Иёлоти Муттаҳидаи Амрико аст. Ӯ ҳамчунини нависанда ва устоди донишгоҳ аст.

Оғози зиндагӣ ва таҳсилот[вироиш | вироиши манбаъ]

Саполски дар Бруклин, Ню-Йорк дар оилаи аз муҳоҷирони Шӯравӣ ба дунёи омад. Ӯ ба унвони як яҳӯди ортодокс бузург шуд дар ҳоле, ки вақташро бо хондани дарбора Горилла ва тасаввури зиндагӣ бо онҳо майгузаронад. Ӯ 12 сола буд, ки барои нахусти шиносони нома май навишт. Дар даврони дабиристони дарбораи нахусти шиноси мутолиа мекард ва ба омӯхтани забон савоҳилӣ мепардохт. Саполски худашро як худо нобовар тавсиф карда аст. Ӯ дар суханрониаш барои бунёди раҳои аз дайн гуфта аст, ки то ҳудуди 13 солагӣ дар хона ба унвони фардии мазҳабии (яҳӯдӣ ортодокс) бузург шуда аст ва дар даврони булӯғи худашро аз ҳар бовари мазҳабӣ раҳо карда аст.

Саполски дар 1978 милодии лисансашро дар инсоншиноси зистӣ аз донишгоҳи Ҳарвард дарёфт кард. Ӯ сипас ба Кения рафт то дар табиат ба мутолиа бар рӯй анитари дами кӯтоҳи вақти сарфи намояди. Ваии пас аз он ба Ню-Йорк бозгашт ва мадраки пи-эйч-ди худро дар асаб шиносӣ аз донишгоҳи Рокфеллер дарёфт кард.

Саполски аз авохири даҳаи 70 милодӣ то авохири даҳаи 90 милодӣ ҳар сол ба Африқо бози маиигашт ва ба муддат 8 то 10 соъат дар рӯз (дар бозаи ҳоии чаҳор моҳа) ба мутолиа бобӯнҳо мепардохт.

Кор[вироиш | вироиши манбаъ]

Саполски акнӯни устоди донишгоҳ Ста́нфорд дар заминаи улӯми зистшинос, асаб шиносӣ, ва ҷарроҳии мағз ва аъсоб аст. Заминаи мутолиъотии ӯ бар масоилии монанди фишори равонӣ ва инҳитот асабӣ, ва ҳамчунини истиротижии ҳоии жени дармонӣ барои муҳофизат аз асаб ҳоии ҳассос мутамарказ аст.

Дар ҳоли ҳозири ӯ бар рӯй текникҳо интиқоли женҳо барои қавии сохтани селлулҳо асабӣ дар муқобили асарот нотавон кунанда чун Глюкокортикоид кор мекунад. Ӯ бо мутолиаи ҷамъиятӣ аз анитари дами кӯтоҳи дар Кения манбаи стресс ва робитаи шахсият ва улгӯҳо беморӣҳо муртабит бо стрессро дар онҳои мавриди баррасии қарор дода аст.

Пажӯҳишҳо Саполски ба таври густардаи тавассути нашриётии чуни шабака National Geographic, Ню Йорк Таймз, ва донишгоҳи Ста́нфорд мавриди тавваҷуҳи қарор гирифта аст.

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. 1.0 1.1 The MacArthur Fellows Program: the first fifteen years, 1981-1996John D. and Catherine T. MacArthur Foundation, 1997. — С. 181.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=mub2018989462

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]