Ғуломризо Қудсӣ

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Ғуломризо Қудсӣ
форсӣ: غلامرضا قدسی‎
Таърихи таваллуд: 13 ноябр 1925(1925-11-13)
Зодгоҳ:
Таърихи даргузашт: 11 декабр 1989(1989-12-11) (64 сол)
Маҳалли даргузашт:
Шаҳрвандӣ (табаият):
Навъи фаъолият: нависанда, шоир
Забони осор: форсӣ
 Парвандаҳо дар Викианбор

Ғуломризо Қудсӣ (форсӣ: غلامرضا قدسی‎, тахаллус дар шеър: Қудсӣ; 13 ноябр 1925, Машҳад — 11 декабр 1989, Машҳад) — шоири эронӣ.

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

Ғуломризо Қудсӣ дар соли 1304[1] дар Машҳад ба дунё омад, насаби ӯ ба мирзо Муҳаммадҷон Ғуломризо Қудсии Машҳадӣ, шоири машҳур давраи Сафавия мерасад, ки хизонадори остони Қудсро бар уҳда дошт ва дар аҳди Шоҳҷаҳон, ки асри равнақи шеър форсӣ дар Ҳинд буд ба онҷо сафар кард[2][3][4][5].

Ғуломризо Қудсӣ пас аз гузарондан давраи ибтидоӣ, ба таҳсилоти қадима рӯй овард. Адабиёти араб, фиқҳу усул ва мантиқу фалсафаро аз маҳзари фузалои бузурги Хуросон аз ҷумла Муҳаммадтақӣ Адиби Нишобурӣ (адиби дувум) ва Ҳошим Қазвинӣ фаро гирифт ва сипас дар донишкадаи маъқул ва манқул (донишкадаи илоҳиёт) таҳсил кард[5].

Аз шонздаҳсолагӣ сурудани шеърро оғоз кард[4]. шоири ғазал буд ва ба сабки ҳиндӣ гароиш дошт ва дар заминаҳои иҷтимоъӣ ва сиёсӣ шеършро ба кор гирифт.

Ғуломризо Қудсӣ бо ангезаи ташаккул бахшидан ба авзоъи адабии хостагоҳаш «Анҷуман адабии Фирдавсӣ»-и Машҳадро бунёд ниҳод[6]. Ӯ дар соли 1325 ба иттифоқи тане чанд аз дӯстонаш ба таъсиси ин анҷуман ҳиммат гумошт[7].

Ӯ аз замони давлати Муҳаммад Мусаддиқ бо сурудани ашъор иҷтимоъӣ ва инқилобӣ ба мубориза бо ҳукумат пардохт ва дар солҳои 1342 ва 1351 дастгир ва ба зиндон уфтод. Муддат маҳкумияти сиёсии ӯ 5 сол ба тӯл анҷомид.Бахш умдае аз навиштаҳову ашъори Ғуломризо Қудсӣ дар ҳамон даврон аз байн рафт. Чанд дафтари шеър низ дар зиндон суруда буд, ки тавассути маъмурини режем паҳлавӣ забт шуд; Аммо ҳаргиз ба ӯ бозгардонда нашуд.Чунонки борҳо дар ашъораш ба он ишора кардааст:

Басо мазмуни рангине, ки парвардам ба хуни дил,
Ситамгар кард пар-пар ҳамчу гул авроқи девонам.

Вай барои тадвини девони шеъри ҷаддаш «мирзо Муҳаммадҷон Ғуломризо Қудсии Машҳадӣ» ба Ҳиндустон рафт, ки ангезаи сафари ӯ ба даст овардани соири нусхаҳои хаттии ин шоир буд[8].

Ғуломризо Қудсӣ дарДонишгоҳи Фирдавсии Машҳад ба тадриси забону адабиёти форсӣ ва арабӣ иштиғол дошт.

Даргузашт[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар 21 озари 1368 дар син 64 солагӣ бар асари сактаи қалбӣ даргузашт. Ӯро дар ғурфаи 168 дар ҷавори ҷӯдии шоир, дар саҳни озодии ҳарами Имом Ризо ба хок сипурданд.

Китобшиносӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

  • «Маҷмӯъаи шеър», китоби шеъри имрӯзи Хуросон, 1342.
  • «Маҷмӯъаи шеър», ғазали муосири Эрон
  • Девони ашъори «Нағмаҳои Қудсӣ; Бо муқаддимаи Меҳрдоди Авесто», чопи интишорот Идораи кулли фарҳанг ва иршод, 1370.
  • «Маҷмӯъаи шеър», китоби насиме аз диёри Хуросон, 1370.
  • «Ёрони паёмбар», дар бораи таърихи ислом, чопи Биъсат

Намунаи ашъор[вироиш | вироиши манбаъ]

Моро бас[9][10][11][12]

Ҳамчу хуршед ба олам назаре моро бас,
Нафаси гарму дили пуршараре моро бас.
Ханда дар гулшани гети ба гул арзонӣ бод,
Ҳамчу шабнам ба ҷаҳон чашми таре моро бас.
Гарчи донам, ки муяссар нишавад рӯзи висол,
Дар шаби ҳиҷр, умеди саҳарк моро бас.
Агар аз дидаи кӯтаҳназарон уфтодем,
Нест ғам, суҳбат соҳибназаре моро бас.
Шуд барӯманд зи хуни дили мо нахлис сухан,
Агар ин нахл диҳад баргу баре моро бас.
Дар ҷаҳоне, ки намонад зи касе ному нишон,
Қудсӣ аз гуфтаи шево асаре моро бас.

Кош будам[13][14][15][16][17]

Кош будам лола то ҷӯянд дар саҳро маро,
Кош доғи дил ҳувайдо буд аз симо маро.
Кош будам ҳамчу гавҳар, то занад дарёдиле,
Дил ба дарё, то биёбад дар дили дарё маро.
Кош будам чун китоб уфтода дар кунҷе хамӯш,
То нагардад рӯбарӯ, ҷуз мардуми доно маро.
Кош будам ҳамчу анқо бенишон дар рӯзгор,
То набинад чашми танги мардуми дунё маро.
Кош будам шамъ, то баҳри рифоҳи дигарон,
Дар миёни ҷамъ сӯзонанд сартопо маро.
Кош будам ҳамчу шабнам то миёни бӯстон,
Буд ҳар шаб то саҳар дар домани гул ҷо маро.
Кош Қудсӣ аз ҳаво пур мешудам ҳамчун ҳубоб,
То ба ҳар ҷо ҷой медоданд дар боло маро.

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی - شاعری که شعرش را وقف انقلاب کرد. ایرنا (20 Декабри 2015). 8 Декабри 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 ноябри 2016.
  2. ↑ «شعرای امروز خراسان»، مجلهٔ تربیت نوین، ش ۱۲، شهریور ۱۳۴۰، ص ۱۰.
  3. ↑ «قدسی به حریم قدسیان کرد عروج»، روزنامهٔ قدس، س ۳، ش ۵۷۹، آذر ۱۳۶۸، ص ۲.
  4. ↑ 4.0 4.1 «درگذشت استاد غلامرضا قدسی» ، مجلۀ ادبستان، دی ۱۳۶۸، ص 57.
  5. ↑ 5.0 5.1 «از زبان یاران»، روزنامهٔ قدس، ۲۱ آذر ۱۳۷۱.
  6. ↑ خبرهای فرهنگی و هنری ایران، "وداع با سخن سرای وارستهٔ خراسانی"، مجلهٔ کیهان فرهنگی، س ۶، ش ۹، آذر ۱۳۶۸، ص ۴۴.
  7. ↑ علی باقرزاده «بقا»، بیست و یک مقاله، مشهد: سخن گستر، ١٣٨٧، ص ٨٨ تا ٩٢.
  8. ↑ «یادی از استاد»، روزنامهٔ اطلاعات، ش ۱۸۹۸۷، اسفند ۱۳۶۸، ص ۷.
  9. ↑ غلامرضا قدسی، دیوان اشعار، مشهد: ادارهٔ کل فرهنگ و ارشاد، ۱۳۷۰.
  10. ↑ دیوان قدسی "نغمه‌های قدسی"، صفحهٔ ۶۷
  11. ↑ Gholamreza Ghodsi, Diwan of Poems, Mashhad: Culture and Guidance General Administration publications, 1991.
  12. ↑ گروه ماه بانو مجید درخشانی ما را بس majid derakhshani mahbanoo ensemble ma ra bas (7 September 2014).
  13. ↑ مجلهٔ خواندنیها. ۳ اسفند ۱۳۵۰، ص ۵۸.
  14. ↑ "Contemporary Poets of Khorassan", Modern Education Journal, issue 12, September 1961, p. 10.
  15. ↑ "Death of Professor Gholamreza Ghodsi", Adabestan Journal, January 1990, p. 57.
  16. ↑ Khandaniha, 21 February 1971, p. 58.
  17. ↑ AhmadZahirChannel Ahmad Zahir – Kash Bodam Lala (3 September 2012).
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Ғуломризо_Қудсӣ&oldid=1325271"