Аҳмад ибни Форис

Аҳмад ибни Форис
Таърихи таваллуд:	асри X
Зодгоҳ:	Аҳвоз, Эрон
Таърихи даргузашт:	1004
Маҳалли даргузашт:	Рай, Хилофати Аббосиён
Шаҳрвандӣ (табаият):	Хилофати Аббосиён
Навъи фаъолият:	луғатшинос, муаррих, донишвар
Забони осор:	арабӣ

Аҳмад ибни Форис, Абулҳусайн Аҳмад ибни Форис ибни Закариё ибни Ҳабиби Қазвинӣ (форсӣ: احمد بن فارس‎; асри X, Аҳвоз — 1004, Рай) — забоншинос, луғавӣ, муҳаққиқ, котиб, адиб ва шоири арабизабони эронитабор.

Зиндагинома

Аҳмад ибни Форис аслан аз Қазвин буда, дар ш-ҳои Макка, Ҳамадон, Занҷон, Бағдод таҳсили илм кардааст. Бадеуззамони Ҳамадонӣ, Мавҷуддавла ибни Фахруддавлаи Дайламӣ, Соҳиб ибни Аббод ва Ҳарирӣ (муаллифи «Мақомот») аз шогирдони ӯ мебошанд. Аҳмад ибни Форис эронӣ буд, аммо бо шуубия мухолифат дошт.

Таълифот

Аҳмад ибни Форис доир ба масъалаҳои гуногуни адабиётшиносӣ ва забоншиносӣ таълифоти зиёд дорад, вале дар забоншиносии араб туфайли китобҳои «Муҷмалу-л-луғат» ва «Мақоису-л-луға» машҳур аст. Муҳимтарин асарҳои Аҳмад ибни Форис: «Ғарибу эъроби-л-Қуръон», «ал-Муқаддима», «Муқаддимату-л-фароиз», «Ҷомеъу-т-таъвил», «Сирату-н-набӣ», «Ахлоқу-н-набӣ», «Замму-л-Хатай фӣ-ш-шеър», «Қисасу-н-наҳор», «Самару-л-лайл», «Халқу-л-инсон», «ал-Интиҳо ва л-музоваҷот», «ас-Соҳибӣ фӣ фиқҳи-л-луға ва сунани-л-араб ва каломиҳо», «Китобу-с-салоса», «Китоб авҷазу-с-сияр лихайри-л-башар», «Китоб замму-л-хато фӣ-ш-шеър», «Китоб ал-атбоъ ва-л-музовиҷа», «Китобу-н-Найрӯз», «Китобу-л-ломот», «Китоб абёту-л-истишҳод» ва ғ.

Адабиёт

• Ибни Фориси Қазвинӣ // Замин — Илля. — Д. : СИЭМТ, 2018. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 7). — ISBN 978-99947-33-89-9.

• Bosworth, C. E. (1975). "Iran under the Buyids". In Frye, R. N. The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 250–305. ISBN 0-521-20093-8.