Ҷаҳиш ба мӯҳтаво

Карбон

Вироиши пайвандҳо
Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Карбон, 6C
Graphite (left) and diamond (right), two allotropes of carbon
Карбон
Номи дигарcarbon
Аллотропҳоgraphite, diamond, others
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(C)[12.0096, 12.0116] conventional: 12.011
Карбон дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий
литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон
натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон
калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон
рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон
сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон
франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон
–
↑
C
↓
Si
бор ← карбон → натрий
Рақами атомӣ (Z)6
Гурӯҳгурӯҳи 14 (гурӯҳи карбон)
Даврдаври 2
Блокp-блок
Категорияи элемент  Ғайриметали реактивӣ, sometimes considered a метталоид
Конфигуратсияи электрон[He] 2s2 2p2
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд2, 4
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМсахт
Нуқтаи сублиматсия3915 K ​(3642 °C, ​6588 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)amorphous: 1.8–2.1 гр/см3[1]
graphite: 2.267 гр/см3
diamond: 3.515 гр/см3
Нуқтаи сечанда4600 K, ​10,800 кПа[2][3]
Ҳарорати гудозиши хосgraphite: 117 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣgraphite: 8.517 Ҷ/(мол·К)
diamond: 6.155 Ҷ/(мол·К)
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ−4, −3, −2, −1, 0, +1,[4] +2, +3,[5] +4[6] (a mildly acidic oxide)
ЭлектроманфииятҶадвали Полинг: 2.55
Қувваҳои иондоршавӣ
  • 1-ум: 1086.5 кҶ/мол
  • 2-юм: 2352.6 кҶ/мол
  • 3-юм: 4620.5 кҶ/мол
  • (бештар)
Радиуси ковалентӣsp3: 77 pm
sp2: 73 pm
sp: 69 пм
Радиуси Ван дер Ваалс170 пм
Color lines in a spectral range
Color lines in a spectral range
Хатҳои спектрии Карбон
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣgraphite: ​hexagonal
Hexagonal crystal structure for graphite: карбон

(black)
Сохтори булӯрӣdiamond: ​face-centered diamond-cubic
Diamond cubic crystal structure for diamond: карбон

(clear)
Суръати овоз thin roddiamond: 18,350 м/с (дар 20 °C)
Васеъшавии ҳароратӣdiamond: 0.8 µm/(m·K) (дар 25 °C)[7]
Гармигузаронандагӣgraphite: 119–165 W/(m·K)
diamond: 900–2300 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣgraphite: 7.837 µΩ·m[8]
Тартибории магнитӣдиамагнетик
Таъсирпазирии магнитӣ−5.9·10−6 (graph.) см3/мол[9]
Модули Юнгdiamond: 1050 ГПа[7]
Модули ғеҷониданdiamond: 478 ГПа[7]
Модули чандирии ҳаҷмдорdiamond: 442 ГПа[7]
Коэффисиенти Пуассонdiamond: 0.1[7]
Сахтии Моосgraphite: 1–2
diamond: 10
Рақами CAS
  • graphite: 7782-42-5
  • diamond: 7782-40-3
Таърих
КашфEgyptians and Sumerians[10] (3750 BCE)
Recognized as an element byАнтуан Лавуазйе[11] (1789)
Изотопҳои асосии карбон
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул
11C синт 20 min β+ 11B
12C 98.9% собит
13C 1.1% собит
14C trace 5730 y β− 14N
| пайвандҳо


Карбон (C) КАРБОН (лот. Carboneum, аз carbo – ангишт), С, элементи химиявии гурӯҳи IV системаи даврии Менделеев, рақами ат. 6, массаи ат. 12,011. Дар табиат ду изотопи собит 12С (98,892%), 13С (1,108%) ва як радиоактиви К 14С(Т1/2 = 5,6 • 103 сол) маълуманд. Дар асоси изотопи 12С ҷадвали ҳозиразамони массаҳои атомӣ тартиб дода шудааст. Моддаи зинда 18%, чӯб 50%, ангиштсанг 80%, нефт 85% ва антрасит 96% К. доранд. К. дар пайвастҳояш бештар чорвалента аст; дар шароити муқаррарӣ нофаъол буда, ҳангоми гарм кардан сӯхта оксиди карбон (II ва IV) ҳосил мекунад. Дар ҳарор. баланд К. барқароркунандаи қавӣ мебошад; бо металлҳо – карбид, бо сулфур – сулфиди карбон, бо нитроген – сиан ҳосил мекунад. К. элементи муҳими организм буда, асоси ҳаётро ташкил медиҳад. Ҳамаи он пайвастҳои органикӣ, ки дар таъмини қобилияти ҳаётии организмҳо иштирок мекунанд, асосан аз К. иборатанд. Қисми зиёди энергияи ба организм зарур бинобар дар ҳуҷайраҳо оксид гаштани К. ҳосил мешавад. Изотопи радиоактиви К. (14С) дар биология ва тиб истифода мегардад.

Инҷоро ҳам бингаред

[вироиш | вироиши манбаъ]
Викианбор маводҳои вобаста ба мавзӯи
Карбон дорад
  1. ↑ Шаблон:RubberBible86th
  2. ↑ Haaland, D (1976). «Graphite-liquid-vapor triple point pressure and the density of liquid carbon». Carbon 14 (6): 357–361. doi:10.1016/0008-6223(76)90010-5.
  3. ↑ Savvatimskiy, A (2005). «Measurements of the melting point of graphite and the properties of liquid carbon (a review for 1963–2003)». Carbon 43 (6): 1115–1142. doi:10.1016/j.carbon.2004.12.027.
  4. ↑ Fourier Transform Spectroscopy of the Electronic Transition of the Jet-Cooled CCI Free Radical. 6 Декабри 2007 санҷида шуд.
  5. ↑ Fourier Transform Spectroscopy of the System of CP. 6 Декабри 2007 санҷида шуд.
  6. ↑ Carbon: Binary compounds. 6 Декабри 2007 санҷида шуд.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 Properties of diamond, Ioffe Institute Database
  8. ↑ Material Properties- Misc Materials. www.nde-ed.org. 12 ноябри 2016 санҷида шуд.
  9. ↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 978-0-8493-0464-4. 
  10. ↑ History of Carbon and Carbon Materials - Center for Applied Energy Research - University of Kentucky. Caer.uky.edu. 12 сентябри 2008 санҷида шуд.
  11. ↑ Senese, Fred. Who discovered carbon?. Frostburg State University (9 сентябри 2000). 24 ноябри 2007 санҷида шуд.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Карбон&oldid=1120507"