Ҳавошиносӣ
Ҳавошиносӣ ва ё Метеорология (аз юн. μετέωρος, metéōros, ҳодисаҳои муҳит ва коинот и -λογία, -логия) — илм дар бораи таркиб ва хосиятҳои муҳит ва раванди ҳодисаҳои табии дар он. Дар бисёр давлатҳои ҷаҳон ҳавошиносиро физикаи муҳит меноманд, ки ба маънои ҳозираи он бисёртар мувофиқ аст. Қисми зиёди ҳавошиносон бо моделсозии обу ҳаво, иқлим ва ташхиси муҳит (бо истифода аз дастгоҳҳои гуногун)машғуланд. Дигарон дар корхонаҳои давлатӣ ва ҳарбӣ, ширкатҳои хусусӣ кор карда, маълумот барои обу ҳаво ба авиатсия, баҳргардон, хоҷагии деҳот, сохтмон пешниҳод намуда, инчунин тавассути радои ва оинаи нилгун онро паҳн менамоянд.
Таърихи илм
[вироиш | вироиши манбаъ]Гумболдт кори Хосе де Акоста-ро оид ба ташхис дар соҳаи ҳавошиносӣ ва физика баланд баҳо дода барои кашфиётҳои зиёдаш ӯро ба унвони "Асосгузори геофизика" арзёби намуд. Дар "Таърих"-и ӯ (с. 1590) бори аввал барои хамгашти изотермии хатҳо ва тақсимоти гармӣ вобаста аз арз, дар бораи рафти гардиш ва ҳодисаҳои табии, ба мисли: фарқияти иқлим, фаъолияти кӯҳҳои оташфишон, заминҷунбӣ, намудҳои бод ва сабабҳои пайдошавии онҳо, фикру мулоҳизаҳо пешниҳод гаштаанд. Пас аз кашфиёти маду ҷазр аз тарафи Нютон, Акоста табиати онҳоро, ки бо моновабат ва ҳамбастагии фазаҳои Моҳ вобаста аст, шарҳ дод. Ӯ низ бори аввал сунами, ки баландиаш 25 м буду то 10 км ба рӯи хушки паҳн гашт, рӯи қалам овард.
Таърихи ҳавошиносӣ дар Тоҷикистон
[вироиш | вироиши манбаъ]Бахшҳои ҳавошиносӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]- Иқлимшиносӣ
- Ҳавошиносии динамикӣ (азхуд намудани механизмҳои равандҳои муҳитӣ)
- Ҳавошиносии физикӣ (коркарди усулҳои ташхиси радиолокатсиони ва коинотии ҳодисаҳои муҳит)
- Ҳавошиносии синотикӣ (илм дар бораи қонунияти тағироти обу ҳаво).
Мавзӯҳои тадқиқот
[вироиш | вироиши манбаъ]- протсесҳои физики, химиёвӣ дар обу ҳаво
- таркиби муҳит
- сохти обу ҳаво
- реҷаҳои гармии обу ҳаво
- гардиши нами дар обу ҳаво
- гардиши умумии обу ҳаво
- майдонҳои электрикӣ
- ҳодисаҳои оптикӣ ва акустикӣ
- сиклон
- антисиклон
- бод
- ҷабҳаи муҳит
- иқлим
- обу ҳаво
- абр