Миҳой Чукуноӣ
| маҷорӣ: Csokonai Vitéz Mihály | |
 | |
| Таърихи таваллуд: | 17 ноябр 1773[1][2][3][…] |
| Зодгоҳ: | |
| Таърихи даргузашт: | 28 январ 1805[1][2][3][…] (31 сол) |
| Маҳалли даргузашт: | |
| Шаҳрвандӣ (табаият): | |
| Навъи фаъолият: | шоир, тарҷумон, нависанда |
| Забони осор: | забони маҷорӣ[1][4][6] |
 Осор дар Викитека | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
 Гуфтовардҳо дар Викигуфтовард | |
Чукунои Витез Миҳой (маҷорӣ: Csokonai Vitéz Mihály; 17 ноябр 1773[1][2][3][…], Debrecen[d][4] — 28 январ 1805[1][2][3][…], Debrecen[d][5]) — яке аз шоирони барҷастаи давраи маърифати Маҷористон буд.
Хаёт
[вироиш | вироиши манбаъ]Чукуной дар зодгоҳаш — Дебертсен дар коллечти калвинистй тахсил мекард. Пас аз хатми мактаб дар соли 1788 геометрияи амалӣ, табиатшиносӣ, фалсафа, теология, таърих ва адабиёти классикиро омӯхт. Баҳори соли 1793 ба ӯ вазифаи ассистент пешниҳод карда шуд. Дар он вакт вай ба доираи дустони Ференц Казинеци, яке аз чеҳраҳои барҷастаи ислоҳоти забон ва узви академия роҳ ёфта буд. Аммо гарчанде дар байни донишҷӯён маҳбубият дошта бошад ҳам, ҳасуди ҳамкасбони калонсолаш маънои онро дошт, ки ӯ дер давом накард ва моҳи июли соли 1795 аз кор озод карда шуд. Хамдардии у бо идеяхои революционй дар солхои чангхои Наполеон хаёти уро бадбахт гардонд. Дар тӯли умраш нодида гирифта, ба шоири сайёҳе табдил ёфт, ки дар ишқ бадбахт. Бар хилофи асарҳои аввали пур аз идеализм, осори минбаъдааш дар бораи дарди ишқи радшуда ва фақр буд. Зани дӯстдоштаи ӯ духтари сарватманд буд, ки дар ашъораш «Лайла» ном дошт, пас аз ба вазъи молӣ даромаданаш. Вай бо норозигии комил ба Дебертсен баргашт ва дар камбизоатии мутлақи бемории сил мурд. Асархои адабии у танхо баъди маргаш шухрат пайдо карданд.
Хусусияти адабӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Чоконай яке аз аввалин назарияшиносони сухан дар Венгрия буда, меъёри вазнни назми аврупоиро ба шакли назми Венгрия бомуваффакият мутобик кардааст. Вай инчунин драматург ва муаллифи аввалин эпопеяи ҳаҷвии венгерӣ, аз ҷумла машҳуртарин асари ӯ «Доротея» (1799) буд.
Илҳом аз Ҳофиз
[вироиш | вироиши манбаъ]Карой Роицкий чанд ашъори Хофизро тарчума карда буд, ки Чоконай дастраси онхоро надошт. Аммо Вилям Ҷонс бо истифода аз осори Роитский як китоби ашъори осиёӣ дар бораи насри форсӣ навишта буд. Дар китоби Ҷонс низ чанд ғазали Ҳофиз ба унвони намунаи насри лотинӣ мавҷуд буда, Чоконай пас аз мутолиаи онҳо шеъре бо номи «Арамгаҳи Ҳофиз» дар васфи Ҳофиз ва бузургии ашъори ӯ дар соли 1801 навиштааст. Эҷоди ӯ аз нахустин намунаҳои аврупоии ин гуна шеърҳост, ки ҳанӯз пеш аз девони ғарбию шарқии Гёте дар соли 1819 аст, ки ба далели забони венгерӣ шуҳрати зиёде пайдо накардааст. Он шеър барои иҷрои бо мусиқӣ мувофиқ буда, бо якхор ва ҳамсадо суруда мешавад.
Ӯ ҳамчунин қасд дошт расми қабри Ҳофизро ба шеваи қабрҳои аврупоӣ бикашад, ки ба иллати марги бармаҳал амалӣ нашуд.
Чоконай дар маколаи «Дар бораи ашъори Осиё» дар дах сахифа шеъри Эрону Осиёро тасвир намуда, бо ашъори аврупои мукоиса кардааст.
Ёдмон
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар 6 августи соли 1401 лавҳи ёдгории Чукунай дар баробари шеъри «ОромгоҳиҲофиз» ба забони форсӣ ва магярӣ дар Ҳофиз гузошта шуд.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Discogs (ингл.) — 2000.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Чоконаи, Михаил (рус.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1903. — Т. XXXVIIIа. — С. 916.
- ↑ 5.0 5.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118670662 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ CONOR.Sl
Пайвандҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]- Мушоракаткунадагони Википедия, «میهای چوکونائی ویتز», Википедияи fa, донишномаи озод (Мушоҳида дар ).
 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Фарҳангҳо ва донишномаҳо | ||||
| ||||
